Boυλή: Κατατέθηκε το σχέδιο νόμου για την επιστολική ψήφο – Κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο νόμου «Εκλογή ευρωβουλευτών, διευκόλυνση εκλογέων μέσω επιστολικής ψήφου, εκκαθάριση εκλογικών καταλόγων και λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Εσωτερικών», αργά το βράδυ της Πέμπτης.

Σύμφωνα με το Πρώτο Θέμα, το νομοσχέδιο, θα τεθεί στις αρμόδιες επιτροπές στην αρχή της εβδομάδας, ενώ την επόμενη αναμένεται να εισαχθεί στην Ολομέλεια για τη συζήτηση και ψήφιση του.

Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, έχει σκοπό τον εκσυγχρονισμό του τρόπου εκλογής των ευρωβουλευτών, το δικαίωμα της επιστολικής ψήφου, αλλά και την περαιτέρω διευκόλυνση στην διαδικασία των ανθρώπων με αναπηρία.

Η υπουργός Εσωτερικών, Νίκη Κεραμέως, μιλώντας στην ΕΡΤ το πρωί της Πέμπτης, υπογράμμισε πως η επιστολική ψήφος είναι θεμα δημοκρατίας, παρουσιάζοντας παράλληλα τον φάκελο. «Αυτόν τον φάκελο θα λάβει οποιοσδήποτε Έλληνας πολίτης δηλώσει στην πλατφόρμα ότι θέλει να ψηφίσει μέσω επιστολικής ψήφου, είτε μένει στο εξωτερικό είτε μένει στην Ελλάδα κι αυτή η πτυχή είναι πάρα πολύ σημαντική.είναι εν δυνάμει κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες», είπε.

«Οι ευρωεκλογές θα γίνουν στις 9 Ιουνίου, εν μέσω τουριστικής περιόδου. Εποχικά εργαζόμενοι που δουλεύουν μακριά από τον τόπο κατοικίας τους δεν μπρούν να πληρώσουν για την μετακίνηση. Επίσης άτομα με αναπηρία, φοιτητές οι οποίοι είναι εν μέσω εξεταστικής περιόδου, μαθητές τρίτης λυκείου, οι οποίοι θα δίνουν εκείνες τις μέρες πανελλαδικές, είναι κατηγορίες συμπολιτών μας, οι οποίοι οι οποίοι μπορούν να επωφεληθούν», τόνισε η υπουργός Εσωτερικών.

Στην αίτηση συμπληρώνεται και υπεύθυνη δήλωση με τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι το δικαίωμα ψήφου. Η υπεύθυνη δήλωση που είναι το επώνυμο κομμάτι αποστέλλεται μαζί με τα υπόλοιπα στοιχεία στην Ελλάδα και ο φάκελος ανοίγεται από Επιτροπή Δικαστικών. Βλέπουν ότι πράγματι υπάρχει δικαίωμα ψήφου και στη συνέχεια φεύγει το επώνυμο στοιχείο και μένει μόνο το ανώνυμο η ψήφος, η οποία μπαίνει μέσα στην κάλπη, εξήγησε η υπουργός.

Ο σκοπός του νομοσχεδίου

Σκοπός του σχεδίου νόμου, όπως σημειώνεται στην εισηγητική έκθεση, είναι α) ο εκσυγχρονισμός του τρόπου εκλογής των ευρωβουλευτών, μεταξύ άλλων και μέσω της εισαγωγής της δυνατότητας άσκησης του εκλογικού δικαιώματος με επιστολική ψήφο για την εκλογή των ευρωβουλευτών της χώρας (ρύθμιση που πρόκειται να ισχύει και για τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων), β) η περαιτέρω διευκόλυνση της συμμετοχής ατόμων με αναπηρία στην εκλογική διαδικασία.

Αναφέρεται επίσης ότι η εισαγωγή της επιστολικής ψήφου μπορεί να αποτελέσει ισχυρό κίνητρο για αύξηση της συμμετοχής, ιδίως όσον αφορά ειδικές κατηγορίες ψηφοφόρων.

Για τον σχεδιασμό της μεθοδολογίας της επιστολικής ψήφου, μελετήθηκαν εκτενώς περιπτώσεις εφαρμογής της ανά την Ευρώπη, στις ΗΠΑ και στην Αυστραλία. Σημαντικό βάρος δόθηκε στην πλήρη και αυστηρή ικανοποίηση των οδηγιών του Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ).

Με το σχέδιο νόμου θεσπίζεται η δημιουργία ηλεκτρονικής εφαρμογής για την υποβολή αιτήσεων των εκλογέων για τη δυνατότητα άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος με επιστολική ψήφο. Δεν τίθεται κανένας περιορισμός, πέραν της εγγραφής του εκλογέα στους εκλογικούς καταλόγους. Επίσης δεν τίθεται κανένας γεωγραφικός περιορισμός και δεν απαιτείται η επίκληση οποιουδήποτε λόγου επιλογής της επιστολικής ψήφου.

