ΟΔΗΓΟΣ με όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για το συγκεκριμένο πρόγραμμα – Όλα όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι τώρα για το στις στέγες για νοικοκυριά, αγρότες και επιχειρήσεις.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Οικονομικό Ταχυδρόμο, έκτοτε η αγορά ηλιακών συστημάτων «πάγωσε» καθώς όλοι οι ενδιαφερόμενοι αναμένουν την έναρξη των επιδοτήσεων για να προχωρήσουν σε αγορά. Ακόμη και παραγγελίες που είχαν προηγηθεί των εξαγγελιών ακυρώθηκαν.

Στο μεταξύ 700 εκατ. ευρώ εντάχθηκαν στο σχέδιο του προϋπολογισμού για την υλοποίηση του προγράμματος, ωστόσο όπως αναφέρει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» στέλεχος της κυβέρνησης, έως σήμερα έχει βρεθεί και «δεσμευθεί» κονδύλι μόλις 150 εκατ. ευρώ. Έτσι, όπως εξηγεί η ίδια πηγή, θα ξεκινήσει μια πρώτη φάση του προγράμματος, με την προοπτική να ακολουθήσουν και επόμενες, όταν βρεθούν κονδύλια.

Οι δικαιούχοι

Παράλληλα, αν και ο αρχικός σχεδιασμός αφορούσε 180.000 νοικοκυριά και περίπου 70.000 αγρότες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, οι επιχειρήσεις πιθανώς «φεύγουν» από το κάδρο, αφού το ποσό στον «κουμπαρά» δεν επαρκεί, και αναμένεται να ενταχθούν σε ανάλογο πρόγραμμα του υπουργείου Ανάπτυξης.

Ζητούμενο παραμένει αν στο πρόγραμμα για τα μικρά «φωτοβολταϊκά στις στέγες», έως 10 κιλοβάτ, θα ενταχθούν ευάλωτα νοικοκυριά ή όχι. Είναι αξιοσημείωτο ότι η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ έχει ανακοινώσει πρόγραμμα χρηματοδότησης ενεργειακών κοινοτήτων των Δήμων, ύψους 100 εκατ. ευρώ, για την ανάπτυξη φωτοβολταϊκών σταθμών, των οποίων η παραγωγή ενέργειας θα επιμερίζεται δωρεάν σε ενεργειακά φτωχά νοικοκυριά. Στην περίπτωση που τελικά συμμετάσχουν στο πρόγραμμα των «φωτοβολταϊκών στις στέγες» θα πρέπει να μπορούν να καλύψουν ένα ποσό της επένδυσης με ίδια συμμετοχή.

Σε κάθε περίπτωση, η επιδότηση για τα νοικοκυριά θα αφορά συστήματα με μπαταρίες και αναμένεται ότι θα φτάνει στο 60%. Όσο για τους αγρότες, όπως σημειώνει στέλεχος του ΥΠΕΝ, θα αφορά μικρά συστήματα μόνο για net metering, δίχως μπαταρίες. Η δημοσίευση του οδηγού για την πρώτη φάση του προγράμματος ενδέχεται να δημοσιευθεί τον επόμενο μήνα και, σε κάθε περίπτωση, πριν τις εκλογές.

Καθυστερήσεις και στη μείωση ΦΠΑ για ηλιακούς συλλέκτες

Την ίδια ώρα που αναμένεται η έναρξη του προγράμματος επιδοτήσεων για εγκατάσταση μικρών φωτοβολταϊκών συστημάτων, η κυβέρνηση δεν έχει ακόμη προχωρήσει σε μείωση του ΦΠΑ σε φωτοβολταϊκά και ηλιακούς θερμοσίφωνες, από το 24% στο 6%, που θα μπορούσε να περιορίσει το κόστος τους, δίχως επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού.

Η Οδηγία 2022/542 της 5ης Απριλίου 2022 (που αφορά τους συντελεστές φόρου προστιθέμενης αξίας) προβλέπει μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ για ηλιακούς συλλέκτες στον οικιακό τομέα και κτίρια που χρησιμοποιούνται για δραστηριότητες δημοσίου συμφέροντος.

