Η Καύση των απορριμμάτων στη Γαλλία και τα οφέλη για την Ελλάδα

Την ιδανική συνταγή της καύσης για τα απορρίμματα αποκαλύπτει εκπρόσωπος του γαλλικού ομίλου Suez, με αναφορές στο βασικό υλικό της αλλά και το τελικό αποτέλεσμα.«Ενεργειακά είναι πιο ενδιαφέρον να καεί αυτό που μένει μετά την ανακύκλωση σε σχέση με το μεικτό σκουπίδι, το σύμμεικτο, αυτό στο οποίο δεν έχει γίνει διαλογή για ανακύκλωση» δηλώνει στο Αθηναϊκό/ Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η αντιπρόεδρος ανάπτυξης επιχειρήσεων στον τομέα των αποβλήτων, του τμήματος της εταιρείας Suez για την Ιταλία, την Ελλάδα και την Κεντροανατολική Ευρώπη, Αλεξάνδρα Μπουργκουάν (Alexandra Bourgoin).

Σημείο – κλειδί στη φράση της είναι η πρώτη ύλη που θα μπει στον φούρνο ώστε να παραχθεί η περισσότερη δυνατή ενέργεια, ηλεκτρική και θερμική. Σε κάθε περίπτωση, απαραίτητο είναι να τηρηθεί η συνταγή κατά γράμμα, και για τον λόγο αυτόν, όπως λέει, «είναι σημαντικό να έχει γίνει μια πρώτη ανακύκλωση πριν τη συλλογή των απορριμμάτων για να ξέρουμε τι προϊόν είναι αυτό και να έχει την ίδια σύσταση κάθε φορά».

Η ενέργεια είναι το ζητούμενο και για άλλους ειδικούς της καύσης στη Γαλλία. Σύμφωνα με τον ειδικό στον τομέα των αποβλήτων, υπεύθυνο ανάπτυξης, καινοτομίας και αγοράς του επίσης γαλλικού ομίλου Veolia, Γκιγιόμ Γουαλέρ (Guillaume Wallaert), μια οικογένεια παράγει κατά μέσο όρο δέκα κιλά οικιακά απόβλητα την εβδομάδα αφού διαχωριστούν τα ανακυκλώσιμα υλικά. Με την ενέργεια που παράγουν δέκα κιλά από αυτά τα απορρίμματα μπορεί κάποιος να κάνει ντουζ επτά φορές από πέντε λεπτά την κάθε φορά, να φορτίσει τον φορητό του υπολογιστή τρεις ώρες κάθε μέρα για δύο μήνες, να έχει θέρμανση στο σπίτι του για τουλάχιστον 8 ώρες. Αν το δει κανείς συνολικά, η καύση αυτού του είδους των απορριμμάτων από επτά νοικοκυριά εξασφαλίζουν τη θέρμανση ενός σπιτιού.

Όλα τα παραπάνω στοιχεία παρουσιάστηκαν κατά την επίσκεψη αντιπροσωπείας του Φορέα Διαχείρισης Αποβλήτων Κεντρικής Μακεδονίας στο Παρίσι, μετά από πρόσκληση της Γαλλικής Πρεσβείας και σε συνεργασία με το Ελληνογαλλικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο. Στόχος της αποστολής ήταν η επίσκεψη σε μονάδες ολοκληρωμένης διαχείρισης αποβλήτων και η υιοθέτηση καλών πρακτικών.

Τα υπέρ και τα κατά της καύσης

Παρουσιάζοντας τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της καύσης ο κ. Γουαλέρ τονίζει ότι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα είναι η μείωση του όγκου των απορριμμάτων κατά 90% και του βάρους τους κατά 70%. Η διαδικασία αυτή αντιμετωπίζει το πρόβλημα άμεσα, δεν απαιτεί κάποια προετοιμασία, μπορεί να εφαρμοστεί σε μεγάλους όγκους σκουπιδιών, δεν απαιτείται πολύς χώρος για την κατασκευή της μονάδας, υπάρχει διαθέσιμη τεχνολογία, δεν παράγεται μεθάνιο, η διαδικασία ανάκτησης της ενέργειας ισοδυναμεί με μια ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, ενώ ανακτώνται ο σίδηρος και τα μέταλλα που περιέχουν τα σκουπίδια.

