Έκθεση Πισσαρίδη για την οικονομία και την κοινωνική ασφάλιση: Το 4ο νεοφιλελεύθερο μνημόνιο είναι εδώ και διαλύει τις ζωές μας!  Νεκτάριος Κορδής   Αιρετό μέλος του ΚΥΣΔΕ – Συμπερασματικά Φθηνή εργασία, απολύσεις, κατασχέσεις και ακρωτηριασμός στις . Δείτε στο

Η χώρα είναι ήδη στην δεύτερη καραντίνα εν μέσω μιας μεγάλης υγειονομικής και συνακόλουθα . Η κυβέρνηση της ΝΔ φέρει βαριά ευθύνη, με την αποτυχημένη διαχείριση του , με την ανερμάτιστη πολιτική της, τις αμέλειες, τον ελλιπή σχεδιασμό και τις επιλογές που έκανε όλο το προηγούμενο διάστημα και ενώ οι λοιμωξιολόγοι προειδοποιούσαν για αυτό που ζούμε σήμερα με , εκατοντάδες διασωληνωμένους συμπολίτες μας και τη δραματική αύξηση των θανάτων!

Την ίδια στιγμή, δέσμια των ιδεοληψιών της, που αποστρέφονται το Δημόσιο και τους εργαζόμενους σε αυτό, αφήνει την κοινωνία έρμαιο της πολλαπλής κρίσης. Οι παραπάνω επιλογές δεν καταδεικνύουν μόνο την ανεπάρκεια του υποτιθέμενου “επιτελικού κράτους” αλλά σχεδιασμούς και εμμονές.

Η πανδημία και το σοκ που προκαλεί ο φόβος της ασθένειας και του θανάτου χρησιμοποιείται προκειμένου να πραγματοποιηθούν ανενόχλητα μεγάλης έκτασης οικονομικές αναδιαρθρώσεις, που μεταξύ άλλο αφορούν την ιδιωτικοποίηση βασικών Κοινωνικών Αγαθώς όπως η Παιδεία, η και η Κοινωνική Ασφάλιση! Την ίδια στιγμή που θρηνούμε θύματα σε κάθε σημείο της χώρας, η κυβέρνηση -εργαλειοποιώντας την υγειονομική κρίση-  συνεχίζει να καταθέτει προς ψήφιση νομοσχέδια απρόσκοπτα υποθηκεύοντας το μέλλον μας! Τελευταίο δείγμα αποτελεί το «!

Αν και μας θυμίζει μια «Έκθεση ιδεών», στην πραγματικότητα, αποτελεί μια συνοπτική εκδοχή ενός οικονομικού και πολιτικού σχεδίου, που είναι όμοιο με τις πιο σκληρές μνημονιακές υποχρεώσεις της περιόδου 2010-2015! Ουσιαστικά έχουμε πλήρη αναδιάρθρωση της αγοράς εργασίας, ιδιωτικοποίηση της ασφάλισης και δραματική !

 Δεν είναι τυχαίο ότι ο Κ. Μητσοτάκης, θέλοντας να χρυσώσει το χάπι της αντεργατικής πολιτικής του, δήλωσε ότι: «αυτή η έκθεση δεν αποτελεί κυβερνητικό πρόγραμμα δεν είναι πολιτικό κείμενο και γι’ αυτό και πιστεύω ότι πρέπει να μείνει έξω από την πολιτική, μάλλον θα έλεγα την κομματική, αντιπαράθεση γιατί προφανώς είναι μια έκθεση η οποία θα τεθεί σε δημόσιο διάλογο και δεν θεωρώ αυτονόητο ότι θα συμφωνήσουν όλοι με όσα γράφονται σε αυτό το κείμενο.

