Η αποστολή του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), τα δυνατά σημεία του, καθώς και οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει, περιγράφονται στο στρατηγικό σχέδιο 2018-2020 του φορέα.
Ο ΕΦΚΑ συστήθηκε ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) με το Ν. 4387/16, (όπως τροποποιήθηκε και ισχύει σήμερα-ν. 4445/2016) και εποπτεύεται από το υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Διοικητής του ΕΦΚΑ ανέλαβε ο Αθανάσιος Μπακαλέξης, την 1η Ιανουαρίου 2017. Αποτελεί σήμερα το μεγαλύτερο φορέα κοινωνικής ασφάλισης στη χώρα μας και το μοναδικό φορέα κύριας ασφάλισης. Από την 1η Ιανουαρίου 2017, οπότε και αρχίζει η λειτουργία του, εντάσσονται σε αυτόν αυτοδίκαια οι υφιστάμενοι φορείς κύριας κοινωνικής ασφάλισης, των οποίων ο ΕΦΚΑ καθίσταται εφεξής καθολικός διάδοχος:
– Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων–Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Μισθωτών (ΙΚΑ–ΕΤΑΜ)
– Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Προσωπικού Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (ΕΤΑΠ–ΜΜΕ)
– Ενιαίο Ταμείο Ανεξάρτητα Απασχολουμένων (ΕΤΑΑ)
– Οργανισμός Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ)
– Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΟΓΑ), εκτός του Λογαριασμού Αγροτικής Εστίας
– Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (ΝΑΤ), συμπεριλαμβανομένου του Κεφαλαίου Δυτών και του Κεφαλαίου Ανεργίας-Ασθενείας Ναυτικών (ΚΑΑΝ)
– Ταμείο Ασφάλισης Υπαλλήλων Τραπεζών και Επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας (ΤΑΥΤΕΚΩ)
– Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Τραπεζοϋπαλλήλων (ΕΤΑΤ)
Το ΝΑΤ και ο ΟΓΑ διατηρούν την αυτοτελή νομική τους οντότητα για την άσκηση των μη ασφαλιστικών αρμοδιοτήτων τους.
Επίσης, μεταφέρεται και υπάγεται στον ΕΦΚΑ το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλισμένων Οφειλών (ΚΕΑΟ) με λογιστική και οικονομική αυτοτέλεια.
Δυνατά σημεία: Προκλήσεις και προβλήματα
Όπως αναφέρεται στο στρατηγικό σχέδιο 2018-2020, «η δημιουργία του ενιαίου φορέα κοινωνικής ασφάλισης στη χώρα μας τοποθετεί το ελληνικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης σε νέες βάσεις, προσφέροντας μία σειρά από πλεονεκτήματα που αναδεικνύονται ως τα δυνατά σημεία του με πολλές ευκαιρίες προς βελτίωση και εξέλιξη προς ένα νέο ισχυρό και εκσυγχρονισμένο ασφαλιστικό σύστημα.
Συγκεκριμένα, τα δυνατά σημεία του νέου Οργανισμού είναι τα εξής:
– Η ένταξη όλων των φορέων στον ΕΦΚΑ δημιουργεί οικονομίες κλίμακας, γεγονός που συντελεί στη διασφάλιση της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος.
– Συντελείται η μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού με την καθιέρωση της ισονομίας σε όλους τους ασφαλισμένους.
– Εξετάζονται και απλοποιούνται οι διοικητικές λειτουργίες του φορέα, με σκοπό την παροχή ποιοτικά και ποσοτικά αναβαθμισμένων σύγχρονων υπηρεσιών εξυπηρέτησης/ενημέρωσης του πολίτη.
– Η γεωγραφική κατανομή των οργανικών μονάδων εξασφαλίζει αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών σε τοπικό επίπεδο για όλους τους πολίτες.
– Ο φορέας διαθέτει στελέχη με εξειδικευμένες γνώσεις και πολυετή εργασιακή εμπειρία σε όλα τα θέματα κοινωνικής ασφάλισης, εξασφαλίζοντας την αύξηση της παραγωγικότητας.
– Δημιουργείται ενιαία πληροφοριακή βάση δεδομένων, με απώτερο σκοπό την ενοποίηση των διαδικασιών λειτουργίας όλων των εντασσόμενων φορέων. Τίθενται βάσεις για ελαχιστοποίηση χρόνου απονομής παροχών.
– Η παρουσία του φορέα στο διαδίκτυο, μέσω της νέας δικτυακής σελίδας, με συνεχή ενημέρωση και ανανέωση του περιεχομένου της.
– Αξιοποίηση υφιστάμενου πλαισίου συνεργασίας με το εποπτεύον υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Αλληλεγγύης, καθώς και με άλλους φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Επιπλέον, ο ΕΦΚΑ, προκειμένου να ανταποκριθεί με επιτυχία στο έργο του, θα πρέπει να ξεπεράσει μία σειρά από προκλήσεις και προβλήματα, όπως είναι:
– Η έλλειψη ενός ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος.
– Η έλλειψη σύγχρονων υποδομών υπηρεσιών επικοινωνίας και ανταλλαγής δεδομένων.
– Η έλλειψη ενοποιημένου ψηφιοποιημένου ασφαλιστικού ιστορικού.
– Ο τεράστιος όγκος φυσικών αρχείων που διαφοροποιούνται ανά φορέα ως προς τη μορφή και τον τόπο διατήρησής τους.
