Χρειάζεται συνδυασμός πολλών δυνάμεων για την κάλυψη των επιπτώσεων μίας πανδημίας. Αυτός ο διάλογος γίνεται ήδη, εδώ και πολλούς μήνες σε παγκόσμιο επίπεδο και βέβαια στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, με ιδιαίτερη έμφαση στην κάλυψη του business interruption, δηλαδή της διακοπής εργασιών, όπως σημείωσε σε συνέντευξη που παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου.

Όπως υπογράμμισε ο πρόεδρος, σε ό,τι αφορά στην κάλυψη για διακοπή εργασιών, στην Ελλάδα οι επιχειρήσεις ήταν πρακτικά ανασφάλιστες αλλά στην Ευρώπη υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την κάλυψη του business interruption σε συνθήκες πανδημίας. Με το θέμα έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα και η EIOPA (Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων) η οποία προτείνει μέτρα για την αύξηση της ασφαλισιμότητας της διακοπής εργασιών σε περίπτωση πανδημίας.

Η συζήτηση βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη και η ασφαλιστική αγορά συμμετέχει ενεργά στο διάλογο μέσω του ευρωπαϊκού οργάνου εκπροσώπησής της, της Insurance Europe, είπε ο κ. Σαρρηγεωργίου ενώ τόνισε ότι «βρισκόμαστε εν μέσω μίας ιδιαίτερα ευαίσθητης εποχής, όπου η παγκόσμια οικονομία χαρακτηρίζεται από μεγάλη μεταβλητότητα, τόσο αναφορικά με το υφεσιακό περιβάλλον (λόγω των παρατεταμένων διακοπών της οικονομικής δραστηριότητας) όσο και με τα αποτελέσματα που θα έχει μία μεταβολή της νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στις ευρωπαϊκές οικονομίες».

Επανέλαβε ότι η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες με χαμηλή διείσδυση της ασφάλισης, γεγονός που σημαίνει πως είμαστε πρακτικά απροστάτευτοι απέναντι στους κινδύνους, και πρόσθεσε ότι αυτό που διεκδικεί ενεργά η ασφαλιστική αγορά είναι η ενθάρρυνση και η διευκόλυνση των πολιτών για πρόσβαση στην ασφάλιση μέσω της θέσπισης φορολογικών κινήτρων. Αυτό ισχύει για την ενθάρρυνση της αποταμίευσης με τα συνταξιοδοτικά προγράμματα του 3ου πυλώνα, για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των πολιτών στις υπηρεσίες υγείας μέσω των ασφαλιστικών προγραμμάτων υγείας και βέβαια για την ασφαλιστική κάλυψη των σπιτιών από φυσικές καταστροφές.

Ειδικά για τις φυσικές καταστροφές όπως υπογράμμισε ο ίδιος, υπάρχει η δέσμευση της κυβέρνησης για την εφαρμογή κινήτρων μετά το τέλος της πανδημίας αλλά, στο μεταξύ «οι φυσικές καταστροφές έρχονται η μία μετά την άλλη με το Κράτος και κατ΄επέκταση τους φορολογούμενους να επιβαρύνονται με την κάλυψη των ζημιών. Μόνο στους πρώτους μήνες του 2021 είχαμε τις ζημιές από τη Μήδεια και το σεισμό στη Θεσσαλία».

Αναλυτικά η συνέντευξη του πρόεδρου της ΕΑΕΕ Αλέξανδρου Σαρρηγεωργίου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και στην Εύη Παπαδοσηφάκη έχει ως εξής:

– Πώς διαμορφώνεται το περιβάλλον στις Ασφαλίσεις Ζωής με βάση τα στοιχεία της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος, για το 2020 και υπό την επίδραση της πανδημίας;