Αλλά -θέλω να τονίσω- ότι είναι ανεξάρτητη οικονομική έκθεση. Είναι ένα κείμενο αναφοράς στο οποίο κάθε πολίτης, η ελληνική κοινωνία, τα κόμματα, οι φορείς της αγοράς, της κοινωνίας, τα κόμματα της αντιπολίτευσης, μπορούν να ανατρέχουν ανά πάσα στιγμή και να το συμβουλεύονται»! Την ίδια στιγμή βέβαια θέλει να μας πείσει ότι «η έκθεση θέτει ως κυρίαρχο στόχο πολιτικής την αύξηση των εισοδημάτων» με την επισήμανση αυτό θα επιτευχθεί «όχι όμως αυξήσεις με τον παραδοσιακό τρόπο, που μας οδήγησε παραλίγο στην πτώχευση, δηλαδή με παροχές και ενισχύσεις μισθών»! Μάλιστα ανέφερε, πως τον χαροποιεί το ότι στο σχέδιο «αντικατοπτρίζονται κυβερνητικές πολιτικές που, ήδη, υλοποιούνται ή έχουν δρομολογηθεί» όπως η ιδιωτικοποίηση του δεύτερου πυλώνα του ασφαλιστικού συστήματος!

Το ίδιο το σχέδιο βρίθει από σημεία που όσο καλοπροαίρετος και να είναι κανείς καταλαβαίνει ότι δεν είναι ούτε ανεξάρτητα, ούτε εκτός πολιτικής αντιπαράθεσης. Οι  για τα μεγάλα εισοδήματα, η μεταφορά του σε τοπικό επίπεδο (που ενισχύει την υποβάθμιση των λαϊκών γειτονιών καθώς θα αντικαταστήσει τα έσοδα των δήμων από την κεντρική διοίκηση και ως εκ τούτου θα χαθεί κάθε έννοια αναδιανομής), η κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου που προτείνονται είναι πάγιες θέσεις των απανταχού νεοφιλελεύθερων. Είναι δε σαφές ότι ενισχύοντας τους λίγους αφαιρούν ταυτόχρονα σημαντικούς πόρους από το κοινωνικό κράτος!

Τι προβλέπει αρχικά για την οικονομία και την ;

Οι στόχοι που θέτει για την ανάπτυξη είναι εξωπραγματικοί. Το σχέδιο θέτει «ως στόχο την ετήσια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά ποσοστό της τάξης του 3,5% για την επόμενη δεκαετία, κατά μέσο όρο». Ο στόχος μοιάζει εντελώς ανεδαφικός, αν αναλογιστεί κανείς ότι από τη στιγμή που εξελέγη η ΝΔ σημειώθηκαν απανωτές μειώσεις του ΑΕΠ για να φτάσουμε σήμερα το ιδιωτικό χρέος να βρίσκεται στο 150% και το δημόσιο να ξεπερνά το 200% του ΑΕΠ! Καμία αναφορά δεν γίνεται για την έντονη συζήτηση που ξεκινά στην Ευρώπη για τη διευθέτηση του δημόσιου χρέους, που εκτοξεύθηκε σε ολόκληρη την Ε.Ε. λόγω της πανδημίας!

Προβλέπει ετήσια αύξηση της απασχόλησης κατά 1%. Με αυτό το σκεπτικό, δείχνοντας ότι η εργασία δεν αποτελεί προτεραιότητα για την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι μέσα σε τέσσερα χρόνια (από το 2015 μέχρι το 2019) η ανεργία από το 27% έφτασε το 17%, μειούμενη κατά 10 μονάδες.

Επιπλέον, σύμφωνα με το σχέδιο, θα ενισχυθεί η εξωστρέφεια: οι εξαγωγές θα αυξηθούν κατά 90%, ενώ το μερίδιο των εξαγωγών στο ΑΕΠ θα ανέλθει στο 50,5%, από το 37,2% το 2019. Το πώς θα επιτευχθεί κάτι τόσο εξωπραγματικό, είναι άγνωστο.

Το σχέδιο κάνει σαφή αναφορά σε «μείωση των ασφαλιστικών εισφορών (για παράδειγμα μέσω ενός σταθερού ποσού εισφορών υγείας για όλους τους εργαζόμενους)», κάτι το οποίο σημαίνει πως είτε κάποιος βγάζει 500 ευρώ το μήνα είτε 5.000, θα πληρώνει τις ίδιες εισφορές!