Στα μειονεκτήματα της καύσης περιλαμβάνονται το κόστος της επένδυσης, η μακροχρόνια δέσμευση σε αυτήν, το γεγονός ότι δεν είναι κατάλληλη για μικρές ποσότητες απορριμμάτων, το ότι είναι μια διαδικασία προσαρμοσμένη στους περισσότερους τύπους απορριμμάτων αλλά όχι σε όλους, η δημιουργία υπολείμματος, στάχτης και η έλλειψη μεγάλων ποσοστών κοινωνικής αποδοχής.

Οι μέθοδοι της καύσης

Σε ό,τι αφορά τις μεθόδους της καύσης, ή αλλιώς θερμικής επεξεργασίας (waste to energy), η κ. Μπουργκουάν επισημαίνει ότι σε όλο τον κόσμο σήμερα, 84% των μονάδων που λειτουργούν χρησιμοποιούν τη μεθοδολογία ενός κλιμακωτού φούρνου (stepped grade), δηλαδή μιας μονάδας καύσης με σκάλες. Τα σκουπίδια οδηγούνται σταδιακά στη φωτιά ενώ στο πρώτο σκαλοπάτι ξεκινά η θέρμανσή τους ώστε να απαλλαγούν από το οργανικό τους φορτίο και την υγρασία. Στα τελευταία σκαλοπάτια της διαδικασίας, τα απορρίμματα έχουν αποξηρανθεί εντελώς και σιγά- σιγά καίγονται.

Μια δεύτερη μεθοδολογία καλύπτει 12% των μονάδων παγκοσμίως και φέρει την ονομασία ρευστοποιημένο κρεβάτι (fluidized bed). Τα απορρίμματα, αφού προετοιμαστούν κατάλληλα εισάγονται σε έναν κλειστό χώρο, πάνω σε πολύ ζεστή άμμο. Η μέθοδος είναι περισσότερο ενδιαφέρουσα για εμπορικά και βιομηχανικά απορρίμματα που έχουν μια μεγαλύτερη ενεργειακή αξία.

Υπάρχουν όμως και άλλες τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται σε πιλοτικό επίπεδο όπως η πυρόλυση και η αεριοποίηση και μαζί καλύπτουν περίπου 4% της αγοράς. Και γι΄ αυτές τις τεχνολογίες χρειάζεται μια προετοιμασία των απορριμμάτων πριν μπουν στον φούρνο ενώ το παράγωγο είναι ένα αέριο που υφίσταται καθαρισμό ώστε να οδηγηθεί και εκείνο στην καύση για την παραγωγή επιπρόσθετης ενέργειας.

Σύμφωνα με την κ. Μπουργκουάν, εκτός από την πρώτη τεχνολογία στην οποία τα σκουπίδια μπαίνουν στον φούρνο χωρίς προηγούμενη προετοιμασία, οι υπόλοιπες τεχνολογίες απαιτούν κάποιου είδους επεξεργασία στα σκουπίδια.

Και πώς προστατεύεται το περιβάλλον;

Τα πλεονεκτήματα μιας διαδικασίας καύσης που προϋποθέτει την επαναχρησιμοποίηση υλικών και την ανακύκλωση παραπέμπουν στην εξοικονόμηση φυσικών πόρων, αφού τα ανακυκλώσιμα που συγκεντρώνονται παράγουν νέα υλικά προς αξιοποίηση.

Και δεν είναι πια απλώς ζήτημα προτίμησης αλλά υποχρέωσης αφού ο κ. Γουαλέρ επικαλείται την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Η σχετική ευρωπαϊκή οδηγία που απεικονίζεται παραστατικά στην χαρακτηριστική αντίστροφη πυραμίδα, θέτει ως βασική προτεραιότητα την πρόληψη της δημιουργίας σκουπιδιών και τη μείωση των ποσοτήτων τους μέσω της επαναχρησιμοποίησης και της ανακύκλωσης. Ακολουθούν η κάθε είδους ανάκτηση υλικών και ενέργειας και στο τέλος ένα μικρό ποσοστό θα πρέπει να καταλήγει στο περιβάλλον. Και όταν τελικά οι στόχοι μεταφράζονται σε νούμερα, οι οδηγίες προστάζουν ότι η ανάκτηση των απορριμμάτων πρέπει να φτάνει το 65 με 70% και να διαχειριζόμαστε πλέον μόνο ένα ποσοστό 30 με 35%.

Πώς καθαρίζουν οι αέριοι ρύποι;

Σε ό,τι αφορά τους ρύπους, σήμερα τα εργοστάσια καύσης στο Παρίσι εφαρμόζουν ειδικές διεργασίες για τον καθαρισμό των αέριων ρύπων, ώστε διοξίνες και φουράνια να δεσμεύονται με τη βοήθεια χημικών ουσιών και ο καπνός που καταλήγει στον αέρα να είναι όσο το δυνατόν λιγότερος και αβλαβής.

