Ο όρος έχει τις ρίζες του στη δεκαετία του 1960 και σηματοδοτεί την αρχή της Χριστουγεννιάτικης περιόδου αγορών στις ΗΠΑ. Πώς προέκυψε η ονομασία;

 

Τότε τα λογιστικά φύλλα και οι αποδείξεις γράφονταν «στο χέρι»και τα καταστήματα είχαν δύο χρώματα μελανιού για να καταγράφουν τα στοιχεία. Με κόκκινο γράφονταν οι ημέρες με αρνητικό ισολογισμό πωλήσεων και με μαύρο οι ημέρες με θετικό απολογισμό. Εξελικτικά, καθιερώθηκε ως η πρώτη ημέρα των πωλήσεων της Χριστουγεννιάτικης περιόδου, με σημαντικά αυξημένους τζίρους, εξ ου και η ονομασία Black Friday.
Μάλιστα, αν και δεν αποτελεί επίσημη αργία, σε ορισμένες πολιτείες, όπως στην Καλιφόρνια, δίνεται άδεια στους εργαζομένους στην τοπική κυβέρνηση εκείνη την ημέρα. Είναι συχνό φαινόμενο τότε να συγκεντρώνονται εκατοντάδες άνθρωποι από τα χαράματα έξω από πολυκαταστήματα, περιμένοντας να ανοίξουν οι πόρτες, και να προσπαθούν να μπουν όσο γίνεται νωρίτερα, για να προλάβουν τις προσφορές.

Ο θεσμός τα τελευταία χρόνια έχει εξαπλωθεί σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων σε Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία, Δανία, Ιταλία, Ισπανία, Αυστρία, Φινλανδία, Πολωνία και κάθε χρονιά συμμετέχουν όλο και περισσότεροι λιανέμποροι.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της εμπορικής κοινότητας, η κίνηση για την Black Friday 2017 αναμένεται αυξημένη και οι εκπτώσεις αναμένεται να είναι μεγάλες. Μάλιστα για φέτος παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι οδεύουμε σε ακόμη μεγαλύτερο ρεκόρ, καθώς το κοινό περιμένει με αγωνία τη συγκεκριμένη ημέρα. Το ωράριο των καταστημάτων όμως δεν αλλάζει και δεν αναμένεται να διευρυνθεί

 

Αντωνόπουλος Γιώργος Αντωνόπουλος Γιώργος
Συγκεκριμένα το ωράριο των καταστημάτων που θα συμμετέχουν στο , δεν φαίνεται ότι θα επεκταθεί. Ενδεχομένως μερικά μικρότερα καταστήματα τηρήσουν το ωράριο των πολυκαταστημάτων και να παραμείνουν ανοικτά από τις 09:00 π.μ. μέχρι τις 21:00 μ.μ..
Η ΕΣΕΕ απέστειλε εγκύκλιο προς τις ομοσπονδίες και τους εμπορικούς συλλόγους μέλη της, ώστε να πραγματοποιηθεί πανελλαδικά το έθιμο και να καθιερωθεί σταδιακά. Όμως δεν φαίνεται να υπάρχουν μεταβολές στο ωράριο.

Αν δεν πρόλαβες να πας σε κάποιο κατάστημα το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να αγοράσεις online ότι έχει προγραμματίσει για φέτος. Η Μαύρη Παρασκευή, έτσι και αλλιώς ξεκινάει online νωρίτερα από ότι στα φυσικά καταστήματα. Από το βράδυ της Πέμπτης 23 Νοεμβρίου οι πρώτες εκπτώσεις θα είναι online και θα σας περιμένουν σε online stores και e-shops.

Δεν αποτελεί τακτικές εκπτώσεις αλλά προωθητική ενέργεια και αφορά όλη την αγορά και όλες τις επιχειρήσεις, μικρής, μεσαίας και μεγάλης κλίμακας. Η συμμετοχή των εμπορικών καταστημάτων είναι προαιρετική.
Στα προϊόντα που προσφέρονται, θα πρέπει να αναγράφονται ευκρινώς η παλαιά και η νέα μειωμένη τιμή. Εφόσον αναγράφεται ποσοστό μείωσης, αυτό θα πρέπει να αναρτάται σε εμφανή σημεία του καταστήματος και οπωσδήποτε στα σημεία που πωλούνται τα προϊόντα. Δεν επιτρέπεται η προσφορά ειδών των οποίων η ποσότητα υπερβαίνει το πενήντα (50%) του συνόλου των κωδικών που διαθέτει το κατάστημα. Χρειάζεται προσοχή τόσο στην αποτύπωση όσο και στην ουσία των μειώσεων, καθώς τα προβλεπόμενα διοικητικά πρόστιμα είναι μεγάλα και αχρείαστα.
Η ΕΣΕΕ επισημαίνει, όπως άλλωστε πλέον γνωρίζουμε, ότι πέρυσι δοκιμάστηκε για πρώτη φορά η –προερχόμενη από το εξωτερικό- καταναλωτική προωθητική ενέργεια, η επονομαζόμενη ως «Black Friday». Σύμφωνα με αυτήν, την τελευταία Παρασκευή του Νοεμβρίου, που παραδοσιακά σε πολλές χώρες σηματοδοτεί την έναρξη των εορτών των Χριστουγέννων, πραγματοποιούνται εκτεταμένες προσφορές προϊόντων, με ξεκίνημα για τη χώρα μας τον περασμένο Νοέμβριο κυρίως σε κλάδους όπως τα ηλεκτρικά είδη και τα προϊόντα τεχνολογίας. Είναι αλήθεια ότι η Black Friday, η οποία για φέτος θα πραγματοποιηθεί στις 24 Νοεμβρίου, ξεκίνησε μεν από τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά κατά τα τελευταία χρόνια έχει καθιερωθεί διεθνώς ως παγκόσμια εμπορική «γιορτή». Σύμφωνα δε με την ειδική έρευνα του ΙΝΕΜΥ, η περυσινή δοκιμαστική εφαρμογή της αποδείχθηκε επιτυχημένη, καθώς συνέβαλε στην αύξηση του τζίρου των συμμετεχουσών επιχειρήσεων και στην τόνωση της αγοράς, παρά την εγγύτητα που η συγκεκριμένη ημέρα έχει με τις ενδιάμεσες εκπτώσεις του Νοεμβρίου.

Δεδομένου ότι αυτή η προωθητική ενέργεια πραγματοποιήθηκε πέρυσι κατά κύριο λόγο από πολύ μεγάλες επιχειρήσεις με επιτυχία, θεωρούμε ότι δεν πρέπει να αφήσουμε την ημέρα αυτή ανεκμετάλλευτη, αλλά να τη κάνουμε γνωστή και στους μικρούς και μεσαίους εμπόρους της ελληνικής αγοράς.

Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΣΕΕ επιδιώκει τη συμμετοχή στην όσων βεβαίως το επιθυμούν και εναπόκειται στους εμπορικούς συλλόγους να κρίνουν και να εκτιμήσουν τις συνθήκες της περιοχής τους, λαμβάνοντας υπόψη τις επιθυμίες και τις ανάγκες των καταναλωτών, όσο και την τοπική αποτύπωση της ειδικής έρευνας του ΙΝΕΜΥ.

Για όσους από τους εμπόρους, τελικώς συμμετάσχουν στην προωθητική ενέργεια, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς εφαρμόζονται οι όροι και κανόνες της Υπουργικής Απόφασης 56885/19-11-2014 για τις προσφορές και προωθητικές ενέργειες. Συγκεκριμένα, χρειάζεται οπωσδήποτε να αποτυπώνονται η παλαιά και η νέα μειωμένη τιμή των προϊόντων και εφόσον χρησιμοποιείται ποσοστό μείωσης, αυτό θα πρέπει να αναγράφεται ρητά σε εμφανή σημεία του καταστήματος και ειδικά στα σημεία που πωλούνται τα προϊόντα.
Σε κάθε περίπτωση δεν επιτρέπεται η προσφορά ειδών των οποίων η ποσότητα υπερβαίνει το πενήντα (50%) του συνόλου των προϊόντων που διαθέτει το κατάστημα και αυτό ισχύει και για την «Black Friday».

