Τα “κόκκινα δάνεια”, μετά την οικονομική ύφεση, έχουν μετατραπεί σε βόμβα, έτοιμη να εκραγεί. Οι υπάρχουσες αντικειμενικές συνθήκες μειώνουν την εισπραξιμότητα και έτσι, αυξάνεται η ασυνέπεια των δανειοληπτών των μη εξυπηρετούμενων δανειών.

Οι τράπεζες φοβούνται ότι θα επαναληφθεί το φαινόμενο του 2014, όταν ο συνδυασμός αβεβαιότητας για τη χώρα, λόγω των διαφαινόμενων πολιτικών εξελίξεων και προσδοκίας υπαγωγής στις ρυθμίσεις του νόμου Δένδια, είχαν οδηγήσει σε επιδείνωση της συμπεριφοράς των δανειοληπτών. Τον Μάιο του 2015 περίπου το 80% των ρυθμισμένων δανείων είχαν ξαναγίνει «κόκκινα».

Σήμερα, αν και η πορεία της μείωσης των «κόκκινων» δανείων, παραμένει εντός στόχων, η σταδιακή αλλαγή στη στάση των δανειοληπτών προϊδεάζει για αρνητική τροπή αν η περίοδος της αβεβαιότητας παραταθεί πέραν του Μαρτίου.

Το τελευταίο δύσκολο δίμηνο για την οικονομία, οι τράπεζες είδαν τις αρνητικές επιπτώσεις στη συμπεριφορά των δανειοληποτών, αφού μειώθηκε ο αριθμός των αιτήσεων για ρυθμίσεις προβληματικών δανείων και επιδεινώθηκε δείκτης αθέτησης πληρωμών.

Μετά από ένα καλό 2016, κατά το οποίο αυξήθηκε ο αριθμός και η ποιότητα των ρυθμίσεων, ειδικά τα επιχειρηματικά δάνεια παρουσιάζουν καθυστέρηση στις πληρωμές, αποτέλεσμα του αρνητικού οικονομικού περιβάλλοντος που επηρεάζει την πορεία των επιχειρήσεων.

Η αναμονή του εξωδικαστικού μπλοκάρει τις ρυθμίσεις

Ταυτόχρονα η καθυστέρηση ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης, έχει παγώσει την ολοκλήρωση της νομοθεσίας για το νέο πλαίσιο εξωδικαστικού συμβιβασμού. Κι αυτό γιατί ενώ εδώ και έξι μήνες, το θέμα της εξωδικαστικής διευθέτησης συζητείται, ακόμη δεν έχει συμφωνηθεί με τους θεσμούς αφού παραμένουν διαφωνίες σε δύο-τρία βασικά ζητήματα.

Η αβεβαιότητα για τό τι ακριβώς θα ισχύσει εφόσον συμφωνήσουν, προκαλεί βάλτωμα στην αγορά των κόκκινων δανείων καθώς πολλές επιχειρήσεις είτε προσδοκούν «γενναίες» διαγραφές χρεών, είτε ελπίζουν σε ρύθμιση με καλύτερους όρους αν περιμένουν τον νέο νόμο. Το αποτέλεσμα είναι να σταματούν την εξυπηρέτηση των ρυθμισμένων δανείων τους, με την προσδοκία ότι θα βελτιωθούν οι όροι στο νέο πλαίσιο.

Με δεδομένο ότι, ακόμη κι αν ψηφιστεί η νέα νομοθεσία, θα απαιτηθεί χρόνος μερικών μηνών για να λειτουργήσει η ηλεκτρονική πλατφόρμα της Γενικής Γραμματείας Ιδιωτικού Χρέους, υπάρχει κίνδυνος να χαθεί όλο το 2017, εκτροχιάζοντας τους στόχους των τραπεζών για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους.

Σημειώνεται ότι η επίτευξη των στόχων της φετινής χρονιάς για τη μείωση των κόκκινων δανείων είναι κομβική για τις τράπεζες, καθώς το πανευρωπαϊκό stress test του 2018 θα στηριχθεί στα στοιχεία ισολογισμών της τρέχουσας χρήσης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, το 60% των δανείων προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις εντάσσεται στα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (Non Performing Exposures – NPEs). Από αυτά, το 48% έχει ήδη καταγγελθεί από τις τράπεζες, το 26% είναι σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών και το υπόλοιπο 26% είναι αβέβαιης είσπραξης ή πρώιμες ληξιπρόθεσμες οφειλές (καθυστέρηση μικρότερη των 90 ημερών).

Το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων στις πολύ μικρές επιχειρήσεις και στους ελεύθερους επαγγελματίες ξεπερνά το 67%. Από αυτά, το 55% έχει ήδη καταγγελθεί από τις τράπεζες, ενώ άλλο ένα 30% είναι σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών.

Επιπτώσεις από την αυστηροποίηση του νόμου για εισπρακτικές

Σύμφωνα με εκπροσώπους τραπεζών αναμένεται ότι θα μειώσει περαιτέρω την εισπραξιμότητα, η περαιτέρω αυστηροποίηση του νόμου για εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών, γνωστές ως «εισπρακτικές εταιρείες», που προωθείται από το υπουργείο Οικονομίας.

Η πρωτοβουλία αφορά τον νόμο 3758, δηλαδή τον νόμο που ρυθμίζει τη λειτουργία των εννέα εταιρειών που είναι μέλη του Ελληνικού Συνδέσμου Εταιρειών Ενημέρωσης και Διαπραγμάτευσης Απαιτήσεων και προβλέπει κυρίως την επέκταση του χρονικού διαστήματος εντός του οποίου μπορεί να οχλείται ο οφειλέτης. Σήμερα ο νόμος ορίζει ότι ο οφειλέτης μπορεί να οχλείται ανά δύο ημέρες και πρόθεση του υπουργείου είναι να γίνεται ανά επτά ημέρες.

Οι τράπεζες εκτιμούν ότι η περαιτέρω αυστηροποίηση του τρόπου λειτουργίας των εταιρειών του νόμου 3758 θα ευνοήσει την κουλτούρα ανοχής σε στρατηγικούς κακοπληρωτές, που υπολογίζονται στο 15%-20% του συνόλου.