ΕΝΦΙΑ: ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ προτείνει η Τράπεζα της Ελλάδος – Ηλεκτρονικό χρήμα «παντού»;

ΕΝΦΙΑ – Παρέμβαση Στουρνάρα για μεγάλες αλλαγές και ανατροπές στους φόρους

Μεγάλες τομές και ανατροπές στη φορολογία συνιστά με την ετήσια έκθεσή του ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος. Εισηγείται να περάσει η είσπραξη ή και η διαχείριση του ΕΝΦΙΑ στα χέρια των Δήμων, να δοθούν κίνητρα για να διαδοθεί «παντού» το ηλεκτρονικό χρήμα, αλλά και άλλες φορολογικές εκπλήξεις που αλλάζουν το τοπίο των φοροαπαλλαγών, σύμφωνα με το newmoney.

Οι προτάσεις Στουρνάρα περιγράφονται στην ετήσια έκθεση για το 2024 και δίνουν έμφαση στην αναπτυξιακή δυναμική, την πάταξη της φοροδιαφυγής και την ενίσχυση της φορολογικής δικαιοσύνης.

Δείτε επίσης ΔΕΘ-ΝΕΕΣ φοροελαφρύνσεις: Τι θα ισχύσει με ΕΝΦΙΑ, συντάξεις, τεκμήρια-Οι «εκπλήξεις»

Συγκεκριμένα, όπως τονίζει ο Γιάννης Στουρνάρας «η ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης απαιτεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα κινήτρων και στοχευμένων πολιτικών. Οι ανωτέρω παρεμβάσεις μπορούν να αποδώσουν ακόμη μεγαλύτερα οφέλη εάν συνδυαστούν με φορολογικά κίνητρα προς τους καταναλωτές για την ενίσχυση της χρήσης ηλεκτρονικών πληρωμών σε τομείς υψηλής παραβατικότητας, καθώς και με την επανεξέταση των υφιστάμενων φοροαπαλλαγών βάσει της αναπτυξιακής και κοινωνικής τους αποτελεσματικότητας. Η εφαρμογή ενός σύγχρονου και αυστηρότερου πλαισίου φορολογικής συμμόρφωσης μπορεί να διασφαλίσει τη σταθερή αύξηση των φορολογικών εσόδων, να ενισχύσει τη φορολογική δικαιοσύνη και να συμβάλει καθοριστικά στη δημοσιονομική σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα».

Ηλεκτρονικό χρήμα «παντού»

Όπως αναλύεται στην Έκθεση «για το 2025, κρίνεται επιτακτικά αναγκαία η ολοκλήρωση των παρεμβάσεων του 2024 που οδήγησαν στον περιορισμό της φοροδιαφυγής, αλλά και η περαιτέρω αυτοματοποίηση της διαδικασίας είσπραξης των φόρων όπως σχεδιάζεται από την κυβέρνηση».

Οι παρεμβάσεις αυτές περιλαμβάνουν:

– την καθολική δήλωση των εσόδων-εξόδων μιας επιχείρησης στην πλατφόρμα myData,

– την καθολική λειτουργία του ψηφιακού πελατολογίου, την έναρξη της υποχρεωτικής εφαρμογής του ψηφιακού δελτίου αποστολής διακινούμενων προϊόντων,

– νέα συστήματα ελέγχου για την αυτόματη παρακολούθηση της εξέλιξης των ληξιπρόθεσμων οφειλών του κάθε υποχρέου,

– την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης με στόχο την περαιτέρω μείωση της γραφειοκρατίας, την καθολική επέκταση του ηλεκτρονικού τιμολογίου,

– τη χρήση λογισμικού για τον περιορισμό του λαθρεμπορίου στα ναυτιλιακά καύσιμα κ.ά.

Οι προαναφερθείσες παρεμβάσεις μπορεί να έχουν πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα αν συμπληρωθούν:

– με φορολογικά κίνητρα για τους καταναλωτές ώστε να αποτρέπεται η απόκρυψη συναλλαγών σε τομείς με υψηλή φοροδιαφυγή και

– με επανεξέταση των υφιστάμενων φοροαπαλλαγών με γνώμονα την οικονομική και αναπτυξιακή δυναμική τους, αλλά και με αποτελεσματικότερη στόχευση της κοινωνικής πολιτικής.

«Μια τέτοια προσέγγιση μπορεί να ενισχύσει όχι μόνο τα φορολογικά έσοδα, αλλά και τη φορολογική δικαιοσύνη και μακροπρόθεσμα να συμβάλει αποφασιστικά στη δημοσιονομική σταθερότητα και στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας» τονίζει ο κ. Στουρνάρας.

ΕΝΦΙΑ στους Δήμους;

Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες προτάσεις της ΤτΕ είναι η μεταφορά της είσπραξης και διαχείρισης του ΕΝΦΙΑ, ή μέρους αυτού, στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ). Η λογική πίσω από αυτή την κίνηση είναι η δημιουργία οικονομιών κλίμακας και η αύξηση της ανταποδοτικότητας του φόρου.

Ανάλογη πρόταση είχε εξετάσει η κυβέρνηση και παλαιότερα, στη λογική ότι οι δημότες θα πληρώνουν φόρο που θα καταλήγει στους Δήμους τους και, άρα, θα αισθάνονται πιο υπεύθυνοι και… θα “πληρώνουν” -και οι μεν και οι δε- τις όποιες επιλογές τους με όρους ανταποδοτικότητας, αντί να καταφεύγουν όλοι μονίμως στην κεντρική διοίκηση για τα παράπονά τους και τα αιτήματα χρηματοδότησης.