Όπως αναγράφεται στο προοίμιο της Οδηγίας, «είναι σκόπιμο να συμπεριληφθούν οι ηλιακοί συλλέκτες …σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις της Ένωσης για απανθρακοποίηση και με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, καθώς και να δοθεί στα κράτη μέλη η δυνατότητα να προωθήσουν τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας επίσης μέσω μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ. Για να υποστηριχθεί η μετάβαση προς τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να ενισχυθεί η αυτάρκεια της Ένωσης όσον αφορά την ενέργεια, είναι αναγκαίο να επιτραπεί στα κράτη μέλη να βελτιώσουν την πρόσβαση των τελικών καταναλωτών σε πράσινες πηγές ενέργειας».

Έτσι λοιπόν, στον κατάλογο των παραδόσεων αγαθών και παροχών υπηρεσιών που μπορούν να υπαχθούν στους μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ, προστέθηκε η εξής κατηγορία: «η παράδοση και εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών πάνω και δίπλα σε ιδιωτικές κατοικίες, κατοικίες και άλλα κτίρια δημόσια και μη, που χρησιμοποιούνται για δραστηριότητες δημοσίου συμφέροντος». Ως γνωστόν, σήμερα στην Ελλάδα οι ηλιακοί συλλέκτες (φωτοβολταϊκά αλλά και ηλιοθερμικά συστήματα) επιβαρύνονται με συντελεστή ΦΠΑ 24%.

Πώς ανταποκρίθηκαν ήδη κάποιες χώρες

Ως απόρροια τής εν λόγω Οδηγίας, η Γερμανία προχώρησε ήδη από τον Δεκέμβριο του 2022 στη θέσπιση μηδενικού συντελεστή ΦΠΑ για φωτοβολταϊκά συστήματα σε κατοικίες και κτίρια που χρησιμοποιούνται για δραστηριότητες δημοσίου συμφέροντος. Δεν πρόκειται για απαλλαγή από ΦΠΑ, αλλά ο εγκαταστάτης τιμολογεί τον πελάτη με την καθαρή τιμή του συστήματος “πλέον 0% ΦΠΑ”. Ο μηδενικός συντελεστής ισχύει για το πλήρες φωτοβολταϊκό σύστημα με όλο τον επικουρικό εξοπλισμό του και φυσικά και τις παρεχόμενες υπηρεσίες εγκατάστασης και μέχρι ισχύ συστήματος 30 κιλοβάτ. Ισχύει επίσης και για συστήματα αποθήκευσης ενέργειας (μπαταρίες) που συνοδεύουν το φωτοβολταϊκό, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους.

Σε αντίστοιχες κινήσεις προχώρησαν και Ολλανδία (0% από 21% μέχρι πρότινος), η Βρετανία (0% ΦΠΑ για ηλιακούς συλλέκτες και αντλίες θερμότητας, από 5% που ήταν μέχρι πρότινος), η Κροατία (0% ΦΠΑ από 25% μέχρι πρότινος), το Μαυροβούνιο (7% ΦΠΑ από 21% μέχρι πρότινος), η Αλβανία (απαλλαγή από ΦΠΑ για φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες), ενώ το Βέλγιο μείωσε τους συντελεστές για ηλιακούς συλλέκτες και αντλίες θερμότητας στον χαμηλότερο συντελεστή 6%.

Τι σημαίνει ο μειωμένος ΦΠΑ για τον καταναλωτή;

Όπως εξηγεί ο σύμβουλος του Συνδέσμου Εταιριών Φωτοβολταϊκών κ. Στέλιος Ψωμάς, τόσο στην περίπτωση των φωτοβολταϊκών, όσο και των ηλιακών θερμοσιφώνων, ο μηδενισμός του ΦΠΑ (από 24% σήμερα) μειώνει το χρόνο αποπληρωμής του συστήματος κατά ενάμισι έτος περίπου. Στην περίπτωση μείωσης από 24% σε 6%, η μείωση του χρόνου αποπληρωμής είναι περίπου ένα έτος.

Σε ότι αφορά το οικονομικό όφελος, για ένα μικρό φωτοβολταϊκό των 3 κιλοβάτ αυτό ανέρχεται περίπου σε 950-1.350 ευρώ, ενώ στην περίπτωση ενός τυπικού ηλιακού θερμοσίφωνα των 160 λίτρων σε 220-300 ευρώ.