“Eμφύλιος πόλεμος” στην Ευρώπη για τη διάσωση ιταλικής τράπεζας

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διαφωνούν για το σχέδιο ανακεφαλαιοποίησης της Monte dei Paschi di Siena, καθώς υπάρχουν διάχυτες αμφιβολίες για την κρατική διάσωση της προβληματικής ιταλικής τράπεζας, σύμφωνα με δημοσίευμα των FT.

Η πρόταση της ιταλικής κυβέρνησης για την ανακεφαλαιοποίηση της MPS βρίσκεται σε εκκρεμότητα από τον Δεκέμβριο, επειδή η ΕΚΤ – που έχει την εποπτεία των τραπεζών – και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή – που επιβλέπει τις πολιτικές για κρατική βοήθεια – έχουν διαφορετικές απόψεις σχετικά με τις αρμοδιότητές τους και τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχουν οι κρατικές διασώσεις. Η δίμηνη αντιπαράθεση αφήνει βασικά ερωτηματικά για το πώς θα γίνει η διάσωση της MPS, όπως για το επίπεδο της επιτρεπόμενης κρατικής στήριξης, το ύψος των ζημιών που θα υποστούν οι πιστωτές και το μέγεθος της αναδιάρθρωσης που χρειάζεται για να καταστεί βιώσιμη η τράπεζα.

Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της Ευρωζώνης και τραπεζίτες προειδοποιούν ότι μπορεί να χρειασθούν πολλοί μήνες για να κλείσει αυτή η παρατεταμένη εκκρεμότητα που έχει πλήξει την εμπιστοσύνη στον ιταλικό τραπεζικό τομέα και έχει θέσει σε δοκιμασία τους κανόνες που εφαρμόζει η ΕΕ μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση. Ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός της ΕΚΤ (SSM) θεωρεί ότι περιμένει από τις Βρυξέλλες να συμφωνήσουν το σχέδιο για την αναδιάρθρωση της MPS και να εγκρίνουν τη χορήγηση κρατικής βοήθειας στην τράπεζα. Ωστόσο, οι Βρυξέλλες, από την πλευρά τους, θεωρούν ότι περιμένουν την εποπτική Αρχή να συμφωνήσει ένα σχέδιο ανακεφαλαιοποίησης της MPS, ώστε να οριστικοποιήσουν τους όρους αναδιάρθρωσής της. Ένα πρόσωπο που συμμετέχει στην όλη διαδικασία αποκάλεσε «σουρεαλιστική» την κατάσταση.

Η αποκαλούμενη «προληπτική ανακεφαλαιοποίηση» φερέγγυων τραπεζών επιτρέπεται με βάση τους κανόνες της ΕΕ, αλλά μόνο για να καλύψει το κεφαλαιακό έλλειμμα που προκύπτει από το πιο αυστηρό σενάριο της άσκησης αντοχής, την οποία διεξάγουν περιοδικά οι εποπτικές Αρχές για να ελέγχουν την υγεία των ευρωπαϊκών τραπεζών. Με την προσέγγιση αυτή αποφεύγεται η προβλεπόμενη υποχρέωση εξάλειψης του 8% του παθητικού μίας προβληματικής τράπεζας, ώστε να είναι δυνατή η κρατική στήριξη.

Οι διαφορές της ΕΚΤ και της Κομισιόν αφορούν στην άποψη της εποπτικής Αρχής ότι η MPS χρειάζεται κεφάλαια περίπου 8,8 δισ. ευρώ. Η Κομισιόν θεωρεί απαραίτητο να έχει ένα πιο αναλυτικό σχέδιο από τον SSM, που θα ανέφερε το επίπεδο των αναμενόμενων ζημιών και θα εξηγούσε τον τρόπο υπολογισμού των απαιτούμενων κεφαλαίων, ώστε να εγκρίνει την κρατική στήριξη. Και αυτό, επειδή οι κανόνες της ΕΕ για την κρατική βοήθεια απαιτούν την κάλυψη των υφιστάμενων ή αναμενόμενων ζημιών από το «κούρεμα» των πιστωτών ή ιδιωτικών κεφαλαίων και όχι από χρήματα των φορολογουμένων.

Η Γερμανία ανησυχεί ιδιαίτερα ότι μία ήπια μεταχείριση της MPS θα αποτελούσε νομικό προηγούμενο που θα υπονόμευε τους κανόνες που σχεδιάσθηκαν μετά την κρίση για να σταματήσουν οι διασώσεις των τραπεζών με χρήματα των φορολογουμένων. Στη βάση των διαφορών μεταξύ της Φρανκφούρτης και των Βρυξελλών βρίσκονται οι διαφορετικές φιλοσοφίες σχετικά με την κρατική βοήθεια.

Η ΕΚΤ, που έχει το έργο της διατήρησης της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, θέλει να διασφαλίσει την ευρωστία της τράπεζας, ανεξάρτητα από το κόστος που θα υπάρξει για τους φορολογούμενους. Για τις Βρυξέλλες, το ύψος της κρατικής στήριξης έχει σημασία και κάθε αίσθηση ειδικής μεταχείρισης για τη MPS θα οδηγήσει σε διαμαρτυρίες από άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες.

«Συχνά, υπάρχει κάποια διαμάχη μεταξύ της Κομισιόν και της ΕΚΤ σχετικά με το ποια μέτρα μπορεί να λάβει η δεύτερη», δήλωσε εταίρος στη δικηγορική εταιρεία Freshfields των Βρυξελλών, προσθέτοντας: «Υπάρχει επίσης ένα φιλοσοφικό θέμα, επειδή η ΕΚΤ έχει μικρότερη αποστροφή στην κρατική βοήθεια (σε σχέση με την Κομισιόν). Ένα παράδειγμα είναι αυτό που είχαμε με την αναδιάρθρωση στην Ελλάδα… η ΕΚΤ ήταν πολύ πιο επικριτική για τα μέτρα που ήθελαν να πάρουν από μόνες τους οι ελληνικές τράπεζες».

Η Ιταλία δεν έχει υποβάλει ακόμη σχέδιο αναδιάρθρωσης της MPS στην Κομισιόν ή μία επίσημη αίτηση για τη χρήση κρατικής βοήθειας. Ιταλός αξιωματούχος δήλωσε ότι οι συζητήσεις είναι σε εξέλιξη, προσθέτοντας ότι η Ιταλία είχε μία εποικοδομητική συζήτηση με τις Βρυξέλλες για να αρχίσει πριν από δέκα ημέρες η διαμόρφωση των λεπτομερειών της προληπτικής ανακεφαλαιοποίησης. Αξιωματούχοι και τραπεζίτες αναμένουν τον Μάιο την οριστικοποίηση της κρατικής διάσωσης.