Οι αιτήσεις μπορούν να υποβληθούν στην ηλεκτρονική εφαρμογή έως σαράντα (40) ημέρες πριν από τη διενέργεια των εκλογών. Ο εκλογέας εισέρχεται στην εφαρμογή με τους προσωπικούς του κωδικούς-διαπιστευτήρια της Γ.Γ.Π.Σ.Ψ.Δ. (taxisnet/ΑΑΔΕ) και η αίτηση επιβεβαιώνεται με χρήση κωδικού μιας χρήσης σε κινητό τηλέφωνο και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (One Time Password, OTP), για λόγους ασφαλείας.

Δεν εμπλέκονται στη διαδικασία τα πολιτικά κόμματα ή οι υποψήφιοι, είτε στην αποστολή είτε στην παραλαβή των φακέλων. Προβλέπονται αυστηρές ποινές σε όποιον διακινεί φάκελο ψηφοφορίας ή τον ανοίγει χωρίς αυτό να προβλέπεται από τις διατάξεις του νόμου.

Γίνεται ειδική μνεία για το ότι ο εκλογέας συνυποβάλλει υπεύθυνη δήλωση, με την οποία βεβαιώνει ότι συμπλήρωσε μόνος του το ψηφοδέλτιο και ότι εκφράζει την προσωπική του βούληση και μόνο.

Το σχέδιο νόμου ορίζει ότι οι φάκελοι πρέπει να έχουν φτάσει στα χέρια της Επιτροπής Συλλογής Ψηφοδελτίων Επιστολικής Ψήφου έως τις 17:00 της παραμονής της ημέρας των εκλογών.

Για τη διασφάλιση της διαδικασίας και ιδίως της γνησιότητας της έκφρασης της λαϊκής βούλησης και της μυστικότητας της ψήφου:

1. Οι αιτήσεις των εκλογέων γίνονται σε ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή με τα διαπιστευτήρια που έχει ο εκλογέας, ενώ χρησιμοποιείται κωδικός μιας χρήσης με χρήση κινητού τηλεφώνου και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (άρθρο 8).

2. Δίνεται δυνατότητα υποβολής της αίτησης σε προξενεία και στα κέντρα εξυπηρέτησης πολιτών, με χρήση και της υπηρεσίας «my kep live». (παρ. 3 άρθρου 8).

3. Δεν μπορεί να ψηφίσει με φυσική παρουσία ο εκλογέας ο οποίος έχει δηλώσει ότι επιθυμεί να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα με επιστολική ψήφο, παρά μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις στην περίπτωση που δεν απέστειλε τον φάκελο επιστροφής ή ο φάκελος δεν παρελήφθη εμπροθέσμως, ώστε να αποτραπεί η πιθανότητα διπλοψηφίας (παρ. 6 άρθρου 21).

4. Οι Επιτροπές Συλλογής Επιστολικής Ψήφου και οι Εφορευτικές Επιτροπές Διαλογής Επιστολικής Ψήφου προεδρεύονται από δικαστικό και τα μέλη τους είναι νομικοί. Αντιστοίχως, στις Εφορευτικές Επιτροπές Διαλογής Επιστολικής Ψήφου δεν μπορούν να διοριστούν εκλογείς ως μέλη εφορευτικών επιτροπών (άρθρα 15, 16).

5. Οι ειδικές κάλπες φύλαξης φακέλων επιστροφής επιστολικών ψήφων σφραγίζονται καθημερινά με ειδική διαδικασία και υπάρχει συνεχής καταγραφή σε κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης των χώρων όπου βρίσκονται. Το εκλογικό υλικό διατηρείται στο Πρωτοδικείο Αθηνών επί τριετία. Η Ελληνική Αστυνομία αναλαμβάνει τη φύλαξη του χώρου (παρ. 4 και 5 άρθρου 10).

6. Ορίζεται Γενικός Έφορος, Αντιπρόεδρος ή μέλος του Αρείου Πάγου, ο οποίος επιβλέπει τη διαδικασία (άρθρο 18).

7. Ο εκλογέας παρακολουθεί με σύστημα ιχνηλάτησης (tracking) την πορεία του φακέλου, μόλις αυτός αποσταλεί από το υπουργείο Εσωτερικών. (παρ. 4 άρθρου 11).

8. Οι εταιρίες ταχυδρομικών και ταχυμεταφορικών υπηρεσιών λειτουργούν και την παραμονή της ημέρας διεξαγωγής των εκλογών, ώστε να φτάσουν εγκαίρως οι επιστολικές ψήφοι (παρ. 2 άρθρου 14).

9. Λαμβάνεται ειδική μέριμνα για περιπτώσεις αντικατάστασης της αίτησης του εκλογέα και του ψηφοδελτίου δίχως να τίθεται σε κίνδυνο η μυστικότητα της ψήφου (άρθρο 12).

10. Οι φάκελοι ψηφοφορίας όπου βρίσκεται το ψηφοδέλτιο είναι ανώνυμοι και δεν μπορούν να ταυτοποιηθούν με τον εκλογέα (άρθρο 12).