Κάνει λόγο για «ενσωμάτωση εισοδημάτων σε ενιαία κλίμακα φορολογίας, ανεξάρτητα από την πηγή». Αυτό σημαίνει πως είτε κάποιος βιοπορίζεται από την εργασία του, είτε από άλλες πολυκερδείς δραστηριότητες που απαιτούν μεγάλα κεφάλαια, θα φορολογείται με τον ίδιο συντελεστή!

Δίνεται έμφαση στην , καθώς επισημαίνεται πως χρειάζεται «ταχύτερη μείωση των προβληματικών δανείων από τις τράπεζες» και «αποτελεσματική εφαρμογή του νέου πτωχευτικού κώδικα»

Η Έκθεση προβλέπει «φορολογικά κίνητρα για αύξηση μακροχρόνιας αποταμίευσης των νοικοκυριών στην κατεύθυνση ανάπτυξης της εσωτερικής κεφαλαιαγοράς». Το ζήτημα είναι τι να αποταμιεύσουν τα υπερχρεωμένα ελληνικά νοικοκυριά;

Προς το τέλος της παρουσίασης, εμφανίζεται η εξής αναφορά: «Το μείγμα των δημοσίων δαπανών και εσόδων θα πρέπει να είναι διαφορετικό, ώστε να στηρίξει το νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα. Στην πλευρά των δαπανών θα πρέπει να υπάρξει ενίσχυση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, σε αντιδιαστολή με τις γενικές λειτουργικές ή συνταξιοδοτικές δαπάνες». Με άλλα λόγια, μείωση της δαπάνης του δημοσίου για τις συντάξεις και συνεπώς, μείωση συντάξεων.

Για την εργασία προτείνεται ένα μαγικό τρίπτυχο: ελαστικότητα, φθηνή εργασία, κατάρτιση, ενώ στις βασικές προτεραιότητες είναι οι θεσμικές αλλαγές που θα αλλάξουν τους όρους εργασίας π.χ. κατάργηση οκταώρου και κόστους υπερωριών «που θα διευκολύνουν την παραγωγικότητα της εργασίας». Με περίτεχνες διατυπώσεις περιγράφεται η απελευθέρωση των απολύσεων: «Περιορισμοί στη δυνατότητα μιας επιχείρησης να μεταβάλλει τον αριθμό των απασχολούμενων αποθαρρύνουν τη δημιουργία και εμποδίζουν την ανακατανομή του εργατικού δυναμικού προς επιτυχημένους και αναπτυσσόμενους τομείς και επιχειρήσεις»! Η έκθεση προτείνει το επίδομα ανεργίας να μην είναι σταθερό και συνδεδεμένο με τον κατώτατο μισθό, αλλά με τις προηγούμενες αμοιβές του ανέργου!

Προωθείται η ευελιξία στο , με πρόσχημα την ευκολότερη πρόσβαση των γυναικών στην αγορά εργασίας. Κρυφός πόθος της Επιτροπής είναι να πέσει στην «κλίνη του Προκρούστη» όλο το σύστημα αδειών που ισχύει σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα για έναν λαό που, σύμφωνα με όλους τους διεθνείς δείκτες, δουλεύει τις περισσότερες ώρες και ημέρες σε σχέση με τους λαούς της Ευρώπης.

Στο κομμάτι της υγείας δεν προτείνεται η πρόσληψη προσωπικού –παρότι το κείμενο συντάχθηκε εν καιρό πανδημίας– αλλά η ανακατανομή του και ότι η βασική πρόταση για τα νοσοκομεία δεν είναι η ουσιαστική ενίσχυσή τους, αλλά η εφαρμογή συστήματος παρακολούθησης κόστους και αξιολόγησης.

Ταυτόχρονα, στο κομμάτι της προτείνεται η , η αυτονομία τους στις προσλήψεις με προφανείς συνέπειες στη μόρφωση των παιδιών των υποβαθμισμένων περιοχών και την αναπαραγωγή των ανισοτήτων, αλλά και η αύξηση του μεγέθους των τάξεων (με , όπως σαφώς διευκρινίζεται σε περίπτωση που κάποιος είχε αμφιβολία). Όμως και στο ζήτημα των κοινωνικών επιδομάτων το κείμενο ακολουθεί την πάγια νεοφιλελεύθερη λογική, σύμφωνα με την οποία τα παύουν να είναι δικαίωμα, αλλά απευθύνονται ουσιαστικά μόνο σε όσους είναι σε ακραία φτώχεια. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα από την πρόταση ένταξης όλων των επιδομάτων, που καλύπτουν διαφορετικές ανάγκες, σε ένα ενιαίο επίδομα, αλλά και από την συνολική οπτική του κειμένου που ουσιαστικά στοχοποιεί τα φτωχά και ευάλωτα άτομα ως υπεύθυνα για την κατάστασή τους.

