Διαδικασίες “fast track”, που οδηγούν σε επίσπευση το αργότερο μέχρι τα τέλη του 2021 των δεκάδων χιλιάδων εκκρεμών υποθέσεων του νόμου Κατσέλη που θα έπρεπε να εκκαθαριστούν μέχρι το… 2032, ετοιμάζει η κυβέρνηση σε συμφωνία με “θεσμούς” και τράπεζες.

Οι αλλαγές αναμένεται να θεσμοθετηθούν αμέσως μετά το Πάσχα. Η άμεση εκκαθάριση των εκκρεμών υποθέσεων του νόμου Κατσέλη, όπως επίσης και η ενίσχυση των πλειστηριασμών, είναι αποτέλεσμα συμφωνίας με τους “θεσμούς”, προκειμένου να “οχυρωθεί” η αποτελεσματικότητα του υπό διαμόρφωση νέου πτωχευτικού πλαισίου, αλλά και η τελική απόδοση των τιτλοποιήσεων του “Ηρακλή” για τη μείωση των “κόκκινων” δανείων των τραπεζών.

Η άμεση εκκαθάριση των υποθέσεων του νόμου Κατσέλη και οι πλειστηριασμοί θεωρούνται κομβικά ζητήματα για την εφεξής πορεία μείωσης των “κόκκινων” δανείων και συνδέονται με απαιτούμενες αλλαγές στο δικαστικό πεδίο για την ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης.

Ο σχεδιασμός

Σύμφωνα με τις πληροφορίες του “Κεφαλαίου”, παράλληλα με τη διαμόρφωση του νέου Πτωχευτικού Δικαίου, δρομολογείται η οριστική λύση στο θέμα των υποθέσεων του νόμου Κατσέλη που παραμένουν εκκρεμείς στα δικαστήρια, με δικάσιμους που φτάνουν μέχρι και το 2032. Οι “θεσμοί” ζήτησαν και… πήραν τη συμφωνία της κυβέρνησης ώστε όλες οι εκκρεμείς υποθέσεις του νόμου Κατσέλη να έχουν εκδικαστεί μέχρι τα τέλη του 2021.

Υπολογίζεται ότι πρόκειται για 95.000 υποθέσεις (ο αριθμός κατεβαίνει σε περίπου 60.000 αν “συγχωνευθούν” οι προσφεύγοντες με το ίδιο αντικείμενο στην αίτηση προσφυγής), εκ των οποίων το 60% έχει αιτηθεί και προστασία της πρώτης κατοικίας.

Προκειμένου οι υποθέσεις αυτές να εκδικαστούν εμπροσθοβαρώς μέχρι τα τέλη του 2021, οι πληροφορίες του “Κ” αναφέρουν ότι ετοιμάζονται οι νομοθετικές ρυθμίσεις ώστε να καταργηθεί στα δικαστήρια (αρμόδια είναι τα ειρηνοδικεία) η προφορική διαδικασία (ακρόαση μαρτύρων) και η δίκη να γίνεται μόνο με την προσκόμιση των εγγράφων που θα αποδεικνύουν το βάσιμο της προσφυγής του οφειλέτη (ότι αυτός δικαιούται “κούρεμα” οφειλών με βάση τον νόμο).

Η διαδικασία εν μέρει θα αυτοματοποιηθεί χωρίς προφορική διαδικασία, με βάση τη συμβατότητα των εγγράφων που θα κατατίθενται. Μάλιστα, καθώς η μέχρι σήμερα εμπειρία έχει δείξει πως τελικώς το 60% των αιτήσεων απορρίπτεται από τα δικαστήρια, εξετάζεται και η σύσταση συμβουλίου για τον προδικαστικό έλεγχο των αιτήσεων, έτσι ώστε οι προδήλως απαράδεκτες να απορρίπτονται και να μη φτάνουν στην αίθουσα του δικαστηρίου. Σημειώνεται ότι η έγγραφη διαδικασία προβλέπεται από τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (άρθρο 237 ΚΠολΔ) και ακολουθείται στην τακτική διαδικασία του Πολυμελούς Πρωτοδικείου που δικάζει εμπορικές και ενοχικές υποθέσεις (περιουσιακά δικαιώματα). Επομένως, θεωρείται ότι μπορεί να διευρυνθεί και να αφορά επίσης τις υποθέσεις που εκδικάζονται στα ειρηνοδικεία.

Περαιτέρω, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η διαδικασία αυτή θα συνοδεύεται από την απαγόρευση της αναβολής στις δίκες που θα αφορούν τις εκκρεμείς υποθέσεις του νόμου Κατσέλη, όπως επίσης και την παύση της προστασίας των προσωρινών μέτρων για όσες υποθέσεις δεν έρθουν να εκδικαστούν μπροστά και σε κάθε περίπτωση έως τα τέλη του 2021.

Το ζητούμενο είναι, κατόπιν των αποφάσεων των δικαστηρίων για το ποιοι δικαιούνται πράγματι “κούρεμα” οφειλών και σε τι ύψος, και το ποιοι έχουν προσφύγει στα δικαστήρια καταχρώμενοι το προστατευτικό πλαίσιο του νόμου, να ξεχωρίσει η ήρα από το στάρι και να αποκρυσταλλωθεί το πραγματικό ύψος ζημιών για τις τράπεζες από τα δάνεια του νόμου Κατσέλη.