– Το μεταβατικό στάδιο λειτουργίας για τις οργανικές δομές.
– Η πολυνομία και πολυπλοκότητα στις κανονιστικές διατάξεις που διέπουν το μεταβατικό στάδιο.
– Η ανάγκη της διαρκούς εξειδικευμένης κατάρτισης του προσωπικού.
– Η δυσκολία στην αναπλήρωση των έμπειρων υπαλλήλων που αποχωρούν ή πρόκειται να αποχωρήσουν, λόγω συνταξιοδότησης (υψηλός βαθμός γήρανσης του προσωπικού).
– Η υποστελέχωση περιφερειακών οργανικών μονάδων των ενταχθέντων φορέων που λειτουργούν κατά το μεταβατικό επίπεδο και των ΠΕΚΑ».
Αποστολή του ΕΦΚΑ
Σύμφωνα με το στρατηγικό σχέδιο 2018-2020, «ο ΕΦΚΑ δημιουργήθηκε, για να εξασφαλίσει, από την πρώτη ημέρα λειτουργίας του, τη βιωσιμότητα της κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα και να παρέχει:
– Βέλτιστες παρεχόμενες υπηρεσίες
Αξιοποίηση και ανάπτυξη ενιαίων μηχανογραφικών εφαρμογών, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες φιλικές προς το χρήστη και με σκοπό την παροχή υπηρεσιών ολικής ποιότητας προς τους πολίτες.
– Οικονομική επάρκεια
Ενίσχυση εσόδων, μέσω της αξιοποίησης της ενιαίας περιουσίας του φορέα και της ενίσχυσης του ελεγκτικού μηχανισμού.
– Διοικητική οργάνωση
Διάρθρωση των υπηρεσιών του ΕΦΚΑ, με τη ψυχή του οργανισμού, το υπάρχον προσωπικό, το οποίο θα αξιοποιηθεί και θα κατανεμηθεί κατάλληλα σε όλες τις οργανικές του μονάδες.
– Συντάξεις
Μείωση του χρόνου απονομής σύνταξης, μέσω της ψηφιοποίησης του ασφαλιστικού βίου των ασφαλισμένων.
– Θέματα ασφάλισης και παροχών
Κατάρτιση ενιαίου κανονισμού ασφάλισης και παροχών με ίσα δικαιώματα για όλους».
Οι άξονες δραστηριότητας του Οργανισμού
Το επιχειρησιακό σχέδιο δράσης του φορέα για το 2018-2020 διαρθρώνεται σε οκτώ άξονες δραστηριότητας του ΕΦΚΑ:
Ασφαλιστικές εισφορές
Συντάξεις
Παροχές και Υγεία
Διοικητική υποστήριξη
Εξυπηρέτηση ασφαλισμένων και εργοδοτών
Πληροφορική και τεχνολογία
Οικονομική λειτουργία
Στρατηγικός σχεδιασμός
Διαχείριση κινδύνου
Μεταξύ άλλων, στο στρατηγικό σχέδιο 2018-2020, επισημαίνεται ότι ο ΕΦΚΑ, για πρώτη φορά, στο χώρο της κοινωνικής ασφάλισης, έχει υιοθετήσει και εφαρμόζει τη μεθοδολογία «Διαχείρισης κινδύνου» σε όλους τους τομείς δράσης του φορέα τόσο σε στρατηγικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο.
«Ο ΕΦΚΑ ως μεγάλος οργανισμός έχει να αντιμετωπίσει μία σειρά προκλήσεων και απειλών. Αυτές θα μπορούσαν να εμποδίσουν την επίτευξη στρατηγικών και επιχειρησιακών στόχων. Ως εκ τούτου, η διαχείριση κινδύνων αφενός μεν αναγνωρίζεται ως θεμελιώδες συστατικό για τη μεγιστοποίηση της πιθανότητας επίτευξης των επιθυμητών στόχων αφετέρου δε αποτελεί μέρος της χρηστής διοίκησης.
Στόχος της αποτελεσματικής διαχείρισης κινδύνων είναι η εξασφάλιση της ορθής διαχείρισης αυτών, ώστε να μεγιστοποιηθούν οι πιθανές ευκαιρίες και να ελαχιστοποιηθούν οι αρνητικές επιπτώσεις.
Η δομημένη προσέγγιση της αξιολόγησης και διαχείρισης κινδύνων θα προσφέρει τα παρακάτω οφέλη στον Οργανισμό:
– Θα ευαισθητοποιήσει τα στελέχη του Οργανισμού ως προς τις διαδικασίες ελέγχου και αλλαγή της κουλτούρας ασφαλισμένων.
– Θα συμπληρώσει το έργο της Δ/νσης Εσωτερικού Ελέγχου.
– Θα εξασφαλιστεί πως κάθε έκθεση σε κίνδυνο αναγνωρίζεται και διαχειρίζεται κατάλληλα.
– Θα αποτελέσει βασικό κομμάτι της διαδικασίας του επιχειρησιακού σχεδίου.
– Θα εξασφαλίσει πως οι ρόλοι και οι αρμοδιότητες σε σχέση με τη διαχείριση των κινδύνων είναι ξεκάθαρα ορισμένοι.
– Θα συμβάλει στη βελτίωση της παροχής υπηρεσιών.
– Θα συντελέσει στην αποτελεσματικότερη χρήση των πόρων.
– Θα προάγει την καινοτομία» σημειώνεται στο στρατηγικό σχέδιο 2018-2020