Τι προβλέπεται πιο συγκεκριμένα για το ασφαλιστικό;

 

Προβλέπει «ενίσχυση της αναλογικότητας και διαφάνειας του δημόσιου διανεμητικού πρώτου πυλώνα κοινωνικής ασφάλισης». Αυτό σημαίνει πως καταργείται πλήρως ο αναδιανεμητικός ρόλος του ασφαλιστικού, με αποτέλεσμα εάν κάποιος εργαζόμενος εργαζόταν ως χαμηλόμισθος, θα είναι καταδικασμένος σε ακραία φτώχεια όταν βγει στη σύνταξη. Μέχρι σήμερα οι συντάξεις πληρώνονται από τις εισφορές των εργαζόμενων, σύμφωνα με την αρχή της αλληλεγγύης των γενεών! Με την κατάργηση που προτείνεται προκύπτει το εύλογο ερώτημα πώς θα πληρώνονται οι συντάξεις των σημερινών και αυριανών συνταξιούχων;

Όσον αφορά την επικουρική ασφάλιση προβλέπεται «μετάβαση από διανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό σύστημα επικουρικής σύνταξης, με άμεση εφαρμογή για όσους εισέρχονται στην αγορά εργασίας και εθελοντικά για όσους άλλους εργαζόμενους το επιθυμούν». Το συγκεκριμένο μοντέλο εφαρμόστηκε πειραματικά και βίαια στη Λατινική Αμερική. Κατά την περίοδο της δικτατορίας του Πινοσέτ εφαρμόστηκε για όλο τον πληθυσμό, με εξαίρεση τους στρατιωτικούς και τα Σώματα Ασφαλείας, που παρέμειναν στη βεβαιότητα του αναδιανεμητικού δημόσιου συστήματος!

Η ιδιωτικοποίηση φαίνεται και μέσα από την αναφορά σε «οριστικοποίηση αποτελεσματικού πλαισίου εποπτείας για τα ασφαλιστικά ταμεία στον δεύτερο πυλώνα, συμπεριλαμβανομένου και ενός δημόσιου ταμείου». Η πρόταση για απόσπαση της επικουρικής ασφάλισης από τον δημόσιο πυλώνα του ασφαλιστικού συστήματος και παραχώρησή της στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες οδηγεί σε ακρωτηριασμό της κοινωνικής ασφάλισης και των .

Το κόστος υπολογίζεται στα 57- 67 δισ. ευρώ, και θα επιβαρύνει το ισχύον κοινωνικό ασφαλιστικό σύστημα (ασφαλισμένους και φορολογούμενους) αλλά και σε μείωση της εγγυημένης (από το κράτος) κάτω από το μισό. Από το 70%, που είναι σήμερα, στο 30%! Με την πρόταση Πισσαρίδη τα διανεμητικά και εγγυημένα στοιχεία των συνταξιοδοτικών παροχών από το κράτος περιορίζονται στην εθνική και την ανταποδοτική σύνταξη και θα πέσουν ως συνολικό ποσοστό στο 50%, ενώ επιπλέον το κόστος μετάβασης στο νέο σύστημα σημαίνει επιπλέον δαπάνη 1% του ΑΕΠ!

Η επιτροπή «σοφών», πέραν της ιδιωτικοποίησης της επικουρικής σύνταξης για τους νέους ασφαλισμένους από την 1η.1.2021 και εθελοντικά για τους ήδη ασφαλισμένους, εισηγείται ουσιαστικά μικρότερες συντάξεις για όσους βγαίνουν στη σύνταξη στα 62 ή 65 έτη σε σχέση με όσα προβλέπονται για όσους συνταξιοδοτούνται στο 67ο έτος της ηλικίας, ανεξαρτήτως εάν έχουν τα ίδια έτη ασφάλισης!