Στο εργοστάσιο της Suez με την ονομασία Issy les Moulineaux, το οποίο βρίσκεται ακριβώς δίπλα στη μία όχθη του Σηκουάνα, στο κέντρο του Παρισιού, ο καπνός αντιμετωπίζεται σε τρία στάδια. Αρχικά γίνεται σκόνη μέσω μιας ηλεκτροστατικής διαδικασίας. Στη συνέχεια, διοχετεύεται όξινο ανθρακικό νάτριο και οπτάνθρακας λιγνίτη, που έχουν τη δυνατότητα να δεσμεύουν όξινους ρύπους και βαρέα μέταλλα. Αυτά συγκρατούνται σε ειδικά φίλτρα. Τέλος ειδικοί καταλύτες ενισχύουν τη δράση κατά των διοξινών και συγκεντρώνουν τα οξείδια του αζώτου. Αυτός ο εξοπλισμός εγγυάται, σύμφωνα με τους ειδικούς του εργοστασίου, την εξάντληση των καυσαερίων ώστε οι συγκεντρώσεις τους να είναι δύο φορές χαμηλότερες από τους υπάρχοντες κανονισμούς.

Το τελικό στερεό υπόλειμμα της όλης διαδικασίας (εκτός από ένα ποσοστό περίπου 15% που γίνεται υλικό που χρησιμοποιείται για ασφαλτοστρώσεις) υπολογίζεται σε 4% επί των αρχικών ποσοτήτων σκουπιδιών που εισέρχονται στη μονάδα. Πρόκειται για επικίνδυνο βιομηχανικό απόβλητο και οδηγείται στην ταφή.

Στο ίδιο μήκος κύματος, το εργοστάσιο ενεργειακής αξιοποίησης της Veolia στη μονάδα Vaus le Penil, έξω από το Παρίσι, ουδετεροποιεί τα οξέα που παράγονται από την καύση. Παράλληλα εισάγει ενεργό άνθρακα για να απορροφήσει τις διοξίνες και τα φουράνια. Ειδικά φίλτρα συγκρατούν τη μάζα που έχει απορροφήσει τις διοξίνες και την καθαρίζουν. Τα φίλτρα δεσμεύουν όλους τους ρύπους και ο ατμός βγαίνει καθαρός στο περιβάλλον. Ο άνθρακας που μένει περιέχεται στο τελικό υπόλειμμα που και σε αυτή την περίπτωση -εκτός από ένα 20% υλικού για οδοποιία- υπολογίζεται σε ποσοστό 3% και αποθηκεύεται ως επικίνδυνο απόβλητο.

Το μέλλον που θέλουν οι Γάλλοι για τις δικές τους μονάδες

Σήμερα οι κάτοικοι του Παρισιού διαχωρίζουν τα απορρίμματα σε τρεις κάδους: είτε γυαλί, ανακυκλώσιμα υλικά και υπόλοιπα σκουπίδια, είτε οργανικά υπολείμματα, ανακυκλώσιμα υλικά και υπόλοιπα σκουπίδια. Σε κάποιες, μάλιστα, περιοχές τα σκουπίδια φεύγουν σύμμεικτα από τα παριζιάνικα νοικοκυριά και οδηγούνται στην καύση. Αυτό δεν είναι όμως το μέλλον της διαχείρισης που οραματίζονται. Σκοπός τους για τα επόμενα χρόνια είναι, όπως λέει η κ. Μπουργκουάν, η νέα μονάδα Ivry 2027 σε μικρή, επίσης, απόσταση από την όχθη του Σηκουάνα, να διαθέτει μονάδα κομποστοποίησης για το οργανικό, μονάδα διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών και φυσικά μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης. Πέραν, εξάλλου, από τις προσδοκίες για την αύξηση των ποσοστών της ανακύκλωσης στην πηγή, ώστε το ανακυκλώσιμο υλικό να είναι περισσότερο καθαρό άρα και πιο αξιοποιήσιμο, η τεχνολογική έρευνα εστιάζεται πια στην αύξηση του ποσοστού της ενέργειας που παράγεται από τις ίδιες ποσότητες σκουπιδιών και στη βελτίωση της ποιότητας του ατμού που βγαίνει από κάθε εργοστάσιο καύσης.