Του Χρήστου Κάτσικα
Με τίτλο “ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ ΣΤΑ ΑΕΙ-ΤΕΙ” παραδόθηκε στον Υπουργό Παιδείας ένα 36 σελιδο κείμενο – τερατούργημα, ίσως η μεγαλύτερη απειλή που έχει δεχθεί η δημόσια σχολική εκπαίδευση από τη μεταπολίτευση και μετά. Η κεντρική ιδέα της “εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης” που εισηγείται η ομάδα Λιάκου συναγωνίζεται (σε επικινδυνότητα για μαθητές και εκπαιδευτικούς, για τον ίδιο τον χαρακτήρα και την κατεύθυνση του δημόσιου σχολείου στη χώρα μας) τις προτάσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη για ιδιωτικοποίηση, κουπόνια, αξιολόγηση-απόλυση, ένταση ταξικών φραγμών.
Το “Υπόμνημα” που έρχεται να εξειδικεύσει το πολυσέλιδο “Πόρισμα” για την εκπαίδευση έχει σαν πρώτο στόχο το ίδιο το DNA του υπαρκτού σχολείου, τη μεγάλη πλειονότητα των μαθητών των λαϊκών στρωμάτων (τους οποίους ουσιαστικά επιχειρεί να εξοστρακίσει σαν πλεονάζον προσωπικό μιας επιχείρησης) και τους καθηγητές (μέρος των οποίων θεωρεί ως αναλώσιμους και τους υπόλοιπους τους μετατρέπει σε συμβολαιογράφους επιδόσεων, σε ρόλο κακοπληρωμένου τροχονόμου των εξεταστικών φίλτρων).
Επαναλαμβάνουμε και ξεκαθαρίζουμε. Η γραμματική και το συντακτικό του “Υπομνήματος”, ο τύπος και το πνεύμα του, οδηγούν στην ολοκληρωτική αποψίλωση, από το εκπαιδευτικό τοπίο, των στοιχείων που συγκροτούσαν, όσο συγκροτούσαν τη δημόσια εκπαίδευση.
Και βέβαια το σημαντικότερο στοίχημα του εγχειρήματος είναι οι μαθητές των σχολείων. Αυτοί θεωρούνται καύσιμη ύλη και οι γονείς τους πελάτες. Αλλά για το θέμα αυτό θα επανέλθουμε τις επόμενες μέρες με αναλυτικό κείμενο.
Ωστόσο, έχει μια σημασία, για την κατανόηση της επιχειρούμενης αντιδραστικής τομής, να δει κανείς τον τρόπο που αντιλαμβάνονται οι συντάκτες του “Υπομνήματος” τη “διαχείριση” των καθηγητών.
Σημειώνουν, λοιπόν, στο “Υπόμνημα” απροκάλυπτα:
“Διαχείριση προσωπικού.
Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης είναι προφανές ότι θα εξαρτηθεί από το κατά πόσον θα την υποστηρίξει το εκπαιδευτικό προσωπικό
των σχολείων. Θα ήταν κοινοτοπία να αναπτύξουμε επιχειρηματολογία για την ανάγκη να κερδηθεί το στοίχημα αποδοχής της
μεταρρύθμισης από το σώμα των εκπαιδευτικών.
Αυτή η προσπάθεια όμως δεν μπορεί να γίνει εις βάρος της ουσίας της μεταρρύθμισης, η οποία θα ταράξει λιμνάζοντα νερά στο χώρο
της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και κατά συνέπεια αναμένεται να συναντήσει αντιστάσεις.
Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης είναι προφανές ότι θα εξαρτηθεί από το κατά πόσον θα την υποστηρίξει το εκπαιδευτικό προσωπικό
των σχολείων. Θα ήταν κοινοτοπία να αναπτύξουμε επιχειρηματολογία για την ανάγκη να κερδηθεί το στοίχημα αποδοχής της
μεταρρύθμισης από το σώμα των εκπαιδευτικών.
Αυτή η προσπάθεια όμως δεν μπορεί να γίνει εις βάρος της ουσίας της μεταρρύθμισης, η οποία θα ταράξει λιμνάζοντα νερά στο χώρο
της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και κατά συνέπεια αναμένεται να συναντήσει αντιστάσεις.
Η θέσπιση κινήτρων θα έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα στην κάμψη των αντιστάσεων. Εναλλακτική λύση είναι η στρατολόγηση νέου δυναμικού –αποφοίτων των πανεπιστημίων κατά την τελευταία πενταετία, µε φρέσκιες γνώσεις, όρεξη για δουλειά και δυνατότητα διαμόρφωσης νέων επαγγελματικών συνηθειών (habitus)”.