Με το νομοσχέδιο αρχίζει εξάλλου διαδικασία εκκαθάρισης των εκλογικών καταλόγων, με χρήση των διαθέσιμων μητρώων του Ελληνικού Δημοσίου. Επίσης εισάγονται ρυθμίσεις για τη διευκόλυνση άσκησης του εκλογικού δικαιώματος των ατόμων με αναπηρία.

Πώς θα ψηφίζουμε από το σπίτι

Είναι απαραίτητη η εγγραφή σε εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου που θα πραγματοποιείται μέσω ηλεκτρονικής πύλης στο gov.gr, η οποία θα ανοίξει μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου. Ο εκλογέας, κάνοντας χρήση των κωδικών taxisnet, καταχωρίζει την αίτησή του και συμπληρώνει τη διεύθυνση στην οποία θέλει να του αποσταλεί το εκλογικό υλικό. Το κινητό τηλέφωνο που δηλώνει, καθώς και το email του, πιστοποιούνται με συνθηματικό μιας χρήσης (OTP).

Η προθεσμία για την υποβολή των αιτήσεων λήγει 40 ημέρες πριν από τη διενέργεια των εκλογών. Δηλαδή, για τις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου 2024, οπότε και το μέτρο θα κάνει πρεμιέρα, οι αιτήσεις θα πρέπει να υποβληθούν το αργότερο έως τις 28 Απριλίου.

Μέχρι εκείνη την ημερομηνία ο εκλογέας μπορεί να τροποποιήσει τη διεύθυνση παραλαβής ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο, καθώς και να ακυρώσει την αίτησή του.

Ο φάκελος με το εκλογικό υλικό αποστέλλεται το αργότερο 20 ημέρες πριν από τις εκλογές από το υπουργείο Εσωτερικών, χωρίς χρέωση του παραλήπτη, και παραδίδεται με συστημένη επιστολή μόνο στον ίδιο, ή σε κάποιον που αυτός έχει εξουσιοδοτήσει.

Ο εκλογέας ενημερώνεται με mail για την αποστολή του φακέλου και με σύνδεσμο για να βλέπει την πορεία αποστολής.

Ο εκλογικός φάκελος θα περιέχει τον φάκελο επιστροφής της επιστολικής ψήφου, τον φάκελο της ψηφοφορίας, το ψηφοδέλτιο, ένα έντυπο με οδηγίες και με κατάλογο των υποψηφίων και ένα έντυπο υπεύθυνης δήλωσης. Ολοι οι φάκελοι θα έχουν εξωτερικά ανάγλυφο γνώρισμα ώστε να μην μπορούν να πλαστογραφηθούν.

Το ψηφοδέλτιο στην πρώτη σελίδα θα έχει όλα τα κόμματα που θα συμμετάσχουν στις εκλογές και η επιλογή θα γίνεται με σταυρό στο κουτάκι που βρίσκεται δίπλα από το όνομα και το έμβλημα του κόμματος. Οι υποψήφιοι ευρωβουλευτές επιλέγονται στη δεύτερη σελίδα, όπου υπάρχει ένα μεγάλο τετράγωνο που περιλαμβάνει 42 αριθμημένα τετράγωνα (από το 1 έως το 42) που αντιστοιχούν στο σύνολο των υποψηφίων του κάθε κόμματος. Αντί για σταυρό, ο εκλογέας κυκλώνει τον αριθμό που αντιστοιχεί σε κάθε υποψήφιο που επιθυμεί (έως τέσσερις επιλογές) που θα βρει στο έντυπο οδηγιών.

Για να καταμετρηθεί η ψήφος είναι απαραίτητο να συμπληρωθεί από τον εκλογέα η υπεύθυνη δήλωση ότι έχει εγγραφεί στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους της επιστολικής ψήφου και δεν μπορεί να ψηφίσει με φυσική παρουσία και ότι η συμπλήρωση του ψηφοδελτίου, και της επιλογής των υποψηφίων, έγινε αποκλειστικά από τον ίδιο δίχως την παρουσία άλλου προσώπου.

Ο φάκελος ψηφοφορίας κλειστός με το ψηφοδέλτιο μέσα, η υπεύθυνη δήλωση και ένα αποδεικτικό ταυτότητας (φωτοτυπία ταυτότητας ή διαβατηρίου ή διπλώματος οδήγησης) εσωκλείονται στον φάκελο επιστροφής και αποστέλλεται χωρίς χρέωση μέσω ταχυδρομείου ή συνεργαζόμενης εταιρείας ταχυμεταφορών.

Οι φάκελοι πρέπει να φτάσουν στο σημείο συλλογής επιστολικών ψήφων έως τις 5 το απόγευμα την παραμονή των εκλογών και παραλαμβάνονται από ειδική τριμελή επιτροπή.

Τα σημεία αποστολής των επιστολικών ψήφων μπορεί να είναι σε δημόσια, ή και ιδιωτικά κτίρια τα οποία θα μισθωθούν για τον σκοπό αυτό (π.χ. εκθεσιακός χώρος), θα φυλάσσονται από την Αστυνομία και θα παρακολουθούνται από κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης.