“Δεν υπάρχουν δικαιολογίες για τη μη επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης”

Δεν υπάρχουν δικαιολογίες για τη μη επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, τονίζει, σε αποκλειστική συνέντευξή του στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Αμερικανός πρέσβης, αρμόδιος για τις διεθνείς θρησκευτικές ελευθερίες, Σαμ Μπράουνμπακ (Sam Brownback).

«Στηρίζουμε την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και το κάνουμε εδώ και καιρό. Πρέπει να επαναλειτουργήσει κι έπρεπε αυτό να είχε γίνει πολλά χρόνια πριν. Και είναι πραγματικά καιρός, η τουρκική κυβέρνηση να το επιτρέψει να συμβεί. Δεν υπάρχουν πραγματικά δικαιολογίες, γιατί να μην συμβεί αυτό», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Αμερικανός διπλωμάτης, ο οποίος επισκέφθηκε τις προηγούμενες ημέρες την Ελλάδα και είχε σειρά επαφών με εκπροσώπους της πολιτικής και θρησκευτικής ηγεσίας.

«Στην κλίμακα των ζητημάτων των θρησκευτικών ελευθεριών, αυτό είναι σημαντικό. Αφορά την εκπαίδευση των μελλοντικών γενεών των ορθόδοξων ιερέων σε ένα πολύ βασικό σχολείο, που έκλεισε», υπογραμμίζει ο κ. Μπράουνμπακ, επισημαίνοντας ότι έχει έρθει η στιγμή, η τουρκική κυβέρνηση να επιτρέψει εκ νέου την επαναλειτουργία της Σχολής.

Μοναδικό στον κόσμο το Άγιο Όρος

Τελευταίος σταθμός της επίσκεψης του Αμερικανού διπλωμάτη στην Ελλάδα, προτού αναχωρήσει από τη Θεσσαλονίκη, ήταν το Άγιο Όρος, για το οποίο δεν κρύβει τον ενθουσιασμό του, λέγοντας πως είναι «ένα ιδιαίτερο μέρος», που σε όμοιό του δεν έχει ξαναπάει «πουθενά στον κόσμο!».

«Ήταν η πρώτη μου φορά και μπορώ να καταλάβω γιατί οι άνθρωποι πηγαίνουν εκεί. Είναι η ιστορία του μέρους, τα τεχνουργήματα που είδα. Αυτά τα απίθανα πράγματα που βλέπεις, οι εικόνες… ήταν υπέροχα. Είχα ένα πολύ καλό ταξίδι εκεί και ήταν συναρπαστικό να τα βλέπεις όλα αυτά. Αυτό που μού κίνησε το ενδιαφέρον είναι η σπουδαιότητα του Αγίου Όρους για ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο και ιδιαίτερα για τον ορθόδοξο κόσμο. Είναι ένα αρκετά απομονωμένο μέρος, δύσκολα προσεγγίσιμο, αλλά μέσα απ’ αυτό αναδύεται τόση πολλή πνευματικότητα για την Ορθοδοξία», αναφέρει χαρακτηριστικά στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο κ. Μπράουνμπακ.

Σε εξαιρετική κατάσταση οι θρησκευτικές ελευθερίες στην Ελλάδα

Ο Αμερικανός διπλωμάτης χαρακτηρίζει εξαιρετική την κατάσταση των θρησκευτικών ελευθεριών στην Ελλάδα. «Οι άνθρωποι εδώ», λέει, «είναι ελεύθεροι να ασκούν τα θρησκευτικά τους δικαιώματα, όποια έχουν επιλέξει, όταν το επιθυμούν, ή να μην το κάνουν και καθόλου. Είναι πολύ καλή (η κατάσταση),ένα μοντέλο για τις θρησκευτικές ελευθερίες».