Η εισφορά 6,5% για τους νέους εργαζόμενους, αντί να καταβάλλεται στην κύρια σύνταξη, θα καταβάλλεται στην επικουρική! Το Δημόσιο θα παραμείνει ο βασικός πάροχος της νέας επικουρικής μέσω του ΕΤΕΑΕΠ. Οι νέοι εργαζόμενοι θα μπορούν να απευθύνονται σε επαγγελματικά ταμεία και επενδυτικές εταιρείες  που θα πρέπει να έχουν την έγκριση και την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Δεν διστάζει να ζητήσει εκποίηση της δημόσιας περιουσίας για τη χρηματοδότηση του κόστους μετάβασης στο νέο ιδιωτικοποιημένο ασφαλιστικό σύστημα. Με άλλα λόγια, προτείνει την αύξηση της κερδοφορίας των εταιρειών διαχείρισης του «νέου» κεφαλαιοποιητικού συστήματος!

Παράλληλα εισηγείται (σήμερα είναι 384 ευρώ για εικοσαετή ασφάλιση και 345 για δεκαπενταετή) ώστε να ενισχυθεί αντίστοιχα το ανταποδοτικό τμήμα και να παραμείνουν στα ίδια (στην καλύτερη των περιπτώσεων) επίπεδα οι συνολικές αποδοχές του συνταξιούχου που έχει πάνω από 40 έτη ασφάλισης.

Εισηγείται ευθέως τη σχεδόν καθολική αναλογικότητα των κύριων . Δηλαδή εισηγείται τη μείωση των χαμηλών συντάξεων, που «απολαμβάνουν», για λογούς κοινωνικής προστασίας, μεγαλύτερη ανταποδοτικότητα στις παροχές – συντάξεις. Πιο απλά… μικρότερες συντάξεις για όσους βγαίνουν στη σύνταξη στα 62 ή 65 έτη σε σχέση με όσους συνταξιοδοτούνται στο 67ο έτος της ηλικίας, ανεξαρτήτως εάν έχουν τα ίδια έτη ασφάλισης (π.χ. 40 έτη) και έχουν πληρώσει τις ίδιες εισφορές!

Επομένως, , καθώς συνδυάζει την ηλικία «εξόδου» με το ύψος των αποδοχών, επικαλούμενη φυσικά το δημογραφικό πρόβλημα: «Η αναμενόμενη ραγδαία δημογραφική γήρανση στη χώρα θα οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση του δείκτη εξάρτησης συνταξιούχων σε σχέση με τον ενεργό πληθυσμό. Αν το ασφαλιστικό σύστημα παραμείνει αμιγώς διανεμητικό όπως είναι σήμερα (οι πληρωμές προς τους καλύπτονται από τις εισφορές του ενεργού πληθυσμού και τον κρατικό προϋπολογισμό) και δεδομένων των περιορισμένων δυνατοτήτων για δημόσιο δανεισμό, τότε είτε το ύψος των συντάξεων θα πρέπει να μειώνεται διαρκώς σχετικά με αυτό των μισθών, είτε το ύψος των εισφορών και φόρων να αυξάνεται», ανατρέποντας πλήρως την άποψη του υπουργού Εργασίας, ο οποίος στις αρχές του 2020, κατά την κατάθεση του ασφαλιστικού νομοσχεδίου, διαβεβαίωνε για τη «βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος έως το 2070»!

 