Καταγράφοντας τα υπέρ και τα κατά ενός τέτοιου εγχειρήματος, η ΤτΕ αναγνωρίζει ότι «πρόκειται για ένα δύσκολο εγχείρημα που θα απαιτούσε προσεκτικό σχεδιασμό κατά το στάδιο της μετάβασης, ώστε να αποφευχθούν αναποτελεσματικά σχήματα που θα περιόριζαν την ανταποδοτικότητα του εν λόγω φόρου».

Συγκεκριμένα:

– η είσπραξη και διαχείριση των εσόδων από τον ΕΝΦΙΑ αφορά ακίνητη περιουσία που βρίσκεται στα γεωγραφικά όρια κάθε δήμου

– τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν ένα μεγάλο μέρος των μεταβιβαστικών πληρωμών από τον κρατικό προϋπολογισμό (ΚΠ) προς τους ΟΤΑ απελευθερώνοντας πόρους του Κράτους προς άλλες χρήσεις που συνδέονται με την παροχή δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών, όπως υγεία, παιδεία κ.λπ.

– πρόκειται για ένα φόρο με περιορισμένα περιθώρια φοροδιαφυγής, διότι η φορολογική βάση, δηλαδή το ακίνητο, δεν μπορεί εύκολα να αλλοιωθεί στις φορολογικές δηλώσεις

– ο φόρος περιουσίας είναι επίσης ένας ουδέτερος φόρος, υπό την έννοια ότι μεταβολές των φορολογικών συντελεστών δεν συνδέονται με στρεβλώσεις της φορολογικής βάσης

– η τοπική αυτοδιοίκηση, αναλαμβάνοντας την είσπραξη του ΕΝΦΙΑ, δεν θα έχει να επωμιστεί το υψηλό κόστος ενός ελεγκτικού φορολογικού μηχανισμού, καθώς θα έχει το πλεονέκτημα που προκύπτει από την καλύτερη γνώση της ακίνητης περιουσίας και χρήσης της, εντός των ορίων της γεωγραφικής της περιφέρειας.

– τα έσοδα θα συμβάλουν στην ενίσχυση της οικονομικής αυτοδυναμίας των ΟΤΑ και θα τους δίνουν τη δυνατότητα να ανταποκρίνονται πιο στοχευμένα στις τοπικές ανάγκες (π.χ. ανάπτυξη τοπικών υποδομών και υπηρεσιών), διασφαλίζοντας την ανταποδοτικότητα του φόρου.

Ταυτόχρονα, ενισχύεται η διαφάνεια ως προς τη χρήση των πόρων και τη λογοδοσία των τοπικών αρχών απέναντι στους πολίτες που πληρώνουν τους φόρους. Κατ’ επέκταση, βοηθά στην καλλιέργεια φορολογικής υπευθυνότητας και φορολογικής συνείδησης στους πολίτες.

Το εν λόγω φορολογικό εργαλείο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τους ΟΤΑ αναδιανεμητικά, ώστε οι φορολογούμενοι με την ίδια περιουσία και την ίδια φοροδοτική ικανότητα να φορολογούνται το ίδιο. Για παράδειγμα, η φορολόγηση ακινήτων θα μπορούσε να περιλαμβάνει απαλλαγές και εκπτώσεις για συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών (π.χ. ηλικιωμένους, άτομα χαμηλού εισοδήματος κ.ά.) ή/και να επιβάλλει προοδευτικό φορολογικό συντελεστή ανάλογα με την αξία του ακινήτου, όπως γίνεται στη Γαλλία, τη Δανία και την Ιρλανδία.

Τέλος, «μια τέτοια μεταρρύθμιση θα δημιουργούσε λοιπόν την ανάγκη εξέλιξης των ΟΤΑ σε φορείς με τεχνοκρατικές υποδομές και τεχνογνωσία, ικανούς να συμβάλουν στον εκσυγχρονισμό και στην ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών και κατ’ επέκταση της χώρας».

Στην έκθεση του διοικητή της ΤτΕ επισημαίνεται και ότι η διαχείριση των φόρων περιουσίας αποκλειστικά ή πρωτίστως από τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης παρατηρείται διεθνώς και αφορά διαφορετικές μορφές φόρων και ελεγκτικών μηχανισμών. «Αξίζει να επισημανθεί ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε χαμηλή θέση ως προς τη διαχείριση φορολογικών εσόδων σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης μεταξύ των χωρών της Ευρώπης».

Όπως σημειώνεται, στην Ελλάδα, το 2016 το ποσοστό των φορολογικών εσόδων που διαχειρίζονται οι τοπικές αρχές ήταν της τάξεως του 2,94% των συνολικών φορολογικών εσόδων, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ανέρχονταν στο 12,64%. Δεδομένου ότι η διαχείριση του ΕΝΦΙΑ γίνεται από την Κεντρική Διοίκηση και αφορά μεγάλο μέρος των εσόδων φορολόγησης περιουσίας, η ανάθεση της διαχείρισης του ΕΝΦΙΑ στις τοπικές αρχές θα άλλαζε την κατάταξη της Ελλάδος ως προς το δείκτη φορολογικής αποκέντρωσης.

Δείτε επίσης Πώς θα διορθώσετε τον ΕΝΦΙΑ