Ανακοίνωση στη Βουλή – Από την απαξίωση του από το παλιό πολιτικό σύστημα, στο πέρασμα στην ψηφιακή τεχνολογία σήμερα

Με τη λειτουργία των βιβλιοθηκών στα Δημοτικά Σχολεία, σύμφωνα με την avgi.gr, δεν ασχολήθηκε καμία κυβέρνηση στο παρελθόν -ούτε για καλό ούτε για κακό. Ο Νόμος 1566/1985 δεσμεύτηκε πρώτη φορά για τη σύσταση και λειτουργία βιβλιοθηκών σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, όμως ποτέ δεν ακολούθησε η αναγκαία Υπουργική Απόφαση για να εξειδικεύσει τι συμβαίνει στα Δημοτικά Σχολεία. Ο νόμος του πρώην υπουργού Παιδείας Πέτρου Ευθυμίου το 2003 προέβλεπε ρυθμίσεις μόνο για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Έτσι, όταν ακούμε για σχολικές βιβλιοθήκες, συνήθως δεν σκεφτόμαστε αν αφορούν μικρότερους μαθητές.

Τι έγιναν 757 βιβλιοθήκες;

Δεν θα ήταν ψέμα να πούμε πως το μυαλό πηγαίνει στην απόφαση της πρώην υπουργού Άννας Διαμαντοπούλου να βάλει “λουκέτο” το 2011 στις 757 βιβλιοθήκες που λειτούργησαν στα Γυμνάσια, Λύκεια και ΕΠΑΛ την προηγούμενη δεκαετία. Η υπουργός του ΠΑΣΟΚ ζήτησε από τις βιβλιοθήκες να επιστρέψουν τον εξοπλισμό τους, απομακρύνοντας τους υπεύθυνους βιβλιοθηκονόμους. Έκτοτε, όπου συνέχισαν να λειτουργούν, ήταν απαξιωμένες -εξάλλου ποτέ δεν έγινε συστηματική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για τη χρήση και τις υπηρεσίες του θεσμού. Οι 757 βιβλιοθήκες άνοιξαν με “ευρωπαϊκά λεφτά” (πρόγραμμα ΕΠΕΑΕΚ) και έκλεισαν με τα Μνημόνια.

Το 2015, με εγκύκλιο του τότε υπουργού Παιδείας Νίκου Φίλη, κλήθηκαν να λειτουργήσουν ξανά από δύο έως έξι ώρες την εβδομάδα και με έναν ή δύο μόνιμους εκπαιδευτικούς των σχολείων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

Στα Δημοτικά Σχολεία, όμως, το πρόβλημα δεν το δημιούργησε η κρίση, αλλά η απροθυμία, η αδιαφορία του πολιτικού συστήματος για την πρόσβαση των μαθητών στο βιβλίο. Δεν είναι αυτό αναχρονιστική παιδαγωγική στάση;

Σύστημα Δικτύου Σχολικών Βιβλιοθηκών

Ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου, μιλώντας για τις προτεραιότητες της υπουργίας του, προανήγγειλε επέκταση του θεσμού των βιβλιοθηκών στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Μάλιστα μίλησε για τη «δημιουργία Συστήματος Δικτύου Σχολικών Βιβλιοθηκών και τη σύνδεσή του με όλα τα σχολεία της Ελλάδας».

Η χρήση των νέων τεχνολογιών είναι το πρώτο βήμα, όπως υποστηρίζουν οι εκπαιδευτικοί, για την αποτελεσματική λειτουργία των βιβλιοθηκών στο σήμερα. Πλέον μιλούν για υβριδική σχολική βιβλιοθήκη, όπου οι χρήστες θα έχουν ολοκληρωμένη πρόσβαση σε φυσικούς και ψηφιακούς τόπους πληροφόρησης.

«Όροι όπως Βιβλιοθήκη – Κέντρο Πηγών Πληροφόρησης επιχειρούν να δείξουν τη διεύρυνση των πηγών πληροφόρησης πέρα από τα βιβλία, ώστε να συμπεριλάβουν βάσεις δεδομένων, ψηφιακούς δίσκους, το Διαδίκτυο (Internet), τα κάθε είδους αποθετήρια, ένα αενάως διευρυνόμενο φάσμα υπηρεσιών πληροφόρησης και επικοινωνίας. Αντίστοιχα, όροι όπως Κέντρο Μέσων της Κοινότητας (Community Media Centre) σηματοδοτούν μια διαφορετική αντίληψη για τη βιβλιοθήκη, ως ένα πεδίο όπου η γνώση καταναλώνεται αλλά και δημιουργείται με τη χρήση των σύγχρονων μέσων πέρα από τα όρια των παραδοσιακών μέσων» έγραφε στην «Α» το 2016 ο Παύλος Χαραμής, αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής.