– Το 2020 ήταν μία χρονιά που χαρακτηρίστηκε από την πανδημία. Οι επιπτώσεις της στην ελληνική οικονομία ήταν εμφανείς, με την ύφεση να φθάνει τελικά στο 8,2%. Η ασφαλιστική αγορά δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη από το γενικό οικονομικό κλίμα και έκλεισε με συνολική μείωση στην παραγωγή ασφαλίστρων κατά 3,7% έναντι του 2019. Οι ασφαλίσεις Ζωής μειώθηκαν συνολικά 8%, γεγονός που δικαιολογείται από την οικονομική δυσπραγία και τη μείωση των εισοδημάτων μεγάλης μερίδας πολιτών. Πιο συγκεκριμένα μεγάλη μείωση (17,5%) σημείωσαν τόσο τα παραδοσιακά ασφαλιστικά προγράμματα Ζωής όσο και τα ομαδικά συνταξιοδοτικά προγράμματα. Αντιθέτως υπήρξε σημαντική αύξηση στα unit linked προϊόντα (55,3%). Αυτό σχετίζεται και με το περιβάλλον χαμηλών ή και αρνητικών επιτοκίων που επικρατεί και το οποίο δεν επιτρέπει στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις να προωθούν προϊόντα Ζωής με εγγυημένες αποδόσεις. Η συγκεκριμένη συγκυρία ευνοεί, δηλαδή, τα προγράμματα Ζωής συνδεδεμένα με επενδύσεις.

– Η Ελληνική ασφαλιστική βιομηχανία αποτελεί το μεγαλύτερο θεσμικό επενδυτή της χώρας με περισσότερα από 17 δισ. ευρώ κεφάλαια σε επενδύσεις, αξιόγραφα και ακίνητα, και διαχειρίζεται πολλών ειδών χρηματοοικονομικά ρίσκα. Πρόσφατα σε εκδήλωση της Τράπεζας της Ελλάδος, σχετικά με τη νομισματική πολιτική, εκφράσατε τον σκεπτικισμό σας για τη μεταβλητότητα της οικονομίας. Που εστιάζονται οι ανησυχίες σας;

– Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις αναλαμβάνουν μακροχρόνιες δεσμεύσεις για την αποζημίωση των ασφαλισμένων σε μελλοντικό χρόνο, έναντι των ασφαλίστρων που λαμβάνουν. Αυτός είναι ο ρόλος τους. Λόγω της φύσης του αντικειμένου τους υποχρεούνται από την νομοθεσία να επενδύουν σημαντικά ποσά ώστε να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Το ύψος των επενδυμένων κεφαλαίων των ασφαλιστικών που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα φθάνει τα 17,5 δισ. ευρώ, τα οποία έχουν τοποθετηθεί σε καταθέσεις και τίτλους τόσο βραχυχρόνιας όσο και μακροχρόνιας διάρκειας.

Τα χρηματοοικονομικά μεγέθη των ασφαλιστικών επιχειρήσεων επηρεάζονται άμεσα από το οικονομικό περιβάλλον εντός του οποίου δραστηριοποιούνται. Τόσο οι μακροχρόνιες δεσμεύσεις έναντι των ασφαλισμένων τους (μέσω του σχηματισμού τεχνικών αποθεμάτων) όσο και οι αποδόσεις των επενδυτικών χαρτοφυλακίων τους, τα οποία καλούνται να συντονίσουν με τις υποχρεώσεις τους, επηρεάζονται ιδιαίτερα από τις μεταβολές του γενικού επιπέδου τιμών.

Γενικά, βρισκόμαστε εν μέσω μίας ιδιαίτερα ευαίσθητης εποχής, όπου η παγκόσμια οικονομία χαρακτηρίζεται από μεγάλη μεταβλητότητα, τόσο αναφορικά με το υφεσιακό περιβάλλον (λόγω των παρατεταμένων διακοπών της οικονομικής δραστηριότητας) όσο και με τα αποτελέσματα που θα έχει μία μεταβολή της νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στις ευρωπαϊκές οικονομίες.

– Το προηγούμενο διάστημα, ασφαλιστικές εταιρείες επέκτειναν τις καλύψεις τους και στήριξαν τους ασφαλισμένους όταν χρειάστηκε. Η πανδημία ποιες αλλαγές φέρνει στα ασφαλιστήρια συμβόλαια σχετικά με τις καλύψεις;

– Πράγματι ήδη από το πρώτο στάδιο της πανδημίας μέσω της ΕΑΕΕ ξεκαθαρίσαμε αφενός ότι τα περισσότερα συμβόλαια ζωής και υγείας δεν εξαιρούσαν την κάλυψη του κινδύνου της πανδημίας και αφετέρου ότι σε αρκετά από τα συμβόλαια που την προέβλεπαν, στην κρίσιμη συγκυρία, η εξαίρεση της πανδημίας έχει αρθεί ή ανασταλεί ως κίνηση ένδειξης κοινωνικής ευαισθησίας των εταιριών – μελών μας.