Η τήρηση των προϋποθέσεων αυτών είναι αυτονόητη, γιατί οι κυρώσεις είναι αυστηρές και δεν επιτρέπεται να επιβάλλονται πρόστιμα λόγω λάθους και μάλιστα σε αυτήν την δύσκολη εποχή. Συγκεκριμένα, για τους παραβάτες προβλέπεται πρόστιμο ποσού ίσου με το 0,5% του ετήσιου κύκλου εργασιών και πάντως όχι κατώτερο των 5.000 €. Εάν οι είναι ανακριβείς ή παραπλανητικές ως προς το ποσοστό τους, ως προς την ακρίβεια των αναγραφόμενων τιμών ή ως προς την ποσότητα των προσφερόμενων προϊόντων ή όταν ενέχουν οποιασδήποτε μορφής απόκρυψη ή παραπλάνηση, επιβάλλεται πρόστιμο ποσού ίσο με το 1% του ετήσιου κύκλου εργασιών και πάντως όχι κατώτερο από 10.000 €, ανάλογα με τη βαρύτητα και τη συχνότητα της παράβασης. Ταυτόχρονα με τα παραπάνω μπορεί να επιβάλλεται και αυτοτελές πρόστιμο 1.000 έως 3.000 € για κάθε μία από τις παραβάσεις που περιλαμβάνονται στο άρθρο 78 των κανόνων ΔΙΕΠΠΥ.

Ο Πρόεδρος της ΕΣΕΕ Βασίλης Κορκίδης δεν άφησε ασχολίαστο το γεγονός ότι μετά μόλις ένα χρόνο από την εισαγωγή της Black Friday στην Ελλάδα η διάρκεια της από μία ημέρα επεκτάθηκε σε τρεις, ακόμα και σε εβδομάδα. Από του χρόνου το πιο πιθανό είναι να την αποκαλούμε “Greek black week”. Τέλος, εύχεται στους φίλους καταναλωτές να ευχαριστηθούν τις αγορές τους, ώστε η μαύρη Παρασκευή να αποδειχθεί «άσπρη μέρα» για τα ταμεία των εμπορικών καταστημάτων και εκ μέρους των μικρομεσαίων εμπόρων ζητά… «On Black Friday, please show us the money!».
Ακολουθεί η έρευνα του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ αναφορικά με τη πρόθεση των επιχειρήσεων για συμμετοχή στην «Black Friday» όπως και οι εκτιμήσεις των Εμπορικών Συλλόγων σε αρκετές περιοχές σε όλη την Επικράτεια.

Έρευνα: Πρόθεση συμμετοχής των εμπορικών επιχειρήσεων στη «»
Το ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ πραγματοποίησε έρευνα με στόχο να διερευνήσει τη πρόθεση των εμπορικών επιχειρήσεων στο «θεσμό» της «Black Friday» την 24η Νοεμβρίου. Παράλληλα, γίνεται αναφορά και στις εκτιμήσεις των Εκπροσώπων 66 Εμπορικών Συλλόγων της Επικράτειας, σχετικά με τα καταστήματα που εμπίπτουν στην περιοχή των αρμοδιοτήτων τους.