Πρώτη φορά πλαίσιο

Για πρώτη φορά αναμένεται να προωθηθεί με υπουργική απόφαση η ενεργοποίηση του Ν. 1566/1985 για τις βιβλιοθήκες στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Στόχος της επικείμενης ρύθμισης είναι η δημιουργία του Συστήματος Δικτύου Σχολικών Βιβλιοθηκών που προανήγγειλε ο Κ. Γαβρόγλου, η σύνδεσή τους με τη βιβλιοθήκη του ΙΕΠ και η υποστήριξη της λειτουργίας και διαχείρισής τους από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος.

Σήμερα λειτουργούν πάνω από 1.300 βιβλιοθήκες στα Δημοτικά Σχολεία, ορισμένες με μεγάλο αριθμό βιβλίων. Ας σκεφτούμε τι θα σήμαινε η αξιοποίησή τους, ο εμπλουτισμός και ο εκσυγχρονισμός τους -ακόμη και η εμπλοκή των σχολικών κοινοτήτων.

Ένα “βαγόνι” γεμάτο γνώση…

Καμιά φορά ακούμε για τα “ανοιχτά σχολεία”, αλλά δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε τι ακριβώς κάνουν. Πώς ένα σχολείο διατηρεί τους δεσμούς του με τη γειτονιά, πώς οι κάτοικοι των κοντινών σπιτιών μπορούν να συμμετέχουν στη σχολική ζωή, αφού έχουν πάει και έχουν φέρει τα παιδιά τους από το μάθημα;

Ο Νίκος Χάνος, διευθυντής στο 13ο Δημοτικό Σχολείο στο Κερατσίνι, μου διηγείται μια ιστορία σχετική. “Πριν από χρόνια είχαμε κάνει μια ταινία στο σχολείο. Την έλεγαν Φυσαρμόνικα. Δεν θα μπορούσαμε να τη γυρίσουμε χωρίς τη βοήθεια του κυρ-Γιώργου. Ο Γιώργος Εντίλμπι έπαιζε φυσαρμόνικα στην ταινία μας, με θέμα το ταξίδι ενός προσφυγόπουλου. Στα γυρίσματά μας, κάποια στιγμή, διηγήθηκε κι αυτός τη δική του ιστορία. Βρέθηκε μετανάστης σε μικρή ηλικία στη Συρία” λέει. Σε ένα γύρισμα σε μια γειτονιά δίπλα στα Λιπάσματα της Δραπετσώνας και τον “Δράκο του Κερατσινίου” μαθητές, δάσκαλοι και γειτονιά έγιναν ένα. Το σχολείο “άνοιξε”.

Λίγα χρόνια πριν, στο ίδιο σχολείο, ο παππούς ενός μαθητή, που γνώριζε την τέχνη του καραβομαραγκού, μέρα με τη μέρα, ανέλαβε να ανακαινίσει ένα παλιό βαγόνι του ΗΣΑΠ. Μέσα στο βαγόνι λειτουργεί σήμερα η σχολική βιβλιοθήκη. Οι οικογένειες των μαθητών πηγαίνουν βιβλία συνεχώς, καινούργια ή μεταχειρισμένα. “Την έχουν αγαπήσει” τονίζει ο διευθυντής.

…και μεράκι

Το «βαγόνι» του Κερατσινίου, όπως και κάθε άλλη βιβλιοθήκη στα Δημοτικά Σχολεία, λειτουργούν εδώ και χρόνια χάρη στη θέληση και το μεράκι των δασκάλων. Τέτοια είναι, για παράδειγμα, και η περίπτωση του 15ου Δημοτικού Σχολείου στη Νίκαια. “Μπορεί να μην έχουμε μεγάλο χώρο και την πιο λειτουργική υποδομή, αλλά εδώ και αρκετά χρόνια η βιβλιοθήκη του σχολείου λειτουργεί δίνοντας τη δυνατότητα στους μαθητές μας να έρχονται σε επαφή με τη γνώση. Μπορεί να μην έχουμε βιβλιοθηκονόμους ή όλες τις ευκολίες, αλλά η δουλειά γίνεται από καρδιάς. Βλέπει κανείς τα παιδιά της Α’ και της Β’ τάξης να περιμένουν στη σειρά να δανειστούν, να χάνουν το διάλειμμά τους. Η φιλαναγνωσία είναι στάση όλης της κοινότητας του σχολείου μας” λέει ο κ. Νικολαΐδης, διευθυντής του σχολείου.