Το αποτέλεσμα των συναντήσεων, όπως αναφέρει ο κ. Μπράουνκμπακ, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «είναι μια προσπάθεια από την πλευρά μας να καθιερώσουμε μια μεγαλύτερη σύνδεση με τον ορθόδοξο χριστιανικό κόσμο. Έχουμε έναν πρέσβη που συνδέεται με το Βατικανό για τον Καθολικισμό, αλλά δεν έχουμε ένα πραγματικό σημείο επαφής με τον Ορθόδοξο κόσμο. Μέρος της προσπάθειάς μου είναι να το ξεκινήσουμε αυτό μ’ έναν συστηματικό και καθαρό τρόπο».

Στήριξη στη διοικητική αυτοδιάθεση της Ουκρανικής Εκκλησίας

Σε ό,τι αφορά το θέμα της Αυτοκεφαλίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, ο αρμόδιος για τις θρησκευτικές ελευθερίες πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών υπογραμμίζει τη θέση αρχής των ΗΠΑ περί της διοικητικής αυτοδιάθεσης των θρησκευτικών κοινοτήτων. «Κι αυτή η περίπτωση είναι όμοια για εμάς με άλλες και πιστεύουμε ότι η Εκκλησία έχει το δικαίωμα να επιλέγει την ηγεσία της στη βάση μακρόχρονων παραδόσεων και αποφάσεων», αναφέρει χαρακτηριστικά, στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ. Μπράουνμπακ.

«Οι Ουκρανοί αποφάσισαν πως θέλουν να έχουν μια Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος αποφάσισε και συμφώνησε μ’ αυτό και της χορήγησε το Αυτοκέφαλο. Αυτή θα πρέπει να είναι επομένως η απόφαση και δεν θα πρέπει να υπάρχει ανάμειξη από κάποια εξωτερική κυβέρνηση, που να λέει ότι θα πρέπει να ακολουθηθεί διαφορετική οδός. Επομένως στηρίζουμε την απόφαση της Εκκλησίας σχετικά με το πώς θα πρέπει να επιλέγει την ηγεσία της κι αυτό θα πρέπει να είναι και το τέλος της ιστορίας», υπογραμμίζει.

Ρόλος κάθε κυβέρνησης η προστασία των θρησκευτικών ελευθεριών

Η τελευταία έκθεση της Επιτροπής Διεθνών Θρησκευτικών Ελευθεριών των Ηνωμένων Πολιτειών αναφέρει ότι η κατάσταση των θρησκευτικών ελευθεριών στον πλανήτη βαίνει επιδεινούμενη και πως οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση της διαμορφωθείσας κατάστασης δεν είναι ανάλογες του μεγέθους της. Τι θα μπορούσε να γίνει προκειμένου να αναστραφεί αυτή η κατάσταση; «Δυστυχώς υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δολοφονούνται, μόνο επειδή ανήκουν σε μια μειονοτική θρησκεία σε πολλά μέρη του κόσμου. Το επίπεδο των χριστιανικών διώξεων που συντελούνται σε παγκόσμιο επίπεδο είναι, αναμφίβολα, στο υψηλότερο επίπεδο από ποτέ. Άνθρωποι δολοφονούνται μόνο επειδή είναι χριστιανοί. Αλλά δεν σταματά εκεί… Βλέπεις μουσουλμάνους να δολοφονούνται, (βλέπεις) αντισημιτισμό, ινδουιστές και βουδιστές να σκοτώνονται. Δυστυχώς υπάρχουν μεγάλες θρησκευτικές διώξεις», σημειώνει ο Αμερικανός διπλωμάτης, υπογραμμίζοντας πως «θα πρέπει να στέκεσαι υπέρ των θρησκευτικών ελευθεριών, για όλους τους ανθρώπους υπό οποιαδήποτε περίσταση».

«Ο ρόλος της κυβέρνησης είναι να προστατεύει το δικαίωμα στη θρησκευτική ελευθερία», αναφέρει χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να «θέτουμε υψηλότερους στόχους, να ενισχύουμε το επίπεδο πληροφόρησης και την πίεση σε χώρες που διώκουν ανθρώπους διαφόρων θρησκειών».