Black Friday-Επιχειρήσεις
Σχετικά με την καταναλωτική προωθητική ενέργεια της Black Friday η πλειονότητα των επιχειρηματιών λιανικού εμπορίου (60%) δήλωσε ότι δεν γνωρίζει την ακριβή ημερομηνία διεξαγωγής της, ενώ μόνο ένας στους τρεις γνωρίζει ότι φέτος η Black Friday θα πραγματοποιηθεί στις 24/11.
Οριακά αυξημένο, από 15% το 2016 σε 19% το 2017, παρουσιάζεται το ποσοστό των καταστημάτων τα οποία φέτος θα συμμετάσχουν στην Black Friday, με ένα σημαντικό μέρος του εμπορικού κόσμου (16%) να μην έχει αποφασίσει ακόμα αν θα υιοθετήσει τη συγκεκριμένη πρακτική.
Βάσει της κλαδικής ανάλυσης, οι επιχειρήσεις ένδυσης/υπόδησης εμφανίζουν το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής τόσο φέτος όσο και το 2016. Ακολουθούν οι επιχειρήσεις οικιακού εξοπλισμού (έπιπλα, είδη οικιακής χρήσης, ηλεκτρικές οικιακές συσκευές κτλ), ενώ ο κλάδος των επιμορφωτικών ειδών και ειδών ψυχαγωγίας (βιβλία, αθλητικός εξοπλισμός, παιχνίδια κτλ) καταγράφει ισχνό ποσοστό συμμετοχής.
H πρακτική της Black Friday φαίνεται να έχει πολύ μεγαλύτερη απήχηση στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στα Ανοιχτά Κέντρα Εμπορίου (ΑΚΕ) (Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Αλεξανδρούπολη), με το ποσοστό αυτών που θα συμμετέχουν φέτος να αποτελούν την πλειονότητα (52%), σε σύγκριση με τα αποτελέσματα της περυσινής περιόδου (40%). Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις των ΑΚΕ, στο βαθμό που είναι εγκατεστημένες σε κεντρικές εμπορικές αγορές λόγω της φύσης του θεσμού των «Open mall», είναι εύλογο να σημειώνουν μεγαλύτερη συμμετοχή σε σχέση με το γενικό πληθυσμό, σε πρωτοβουλίες που σχετίζονται με εκπτώσεις.

 

Black Friday & Εμπορικοί Σύλλογοι
Αναφορικά με τους Εμπορικούς Συλλόγους 66 περιοχών της χώρας που συμμετείχαν στην έρευνα, προκύπτει το συμπέρασμα πως είναι ενήμεροι για την ημερομηνία διεξαγωγής της «Black Friday», μία εξέλιξη στην οποία συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό και η εγκύκλιος που εξέδωσε η ΕΣΕΕ και αποσκοπούσε μεταξύ άλλων και στην προώθηση του θεσμού. Οι περισσότεροι Εμπορικοί Σύλλογοι, είτε με επιστολές ενημέρωσης προς τα καταστήματα – μέλη τους, είτε με ενέργειες άμεσης πληροφόρησης του καταναλωτικού κοινού πρόκειται να παροτρύνουν τόσο το κοινό όσο και τους ίδιους επιχειρηματίες να συμμετάσχουν φέτος στο θεσμό. Σημειώθηκαν και ορισμένες περιπτώσεις όπου η απόφαση μένει στη διακριτική ευχέρεια του κάθε καταστήματος για το αν θα συμμετάσχει ή όχι.

 

Ως ενδεικτικές δράσεις σχετικά με την «Black Friday», αναφέρθηκαν από τους Εκπροσώπους των Τοπικών Συλλόγων οι παρακάτω: διαφημιστική μακέτα στα κοινωνικά δίκτυα, αφίσες Συλλόγων στα καταστήματα της περιοχής, ραδιοφωνικά σποτ σε τοπικούς σταθμούς, στολισμός καταστημάτων (διαφημιστικά μπαλόνια κτλ), προβολή μέσω του τοπικού δικτύου κ.α..
Από τις εκτιμήσεις των τοπικών Συλλόγων προκύπτει ότι η παρότρυνση προς τα καταστήματα για τη συμμετοχή τους σε αυτήν την προωθητική ενέργεια, αποτελεί ουσιαστικά μια προσπάθεια να μην «χαθεί» ένα κομμάτι του «τζίρου» τη συγκεκριμένη ημέρα, δεδομένου ότι πρόκειται για μια πρακτική, που έχει υιοθετηθεί σε μεγάλο βαθμό ως φαίνεται από τις μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων, ενισχύοντας την επισκεψιμότητα της εκάστοτε αγοράς.