Τελικά συμπεράσματα

Παρά τον πομπώδη τίτλο της, οι προτάσεις για το ασφαλιστικό της επιτροπής Πισσαρίδη όχι μόνο δεν προωθούν την ανάπτυξη, τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των συνταξιούχων και την κοινωνική συνοχή, αλλά αντίθετα συμβάλλουν, στην αύξηση του δημόσιου χρέους και στην απειλή της αύξησης των εισφορών των ασφαλισμένων και στη μείωση των συντάξεων προκειμένου να χρηματοδοτηθεί το κόστος μετάβασης. Παράλληλα είναι προφανές ότι το σχέδιο δεν λαμβάνει καμία μέριμνα με στόχο την άμβλυνση των ανισοτήτων. Οι συντάκτες του αδυνατούν να κατανοήσουν ότι οι ανισότητες δεν είναι φυσικό φαινόμενο και ότι, πέραν όλων των άλλων, αν δεν ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα για την καταπολέμησή τους υπονομεύουν και τη βιωσιμότητα της οικονομικής μεγέθυνσης. Έτσι επαναλαμβάνουν το νεοφιλελεύθερο δόγμα ότι οι ανισότητες θα μειωθούν από μόνες τους λόγω της αύξησης της παραγωγικότητας και της αναμενόμενης ανάπτυξης! Και επειδή δεν έχουμε μνήμη χρυσόψαρου να θυμηθούμε τη δήλωση του Κ. Μητσοτάκη στην 82η ΔΕΘ «Δεν τρέφω αυταπάτες για μια κοινωνία χωρίς ανισότητες, κάτι τέτοιο είναι αντίθετο στην ανθρώπινη φύση, όσοι το επιχείρησαν καταστρατήγησαν τελικά την ίδια τη δημοκρατία και τα ατομικά δικαιώματα»!

Και μια ιδιαίτερη αναφορά στους εκπαιδευτικούς. Τη στιγμή που η  Ελλάδα βρίσκεται στην 5η θέση της σχετικής κατάταξης με τους πιο ηλικιωμένους εκπαιδευτικούς σε όλη την ΕΕ με το 1/3 εξ αυτών να είναι από 52-57 ετών, η έκθεση μας προτείνει να μείνουμε υποχρεωτικά μέχρι τα 67 ή και τα 68 στην τάξη για να  απολαύσουμε καλύτερες !

Και για τα γεράματα; Υπάρχει λύση! Τη φροντίδα των υπερηλίκων σε ιδρύματα με πόρους από μια εισφορά που θα καταβάλλεται από όλους και θα τη διαχειρίζεται ένα επενδυτικό ταμείο! Τόσο απλά και κυνικά! Το αίτημα για πλήρη σύνταξη με 30 χρόνια εργασίας, ώστε να ανανεωθεί το έμψυχο δυναμικό της εκπαίδευσης, να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και να αμβλυνθεί το οξύ πρόβλημα της ανεργίας των νέων εκπαιδευτικών, παραμένει πάντα στην πρώτη γραμμή, παρά τις όποιες προτάσεις των «σοφών»!

Η κεντρική αντίληψη που διαπερνά τις προτάσεις της έκθεσης είναι ότι σχεδόν το σύνολο της κοινωνικής πολιτικής που ασκεί το κράτος πρέπει να συνδεθεί άμεσα ή έμμεσα με την αγορά εργασίας, την κινητικότητα των εργαζομένων και την ευελιξία στις εργασιακές σχέσεις! Μελετώντας κάποιος τα συμπεράσματα της έκθεσης διαπιστώνει ότι οι νεοφιλελεύθερες συνταγές διάλυσης της εργασίας είναι όχι μόνο παρούσες, αλλά αναβαθμίζονται ποιοτικά, με τρόπο ακόμα πιο σκληρό για τα κοινωνικά δικαιώματα μέσα σε μια λογική ρωμαϊκής αρένας! Απέναντι στην προσπάθεια αποδόμησης του κοινωνικού κράτους  με βασική επιδίωξή την ιδιωτικοποίηση καίριων και νευραλγικών τομέων του Δημοσίου, όπως η Υγεία, η Εκπαίδευση και η Κοινωνική Ασφάλιση, οι εκπαιδευτικοί  και οι εργαζόμενοι συνολικά δεν πρέπει να έχουμε μνήμη χρυσόψαρου και να μένουμε απαθείς! Πίσω από τις μάσκες έχουμε φωνή και δύναμη για να υπερασπιστούμε τα δημόσια  κοινωνικά αγαθά και να μην επιτρέψουμε κανένα πισωγύρισμα στο ζοφερό μέλλον της αγοραίας οπισθοδρόμησης!

Δείτε στο ipaidia.gr : Έκθεση Πισσαρίδη για την παιδεία –