Τα ειρηνοδικεία

Η ενίσχυση της δυναμικής των ειρηνοδικείων προκειμένου να επιταχυνθεί η εκδίκαση των εκκρεμών υποθέσεων δεν αναμένεται να γίνει με προσλήψεις πρόσθετου προσωπικού, αφού η Ελλάδα έχει υπερεπάρκεια ειρηνοδικών (πάνω από 900 όταν π.χ. σε Αγγλία και Ουαλία δεν ξεπερνούν τους 600). Επιπλέον, με την κατάργηση των πταισματοδικείων ελαφραίνει ο φόρτος εργασίας των ειρηνοδικών και αδειάζουν αίθουσες, προσφέροντας την άνεση χώρου για την εκδίκαση υποθέσεων. Κατόπιν αυτών, το ζητούμενο είναι η καλύτερη κατάρτιση των ειρηνοδικών ώστε να μπορούν να δικάσουν υποθέσεις που απαιτούν γνώσεις οικονομίας. Στο πλαίσιο αυτό, πληροφορίες αναφέρουν ότι σχεδιάζεται η εισαγωγή και οικονομικών μαθημάτων για τους δικαστές, όπως επίσης και η ένταξη των ειρηνοδικών στην Εθνική Σχολή Δικαστών.

Το “αγκάθι” του ν. Κατσέλη

Οι εκκρεμείς υποθέσεις του νόμου Κατσέλη (3869/2010) συνεχίζουν να προκαλούν τη μήνιν των “θεσμών”, καθώς θεωρούν απαράδεκτο και καταστροφικό για την κουλτούρα πληρωμών το γεγονός ότι ένας νόμος ψηφίστηκε ως προσωρινός για να αντιμετωπίσει έκτακτες ανάγκες σε μια περίοδο της κρίσης και τελικώς μετατράπηκε σε μόνιμο καθεστώς. Σημειώνεται ότι ο νόμος Κατσέλη, αν και προέβλεπε χρόνους εκδίκασης των υποθέσεων 6-12 μήνες, στην πράξη κατέληξε να “ξεχειλώσει”, και θα φτάσει, μέχρι τα τέλη του 2021, να παρέχει 12ετή “προσωρινή” προστασία στους αιτούντες! Ακόμη και η προστασία των ασφαλιστικών μέτρων που προβλέπουν οι δικαστικές διαδικασίες για τον προσφεύγοντα δεν ξεπερνά τα 2-3 χρόνια, και αυτό εφόσον τα ασφαλιστικά μέτρα δεν αρθούν.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, οι “θεσμοί” έχουν εντοπίσει σωρεία εκκρεμών υποθέσεων του νόμου Κατσέλη σε συγκεκριμένα ειρηνοδικεία (στο “μικροσκόπιο” έχουν μπει τα ειρηνοδικεία Νίκαιας, Πειραιά, Αχαρνών), ενώ, γενικότερα, καταγράφονται μεγάλες αποκλίσεις στην παραγωγή έργου από ειρηνοδικείο σε ειρηνοδικείο, στις ίδιες υποθέσεις (π.χ. αλλού φαίνεται ότι ειρηνοδίκης έχει “τιράζ” 260 αποφάσεων και αλλού 120, χωρίς να διαφοροποιείται κάτι στο αντικείμενο των προς εκδίκαση υποθέσεων). Μάλιστα στα τρία προαναφερόμενα ειρηνοδικεία έχει εντοπιστεί ότι μεγάλο μέρος των αιτήσεων είναι από προσφεύγοντες, οι οποίοι έχουν δημιουργήσει πλασματική κατοικία στους δήμους που εξυπηρετούν τα ειρηνοδικεία αυτά, έτσι ώστε να “αγοράσουν χρόνο” προστασίας.

Οι “θεσμοί” είχαν ήδη κάνει αναφορά στο φαινόμενο του “shopping forum” ήδη από τη δεύτερη μεταμνημονιακή αξιολόγηση. Τότε, στην έκθεσή της για την Ελλάδα η Κομισιόν σημείωνε την έξαρση υποβολής νέων αιτήσεων στον ν. Κατσέλη (11.455 νέες αιτήσεις το δ’ τρίμηνο του 2018 έναντι 5.412 το γ’ τρίμηνο) ενόψει της εκπνοής του νόμου στις 31/12/2018, πιθανολογούσε συνέχιση του φαινομένου λόγω της παράτασης του νόμου μέχρι τις 28/2/2019 και επισήμαινε την ανάγκη συγκεκριμένου σχεδίου δράσης από ελληνικής πλευράς για μια σαφώς καθορισμένη πορεία μείωσης των δικαστικών υποθέσεων. Με τα τότε στοιχεία της Κομισιόν, στα τέλη του δ’ τριμήνου 2018, οι εκκρεμείς υποθέσεις του ν. Κατσέλη ανέρχονταν σε 137.901 (στις 100.319 κατόπιν του περιορισμού της διπλής καταμέτρησης των αιτούντων).