«Θα πρέπει να μαζευτούμε ως παγκόσμια κοινότητα γύρω απ’ αυτό πιο επιθετικά. Σχεδόν κάθε Σύνταγμα σε κυβερνήσεις ανά τον κόσμο υποστηρίζει τις θρησκευτικές ελευθερίες. Η Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα υποστηρίζει τις θρησκευτικές ελευθερίες, αλλά οι περισσότερες χώρες δεν το κάνουν», τονίζει ο κ. Μπράουνμπακ, επισημαίνοντας πως θα πρέπει οι χώρες που υποστηρίζουν τις θρησκευτικές ελευθερίες να αποκρούσουν αυτές που δεν το κάνουν.

«Ας αφήσει η Κίνα ελεύθερους τους φυλακισμένους μουσουλμάνους και θα υπάρξει λιγότερη κριτική»

«Η κινεζική κυβέρνηση ήταν πολύ κακή τελευταία. Έχει φυλακίσει εκατομμύρια μουσουλμάνους, πρωτίστως επειδή είναι μουσουλμάνοι» λέει, φέρνοντας τη «Χώρα του Δράκου» ως παράδειγμα μιας τέτοιας χώρας. Κληθείς, δε, να απαντήσει στις επικρίσεις του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, ότι η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα ανθρώπινα δικαιώματα βρίθει «ιδεολογικής προκατάληψης και ανεδαφικών κατηγοριών», τονίζει: «Τότε, ας αφήσουν τα εκατομμύρια αυτά (φυλακισμένων) ανθρώπων να φύγουν. Υπάρχουν εκατομμύρια μουσουλμάνοι σε στρατόπεδα κράτησης. Γιατί; Αρχικά είπαν ότι δεν υπάρχουν, στη συνέχεια ότι πρόκειται για εγκαταστάσεις επαγγελματικής κατάρτισης κι έπειτα τα αποκάλεσαν κάπως αλλιώς. Αλλά υπάρχουν άνθρωποι που κρατούνται φυλακισμένοι και είμαστε στο 2019 κι αυτή (η Κίνα) είναι μια πολύ μεγάλη δύναμη στον πλανήτη, που κρατά φυλακισμένους εκατομμύρια ανθρώπους. Ας τους αφήσει ελεύθερους και τότε θα υπάρχει πολύ λιγότερη κριτική».

Ο Αμερικανός πρέσβης έχει πει στο παρελθόν πως οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Βατικανό θα πρέπει να είναι εταίροι στον αγώνα για τη διασφάλιση των θρησκευτικών ελευθεριών ανά τον πλανήτη. Πόσο, ωστόσο, οι διαφορές στην τακτική προσέγγισης μεταξύ των δύο πλευρών σε ζητήματα, όπως οι σχέσεις με την Κίνα (σ.σ. το Βατικανό υπέγραψε τον περασμένο Σεπτέμβριο συμφωνία με το Πεκίνο με επίκεντρο το ακανθώδες ζήτημα του διορισμού επισκόπων στην Κίνα), επηρεάζει αυτή την προσπάθεια; «Κανείς δεν γνωρίζει τι εμπεριέχει η συμφωνία εκτός από την ηγεσία του Βατικανού, οπότε υπάρχουν πολλά ακόμη να γίνουν γνωστά σχετικά με το τι υπάρχει σ’ αυτή. Το βασικό σημείο που προσπαθούσα να αναδείξω είναι ότι κάθε θρησκευτική ομάδα θα πρέπει να είναι ελεύθερη να επιλέξει την ηγεσία της, χωρίς ανάμειξη από κάποια χώρα. Κι αυτό θα πρέπει να γίνει και στην Κίνα με την Καθολική ηγεσία», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Μπράουνμπακ.