Στην Ελλάδα βέβαια, όπως στις περισσότερες χώρες άλλωστε, σύμφωνα με την επιλογή της Ελληνικής Πολιτείας, η διαχείριση για τον περιορισμό της διασποράς του COVID-19 γίνεται από τον ΕΟΔΥ. Βέβαια έξοδα π.χ. εξέτασης για τον COVID-19 σε προ-εγχειρητικό έλεγχο εμπίπτουν στις καλύψεις που παρέχονται.

Στον κλάδο Αυτοκινήτων (αλλά και σε άλλους κλάδους) η ασφαλιστική αγορά στάθηκε δίπλα στους ασφαλισμένους, αναγνωρίζοντας τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες, παρέχοντας όπου ήταν εφικτό εκπτώσεις, ή διευκολύνσεις στην πληρωμή των ασφαλίστρων. Επίσης, το ίδιο συνέβη και στις επιχειρηματικές ασφαλίσεις.

Σε ό,τι αφορά στην κάλυψη για διακοπή εργασιών που απασχόλησε ιδιαίτερα την Ευρώπη, στην Ελλάδα οι επιχειρήσεις ήταν πρακτικά ανασφάλιστες.

Από εκεί και πέρα η κάλυψη μίας μελλοντικής πανδημίας είναι ένα μεγάλο θέμα που απασχολεί έντονα το δημόσιο διάλογο και βέβαια την ασφαλιστική αγορά.

– Έχετε αναφέρει ότι η ιδιαιτερότητα της πανδημίας είναι ότι χτυπάει παντού και πολλούς ταυτόχρονα. Τόσο σε θέματα υγείας όσο και σε θέματα διακοπής επιχειρηματικών εργασιών, για αυτό σημειώσατε ότι η ασφαλιστική αγορά κρίνει απαραίτητες τις συμπράξεις με το δημόσιο που πρέπει να είναι ο τελικός αντασφαλιστής. Υπάρχει κάποια εξέλιξη σε αυτό το διάλογο;

– Η πανδημία σαν γεγονός έχει πράγματι ιδιαιτερότητες και μεγέθη που καθιστούν την κάλυψή της ένα εξαιρετικά δύσκολο και πολύπλοκο εγχείρημα. Τα μεγέθη των επιπτώσεων μίας πανδημίας είναι τεράστια, καθώς σε σύντομο χρονικό διάστημα μπορεί να δημιουργήσει πολύ μεγάλες, μαζικές και κυρίως απρόβλεπτες απώλειες και ζημιές σε πολλούς τομείς οικονομίας. Παράλληλα η πανδημία επεκτείνεται γεωγραφικά και επηρεάζει πολλές χώρες και ηπείρους ταυτόχρονα. Ως εκ τούτου χρειάζεται συνδυασμός πολλών δυνάμεων για την κάλυψη των επιπτώσεων μίας πανδημίας. Αυτός ο διάλογος γίνεται ήδη εδώ και πολλούς μήνες σε παγκόσμιο επίπεδο και βέβαια στους ευρωπαϊκούς θεσμούς με ιδιαίτερη έμφαση στην κάλυψη του business interruption, δηλαδή της διακοπής εργασιών.

Αν και στην Ελλάδα η κάλυψη της διακοπής εργασιών δεν είναι διαδεδομένη, στην Ευρώπη υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την κάλυψη του business interruption σε συνθήκες πανδημίας. Με το θέμα έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα και η EIOPA (Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων & Επαγγελματικών Συντάξεων) η οποία προτείνει μέτρα για την αύξηση της ασφαλισιμότητας της διακοπής εργασιών σε περίπτωση πανδημίας (βλ. μέτρα πρόληψης, ενεργοποίηση κεφαλαιαγορών, ένταξη πανδημιών σε multi peril solution schemes). Η συζήτηση βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη και η ασφαλιστική αγορά συμμετέχει ενεργά στο διάλογο μέσω του ευρωπαϊκού οργάνου εκπροσώπησής της, της Insurance Europe.