Τι ακριβώς μας αποκαλύπτουν εδώ οι συντάκτες του “Υπομνήματος”, χωρίς πολλές φιοριτούρες: Λένε απροκάλυπτα ότι για να καμφθούν οι αντιστάσεις των εκπαιδευτικών πρέπει ή να δοθούν κίνητρα (μάλιστα προφητεύουν ότι τα κίνητρα θα έχουν εντυπωσιακά αποτελέσματα στην κάμψη των αντιστάσεων) ή να στρατολογηθούν καθηγητές από τους πτυχιούχους της τελευταίας πενταετίας ( δηλαδή, σε απλά ελληνικά, αυτούς που βγήκαν στην αγορά εργασίας σε μια ανύπαρκτη αγορά και μένοντας άνεργοι ή δουλεύοντας για 400 και 500 ευρώ διαμόρφωσαν και μια συγκεκριμένη συνείδηση). Και προφανώς, επίσης, αφού θα στρατολογηθούν “νέοι και ορεξάτοι” θα πρέπει να φύγουν οι παλιοί με τις κακές συνήθειες.
Και συνεχίζει το Υπόμνημα:
“Τα ζητήματα που θα τεθούν είναι
• Μετακινήσεις από σχολείο σε σχολείο
• Εξοικείωση με νέα προγράμματα σπουδών σε αρκετά γνωστικά αντικείμενα
• «Απώλεια» του γνωστικού αντικειμένου και ανάγκη κατάρτισης και επιμόρφωσης προκειμένου να αποκτηθούν οι δεξιότητες για τη
διδασκαλία ενός καινούριου
• Ανάγκη συμμετοχής στην παραγωγή υλικού ή ανάγκη μελέτης του υλικού που παράγουν άλλοι
• Αύξηση της αυτονομίας του εκπαιδευτικού, η οποία όμως συνοδεύεται και με αύξηση της ευθύνης
• Ανάγκη ουσιαστικής εμπλοκής με την αξιολόγηση των μαθητών
• Αύξηση των προσδοκιών των μαθητών από το σχολείο και κατ’ επέκταση από τον εκπαιδευτικό
• ∆ιαχείριση των 150 ειδικοτήτων που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην εκπαίδευση.
• Μετακινήσεις από σχολείο σε σχολείο
• Εξοικείωση με νέα προγράμματα σπουδών σε αρκετά γνωστικά αντικείμενα
• «Απώλεια» του γνωστικού αντικειμένου και ανάγκη κατάρτισης και επιμόρφωσης προκειμένου να αποκτηθούν οι δεξιότητες για τη
διδασκαλία ενός καινούριου
• Ανάγκη συμμετοχής στην παραγωγή υλικού ή ανάγκη μελέτης του υλικού που παράγουν άλλοι
• Αύξηση της αυτονομίας του εκπαιδευτικού, η οποία όμως συνοδεύεται και με αύξηση της ευθύνης
• Ανάγκη ουσιαστικής εμπλοκής με την αξιολόγηση των μαθητών
• Αύξηση των προσδοκιών των μαθητών από το σχολείο και κατ’ επέκταση από τον εκπαιδευτικό
• ∆ιαχείριση των 150 ειδικοτήτων που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην εκπαίδευση.
Είναι προφανές ότι η όλη απόπειρα πρέπει να συνοδευτεί με ριζική αλλαγή του συστήματος επιμόρφωσης και επαγγελματικής υποστήριξης των εκπαιδευτικών.
Τόσο για λόγους ουσίας όσο και για λόγους κόστους η επιμόρφωση, σε μεγάλο βαθμό, να αποκτήσει ενδοσχολικό χαρακτήρα και να
γίνεται με διαδικασία “στήριξης ομοτέχνων”.
Εκτιμάται ότι η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών θα ανταποκριθεί θετικά και θα αγκαλιάσει τη νέα δομή.
Προφανώς θα δοθεί και η δυνατότητα σε όσους είτε δεν μπορούν είτε δεν επιθυμούν να ενταχθούν στο νέο πλαίσιο να μεταταγούν
σε άλλες υπηρεσίες, εκτός σχολικής τάξης”.