Επιπλέον, σε συνοικιακές εμπορικές αγορές αναφέρθηκε ότι η προωθητική αυτή ενέργεια αντιμετωπίζεται με αρκετές επιφυλάξεις, καθώς οι σχέσεις με τους πελάτες είναι πιο προσωπικές, με συνέπεια η πρακτική να μην μπορεί να λειτουργήσει μόνο για την εν λόγω ημέρα. Η συγκεκριμένη παράμετρος σε συνδυασμό με το χαμηλό περιθώριο κέρδους των μικρομεσαίων επιχειρήσεων έναντι των μεγάλων αλυσίδων, αποτελούν σημαντικούς ανασταλτικούς παράγοντες στη γενικότερη αποδοχή και εφαρμογή του θεσμού.
Σε έρευνα που πραγματοποίησε το ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ το 2016 για τη «Black Friday», φάνηκε ότι οι καταναλωτές σε κεντρικές αγορές ήταν πιο έτοιμοι από τους καταστηματάρχες, κυρίως λόγω των προωθητικών ενεργειών πολυεθνικών επιχειρήσεων. Στην περυσινή «Black Friday» οι μεγάλες αλυσίδες, κυρίως σε κλάδους όπως τα ηλεκτρικά είδη και τα προϊόντα τεχνολογίας, μέσω των συντονισμένων προωθητικών ενεργειών τους στην ουσία «παρέσυραν» τα εμπορικά καταστήματα, που συμμετείχαν την τελευταία στιγμή και σχεδόν χωρίς καμία προετοιμασία.
Από τα ευρήματα της δειγματοληπτικής έρευνας σε επιχειρήσεις λιανικής διαφαίνεται ότι φέτος παρόλο που μόλις ένας στους τρεις γνωρίζει την ημέρα διεξαγωγής της «Black Friday», το ποσοστό των καταστημάτων τα οποία θα συμμετάσχουν παρουσιάζεται οριακά αυξημένο σε σχέση με το 2016. Εύρημα που επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις των Συλλόγων σε περιοχές που θα συμμετάσχουν φέτος στο θεσμό (37/66) για συμμετοχή περισσότερων καταστημάτων σε σχέση με πέρυσι.

Η παραπάνω, έστω και οριακά αυξητική μεταβολή του ποσοστού συμμετοχής των επιχειρήσεων που προτίθενται να μετέχουν (19% έναντι 15% το 2016), σε συνδυασμό με την σημαντική μερίδα των αναποφάσιστων επιχειρηματιών (16%) σχετικά με την εν λόγω πρακτική, καταδεικνύει μία τάση μεγαλύτερης αποδοχής του θεσμού. Φαίνεται όμως ότι χρειάζεται αρκετό χρόνο ακόμη για να εντυπωθεί στη νοοτροπία καταναλωτών και επιχειρηματιών, με δεδομένο μάλιστα ότι με βάση την περυσινή εμπειρία, η εν λόγω προωθητική ενέργεια στην ουσία επίσπευσε τις χριστουγεννιάτικες αγορές των καταναλωτών, συρρικνώνοντας τον εορταστικό τζίρο των Χριστουγέννων σε σημαντικό βαθμό. Αδιαμφισβήτητα οι μεγάλες αλυσίδες είναι περισσότερο ταυτισμένες με τις εν λόγω προωθητικές ενέργειες, με αποτέλεσμα να επιδεικνύουν μεγαλύτερο βαθμό προσαρμοστικότητας και ετοιμότητας, εξαιτίας βεβαίως και των μεγαλύτερων περιθωρίων κέρδους που διαθέτουν.
Εν κατακλείδι, θα πρέπει να παρέλθει και η φετινή «Black Friday», προκειμένου να μπορούν να συναχθούν ασφαλέστερα συμπεράσματα, αναφορικά με το αν ο συγκεκριμένος θεσμός δρα ευεργετικά για το σύνολο των επιχειρήσεων ή συντελεί στην ουσία στην αναδιανομή του τζίρου υπέρ των μεγαλύτερων επιχειρήσεων (αλυσίδων).