– Στην Ετήσια Γενική Συνέλευση της ΕΑΕΕ η κυβέρνηση αναφερθήκε σε μια σειρά πρωτοβουλιών για την ιδιωτική ασφάλιση, τόσο στο νέο ασφαλιστικό, στον 2ο και 3ο πυλώνα, όσο και στον τομέα της υγείας, αλλά και στον τομέα αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών. Τι περιμένει να δει ο κλάδος από την Πολιτεία με δεδομένο ότι, όπως έχετε σημειώσει πολλές φορές, ότι στην Ελλάδα παραμένουμε ανασφάλιστοι;

– Πράγματι η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες με χαμηλή διείσδυση της ασφάλισης, γεγονός που σημαίνει πως είμαστε πρακτικά απροστάτευτοι απέναντι στους κινδύνους. Είμαστε πολύ πιο χαμηλά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Σε όρους ασφαλίστρων προς ΑΕΠ είμαστε στο 2,2% ενώ ο μ.ό. της Ε.Ε. είναι στο 7,5%.

Στην τοποθέτησή μου στην ανοιχτή εκδήλωση της ΕΑΕΕ πρόσφατα έθιξα ιδιαίτερα τρεις σημαντικούς τομείς στους οποίους η ασφαλιστική αγορά μπορεί να αποτελέσει μέρος της λύσης: τις συντάξεις, την υγεία και τις φυσικές καταστροφές. Ανέφερα τότε και επαναλαμβάνω πως το τι σύνταξη θα πάρει ο Έλληνας συμπληρωματικά προς τη δημόσια, το τι θα πληρώνει από την τσέπη του για την υγεία και το ποσό που θα πληρώσει τελικά σε φόρους, ώστε το Κράτος να αποζημιώνει για τις εκάστοτε πλημμύρες, σεισμούς, πυρκαγιές ή χιονοθύελλες, και όχι οι ασφαλιστικές εταιρίες όπως θα έπρεπε – αυτά δεν είναι τα θέματα της ασφαλιστικής αγοράς. Είναι θέματα του μέσου νοικοκυριού, του μέσου Έλληνα που τυχαίνει να έχουν μέρος της λύσης τους και στην ιδιωτική ασφάλιση.

Αυτό που ως ασφαλιστική αγορά διεκδικούμε ενεργά είναι η ενθάρρυνση και η διευκόλυνση των πολιτών για πρόσβαση στην ασφάλιση μέσω της θέσπισης φορολογικών κινήτρων. Αυτό ισχύει για την ενθάρρυνση της αποταμίευσης με τα συνταξιοδοτικά προγράμματα του 3ου πυλώνα, για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των πολιτών στις υπηρεσίες υγείας μέσω των ασφαλιστικών προγραμμάτων υγείας και βέβαια για την ασφαλιστική κάλυψη των σπιτιών από φυσικές καταστροφές.

Για το τελευταίο, τις φυσικές καταστροφές δηλαδή, έχουμε ήδη τη δέσμευση της Κυβέρνησης η οποία ανανεώθηκε μάλιστα στην πρόσφατη εκδήλωση της ΕΑΕΕ, όμως, φαίνεται πως η εφαρμογή των κινήτρων μετατίθεται για μετά το τέλος της πανδημίας. Στο μεταξύ, βέβαια, οι φυσικές καταστροφές έρχονται η μία μετά την άλλη με το Κράτος και κατ΄επέκταση τους φορολογούμενους να επιβαρύνονται με την κάλυψη των ζημιών. Μόνο στους πρώτους μήνες του 2021 είχαμε τις ζημιές από τη Μήδεια και το σεισμό στη Θεσσαλία.

Γενικά και για τους τρεις τομείς στους οποίους αναφέρθηκα, αλλά και για το ρόλο που η ασφαλιστική αγορά μπορεί να παίξει στην οικονομία επιδιώκουμε τον οργανωμένο διάλογο με την Πολιτεία προκειμένου να καταλήξουμε σε συγκεκριμένο στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης της ασφαλιστικής αγοράς που θα αποφέρει πολλαπλά οφέλη. Από τη μελέτη που έχει κάνει ο ΙΟΒΕ (2018) για το αποτύπωμα της ασφαλιστικής αγοράς στην ελληνική οικονομία αναδείχθηκε η πολύπλευρη, συνολική συμβολή του κλάδου στη χώρα, η οποία εκτιμάται σε 4,1 δισ. ευρώ ή 2,2% του ΑΕΠ, πέραν των αποζημιώσεων που παρέχει ο κλάδος στους ασφαλισμένους. Η συμβολή αυτή και τα οφέλη μπορούν να πολλαπλασιαστούν με την ανάπτυξη της ασφαλιστικής αγοράς.