Δεν κρύβει, δε, την ανησυχία του για το ζήτημα της διαδοχής του Δαλάι Λάμα. «Ανησυχούμε επίσης πολύ σχετικά με τη διαδοχή του Δαλάι Λάμα. Οι Κινέζοι έχουν απειλήσει με διορισμό του επόμενου Δαλάι Λάμα. Αυτό, ωστόσο, είναι κάτι που εναπόκειται στους πιστούς του Δαλάι Λάμα, το να επιλέξουν τον διάδοχό του· και όχι να είναι κάποιο πρόσωπο που έχει επιλέξει η κινεζική κυβέρνηση. Επομένως, αυτά είναι ζητήματα τα οποία θεωρούμε πολύ σημαντικά και η παγκόσμια κοινότητα θα πρέπει να βγει μπροστά και να πιέσει με περισσότερο επιθετικό τρόπο για τη διασφάλιση των θρησκευτικών ελευθεριών ανά τον κόσμο», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Επισημαίνει, δε, ότι «η Καθολική Εκκλησία είναι ένας σπουδαίος σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών σε ό,τι αφορά τις θρησκευτικές ελευθερίες», προσθέτοντας πως «περιμένουμε τη συνέχιση της συνεργασίας μαζί της, αλλά δεν μου αρέσει η κινεζική κυβέρνηση να αναμειγνύεται στην εκλογή του επόμενου επιπέδου της θρησκευτικής ηγεσίας, όποια κι αν είναι η θρησκεία».

Όταν δεν …φτάνει η διπλωματία ή οι οικονομικές κυρώσεις

Ο χαρακτήρας των θρησκευτικών διώξεων έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια, με ομάδες όπως το Ισλαμικό Κράτος ή οι Ταλιμπάν να βγαίνουν στο προσκήνιο. Για τις ομάδες αυτές, οι θρησκευτικές διώξεις δεν έχουν σύνορα και οι παραδοσιακοί τρόποι αντιμετώπισης της κατάστασης, όπως ο διάλογος σε διπλωματικό επίπεδο ή οι οικονομικές κυρώσεις μοιάζουν μη ικανοί να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. «Νομίζω ότι σε καταστάσεις όπως αυτές θα πρέπει απλώς να αντιμετωπίζεις κατά πρόσωπο αυτούς τους ανθρώπους, που συμπεριφέρονται κατ’ αυτόν τον τρόπο», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αρμόδιος για τις θρησκευτικές ελευθερίες πρέσβης των ΗΠΑ.

«Ο ISIS», σημειώνει, «πραγματοποίησε μια γενοκτονία στο βόρειο Ιράκ κατά των Γεζίντι και των χριστιανών, και οι Ηνωμένες Πολιτείες το αντιμετώπισαν ξεκάθαρα αυτό και βοήθησαν την ιρακινή κυβέρνηση να εκδιώξει τον ISIS και τώρα βοηθούν στην ανοικοδόμηση της περιοχής. Θα συνεχίσουμε να το κάνουμε αυτό, να αντιμετωπίζουμε το κακό που επιτίθεται κατά μεμονωμένων ανθρώπων […] και θα βοηθήσουμε στην ανοικοδόμηση προκειμένου οι άνθρωποι να μπορέσουν να γυρίσουν στον τόπο τους».

Στις 16-18 Ιουλίου, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ θα φιλοξενήσει τη δεύτερη σύνοδο για την προώθηση των θρησκευτικών ελευθεριών, με προσκεκλημένους εκπροσώπους σχεδόν 100 ξένων κυβερνήσεων, και οι προσδοκίες είναι υψηλές, με τον κ. Μπράουνμπακ να τονίζει, στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ότι αυτό που αναμένει μετά το πέρας αυτής της συνόδου είναι να υπάρξει μια καλύτερα οργανωμένη προσπάθεια στη συνέχεια, από μια σειρά κυβερνήσεων που είναι προσηλωμένες στη διασφάλιση των θρησκευτικών ελευθεριών σχετικά με τις δράσεις που χρειάζεται να αναληφθούν προς αυτή την κατεύθυνση.

Σοφία Παπαδοπούλου

*Αναζητήστε (δύο) βίντεο με αποσπάσματα από την παραπάνω συνέντευξη στη webtv του ΑΠΕ-ΜΠΕ