Τόσο για λόγους ουσίας όσο και για λόγους κόστους η επιμόρφωση, σε μεγάλο βαθμό, να αποκτήσει ενδοσχολικό χαρακτήρα και να
γίνεται με διαδικασία “στήριξης ομοτέχνων”.
Εκτιμάται ότι η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών θα ανταποκριθεί θετικά και θα αγκαλιάσει τη νέα δομή.
Προφανώς θα δοθεί και η δυνατότητα σε όσους είτε δεν μπορούν είτε δεν επιθυμούν να ενταχθούν στο νέο πλαίσιο να μεταταγούν
σε άλλες υπηρεσίες, εκτός σχολικής τάξης”.
Απαράδεκτοι χαρακτηρισμοί του συντάκτη του Πορίσματος
Στη σελίδα 34 του πολυσέλιδου “Πορισματος” της Άνοιξης (προϊόν υποτίθεται του λεγόμενου Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου”) για τη δομή του Νέου (διετούς) Λύκειου περιγράφεται η “τύχη” που επιφυλάσσεται για τις ειδικότητες των εκπαιδευτικών των οποίων τα μαθήματα δεν περιλαβάνονται στον κατάλογο του αναλυτικού προγράμματος του νέου Λυκείου. Σημειώνεται, λοιπόν, στο πόρισμα:
“Το μείζον πρόβλημα είναι η διαχείριση των δεκάδων ειδικοτήτων που έχουνπαρεισφρήσει στην εκπαίδευση, αλλά η λύση σε αυτό δεν μπορεί να είναι άλλη από την μετεκπαίδευση όσων μπορούν και θέλουν και η μετάταξη όσων δεν μπορούν ή/και δεν θέλουν. Δεν είναι δυνατόν να συνεχίσουμε να έχουμε σχολείο με 150 ειδικότητες και να παλεύουμε να μην αλλάξει κάτι και διαταραχθεί η ισορροπία του τρόμου”.
Είναι χαρακτηριστική η λέξη που χρησιμοποιεί ο συντάκτης του πορίσματος (Πρόεδρος της Επιτροπής σύνταξης του Πορίσματος ο Αντώνης Λιάκος): “έχουν παρεισφρήσει”. Τι λέει το λεξικό για τη λέξη; Μπαίνω αδικαιολόγητα ή κρυφά ή ανεπίτρεπτα (κακόσημο), υπεισέρχομαι π.χ. «Σε τέτοιες συγκεντρώσεις παρεισφρέουν ύποπτα άτομα»
Από αυτό και μόνο μπορεί να καταλάβει κανείς τις διαθέσεις των συντακτών του “Πορίσματος” για τους εκπαιδευτικούς. Και αν οι διαθέσεις αυτές είναι κατανοητές για τον αρχισυντάκτη του “Υπομνήματος” κ. Αντώνη Λιάκο ( πρόεδρος μετά το 2004 του ΟΠΕΚ που ίδρυσε ο πρώην πρωθυπουργός Κ. Σημίτης) τι έχουν να πουν έκεινοι από τους συνυπογράφοντες που πριν την κυβερνητική αλλαγή συμμετείχαν στους αγώνες του εκπαιδευτικού κινήματος για την υπεράσπιση του δημόσιου σχολείου;
Να το πούμε καθαρά : Εδώ «πριονίζονται ρίζες ! Και όποιος, χωμένος στις συστάδες των θάμνων που τον περιβάλλουν χάνει το δάσος από το οπτικό του πεδίο, καλό είναι να κάνει ένα βήμα στα πλάγια για να δει καθαρότερα μπροστά του.
Η υπόθεση της εκπαίδευσης όμως δεν είναι υπόθεση μόνο των δασκάλων. Είναι υπόθεση όλου του λαού. Και μόνο όταν όλος ο λαός σταθεί μαχητικά αλληλέγγυος σε αυτή τη μεγάλη υπόθεση μπορεί να φράξει το δρόμο στον “καλοντυμένο” Μεσαίωνα. Και οφείλουν να πάρουν τις ευθύνες τους όλοι. Όπως παίρνουν τις ευθύνες τους όλες οι συνιστώσες του “εθνικού κορμού”. Να πάρουν τις ευθύνες τους τα σωματεία, οι σύλλογοι γονέων, οι επιστημονικοί φορείς, οι συλλογικότητες, όλος ο λαός που στενάζει χρόνια τώρα καθώς οδηγείται σαν την Ιφιγένεια στο βωμό για να φυσήξει ούρειος άνεμος για τους λίγους και εκλεκτούς και τα κέρδη τους.