Ένα επαχθέστατο καθεστώς φορολόγησης αναμένεται να ισχύσει από τις φορολογικές δηλώσεις του 2017 για πάνω από 1.000.000 πολίτες με πολύ χαμηλά εισοδήματα από τόκους, ενοίκια ή περιστασιακή απασχόληση. Οι εν λόγω φορολογούμενοι θα κληθούν να πληρώσουν φόρο 44% επί εξωπραγματικών ποσών τεκμαρτού εισοδήματος!

Φορολογικό σοκ από το 2016 αφού η κυβέρνηση δεν παρατείνει τις απαλλαγές για φορολογούμενους με μοναδικά εισοδήματα μερικά λεπτά του ευρώ από τόκους καταθέσεων και για όσους έχουν πολύ χαμηλά εισοδήματα από ενοίκια, καθώς και για ανέργους, φοιτητές και νοικοκυρές με περιστασιακή απασχόληση – Θα φορολογούνται επί εξωπραγματικών τεκμαρτών εισοδημάτων με συντελεστή 22% από το πρώτο ευρώ και με προκαταβολή φόρου 100%!

Με το Μνημόνιο ΙΙΙ, που υπέγραψε τον Αύγουστο του 2015 η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να επανεξετάσει τη λειτουργία των διατάξεων για τα τεκμήρια διαβίωσης και, στο πλαίσιο αυτό, να διορθώσει τις «υπαναχωρήσεις» που έγιναν με τον ν. 4330/2015 όσον αφορά στον τρόπο φορολόγησης ορισμένων αδύναμων οικονομικά φυσικών προσώπων που πιάνονται στα «δίχτυα» των τεκμηρίων. Παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση προσπάθησε και κατάφερε να κρατήσει τις διατάξεις αυτές σε ισχύ μέχρι και φέτος, όμως από του χρόνου δεν θα μπορεί πλέον να τις παρατείνει άλλο.

Έτσι, όσοι φορολογούμενοι αποκτήσουν φέτος και εμφανίσουν στις φορολογικές δηλώσεις του επομένου έτους πενιχρά εισοδήματα μερικών λεπτών του ευρώ από τόκους καταθέσεων ή πολύ χαμηλά εισοδήματα από ενοίκια ή από περιστασιακή απασχόληση θα πιάνονται στις παγίδες των τεκμηρίων διαβίωσης (για τις κατοικίες και τα ΙΧ αυτοκίνητα που έχουν χρησιμοποιήσει) και θα υπερφορολογούνται επί εξωπραγματικών τεκμαρτών εισοδημάτων με συντελεστή 22% από το πρώτο ευρώ και με προκαταβολή φόρου αυξημένη στο 100% του κύριου φόρου, σαν να έχουν κερδοφόρες επιχειρήσεις!

Ουσιαστικά για το έτος 2016, όλοι αυτοί οι πολίτες θα φορολογηθούν με τελικό φορολογικό συντελεστή 44% επί ανύπαρκτων εισοδημάτων!

Ειδικότερα, η δέσμευση της κυβέρνησης να… διορθώσει τις «υπαναχωρήσεις» που έγιναν στον τρόπο εφαρμογής των τεκμηρίων σημαίνει ότι για τα εισοδήματα του 2016 και των επομένων ετών που θα δηλωθούν από το 2017 και μετά:

1) Θα καταργηθεί η διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 1 του ν. 4330/2015. Η διάταξη αυτή προβλέπει ότι η προστιθέμενη διαφορά εισοδήματος που προκύπτει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων φορολογείται με την ευνοϊκή κλίμακα των μισθωτών και των συνταξιούχων (η οποία προβλέπει αφορολόγητο όριο κλιμακούμενο από 8.636 – 9.545 ευρώ) εφόσον ο φορολογούμενος έχει πραγματικό εισόδημα μόνο από τόκους καταθέσεων ή κι από ακίνητα και εφόσον το τεκμαρτό εισόδημα (το εισόδημα που προκύπτει με βάση τα τεκμήρια) δεν υπερβαίνει τα 9.500 ευρώ.

Με τη διάταξη αυτή, ορίστηκε ουσιαστικά ότι σε κάθε περίπτωση φορολογούμενου με πολύ χαμηλό δηλωθέν εισόδημα προερχόμενο μόνο από τόκους καταθέσεων ή κι από ακίνητα, η πρόσθετη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος, η οποία προκύπτει συνήθως λόγω του ότι τα τεκμήρια διαβίωσης προσδιορίζουν τεκμαρτό εισόδημα μεγαλύτερο του δηλωθέντος, δεν θεωρείται «εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα» και δεν φορολογείται από το πρώτο ευρώ, αλλά θεωρείται «εισόδημα από μισθωτή εργασία» και φορολογείται με την κλίμακα φορολογίας των μισθωτών.

Η κατάργηση της διάταξης αυτής, για την οποία δεσμεύτηκε η κυβέρνηση στους δανειστές σημαίνει ότι από το 2017 και μετά (για τα εισοδήματα του έτους 2016 και των επομένων ετών) όσοι φορολογούμενοι δηλώσουν πολύ χαμηλά εισοδήματα προερχόμενα μόνο από τόκους καταθέσεων ή κι από ενοίκια, θα φορολογηθούν επί τεκμαρτών εισοδημάτων, πολύ υψηλότερων των δηλωθέντων. Τα τεκμαρτά αυτά εισοδήματα θα προσδιοριστούν με βάση το καθεστώς των τεκμηρίων διαβίωσης.

Δηλαδή, για κάθε φορολογούμενο αυτής της κατηγορίας η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ) θα προσδιορίζει με τεκμαρτό τρόπο το φορολογητέο εισόδημά του, λαμβάνοντας υπόψη το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ για τον άγαμο ή των 2.500 ευρώ για τον κάθε έγγαμο και προσθέτοντας στο ποσό αυτό το τεκμήριο της κατοικίας στην οποία διαμένει ο φορολογούμενος (είτε είναι ιδιόκτητη, είτε ενοικιαζόμενη είτε δωρεάν παραχωρηθείσα) και το τεκμήριο τυχόν Ι.Χ. αυτοκινήτου που χρησιμοποιεί.

Σε κάθε περίπτωση, θα προκύπτει τεκμαρτό φορολογητέο εισόδημα πάνω από το επίπεδο των 4.000 ή ακόμη και πάνω από 5.000 ευρώ, το οποίο στη συνέχεια θα φορολογείται ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα με 22% από το πρώτο ευρώ και με προσαύξηση 100% λόγω της επιβολής προκαταβολής φόρου έναντι του επόμενου έτους!

2) Δεν θα εφαρμοστεί η διάταξη της παραγράφου 4 του άρθρου 1 του ν. 4330/2015.

Η διάταξη αυτή προβλέπει ότι:
α) Όταν το ετήσιο δηλωθέν εισόδημα των φορολογουμένων δεν υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ και το τεκμαρτό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ και εφόσον δεν ασκείται επιχειρηματική δραστηριότητα για την οποία απαιτείται η υποβολή δήλωση έναρξης εργασιών ή εφόσον δεν ασκείται ατομική αγροτική δραστηριότητα, τότε το δηλωθέν εισόδημα και η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων, φορολογούνται με την κλίμακα φόρου εισοδήματος των μισθωτών – συνταξιούχων, στην οποία ισχύει αφορολόγητο όριο κλιμακούμενο από 8.636 έως 9.545 ευρώ. Στην ουσία οι εν λόγω φορολογούμενοι δεν πληρώνουν φόρο εισοδήματος.

β) Εάν το δηλωθέν εισόδημα της προηγούμενης παραγράφου υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ, το υπερβάλλον ποσό φορολογείται με την κλίμακα της επιχειρηματικής δραστηριότητας, δηλαδή με 22%.

Η διάταξη αυτή νομοθετήθηκε με σκοπό να χορηγηθούν φορολογικές ελαφρύνσεις σε περιστασιακά και ευκαιριακά απασχολούμενους, (σε ανέργους, νοικοκυρές, φοιτητές, συμμετέχοντες σε προγράμματα εργασιακής εμπειρίας κ.λπ.). Οι πολίτες αυτοί συνήθως δεν αποκτούν εισοδήματα πάνω από 6.000 ευρώ το χρόνο από τις περιστασιακές τους απασχολήσεις. Αν δεν νομοθετείτο και δεν εφαρμοζόταν και φέτος η διάταξη αυτή, τότε επειδή τα τεκμήρια διαβίωσης τούς προσδιόρισαν πολύ μεγαλύτερα φορολογητέα εισοδήματα θα υποχρεώνονταν να πληρώσουν υπέρογκους φόρους, υπολογισμένους για τελευταία φορά φέτος με συντελεστή 26% τόσο επί του δηλωθέντος εισοδήματος όσο και επί των πολύ μεγάλων ποσών της διαφοράς μεταξύ του χαμηλού δηλωθέντος εισοδήματός τους και του υψηλού τεκμαρτού εισοδήματος.

Η κυβέρνηση δεσμεύθηκε στους δανειστές να εφαρμόσει τη διάταξη αυτή φέτος για τελευταία φορά, οπότε από το 2017 όλοι οι περιστασιακά απασχολούμενοι θα φορολογούνται με βάση την κλίμακα φόρου εισοδήματος των ελευθέρων επαγγελματιών στην οποία δεν προβλέπεται αφορολόγητο όριο εισοδήματος και θα πληρώνουν πλέον φόρο 22% ο οποίος θα υπολογίζεται ουσιαστικά από το πρώτο ευρώ του εξωπραγματικού τεκμαρτού φορολογητέου εισοδήματος που θα τους προσδιορίζει η ΓΓΔΕ, με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης κατά τρόπο ίδιο με αυτόν που περιγράψαμε παραπάνω στην περίπτωση των φορολογουμένων με πολύ χαμηλά εισοδήματα από τόκους ή ενοίκια.