Φοροελαφρύνσεις και κοινωνικές παροχές συνολικού ύψους 1,18 δισ. ευρώ, με επωφελούμενους εκατομμύρια μισθωτούς, συνταξιούχους, αυτοαπασχολούμενους, εισοδηματίες, επιχειρηματίες και… οικογενειάρχες, προβλέπει για φέτος η δημοσιονομική πολιτική της κυβέρνησης, όπως αποτυπώνεται στον ψηφισθέντα και ήδη εφαρμοζόμενο Κρατικό Προϋπολογισμό.

Οι πλέον ωφελούμενοι θα είναι περίπου 3.000.000 μισθωτοί και συνταξιούχοι με ετήσια εισοδήματα μεγαλύτερα των 8.636 ευρώ που θα δουν τις μηνιαίες κρατήσεις φόρου εισοδήματος επί των αποδοχών τους να μειώνονται από τον τρέχοντα μήνα λόγω της εφαρμογής μιας νέας κλίμακας υπολογισμού του φόρου, στην οποία ο ελάχιστος συντελεστής θα είναι μειωμένος από 22% σε 9%, οι συντελεστές φόρου για τα εισοδηματικά κλιμάκια άνω των 20.000 ευρώ θα είναι μειωμένοι κατά μία ποσοστιαία μονάδα και τα αφορολόγητα όρια για τα προστατευόμενα τέκνα θα είναι σημαντικά αυξημένα. Σημαντικά οφέλη από την εφαρμογή των «θετικών» δημοσιονομικών μέτρων του τρέχοντος έτους θα έχουν και οι εταιρίες, καθώς οι φόροι που θα πληρώσουν φέτος για τα κέρδη της χρήσης του 2019 θα υπολογιστούν με συντελεστή μειωμένο από 28% σε 24%, τα δε μερίσματα που θα μοιράσουν στους μετόχους τους θα φορολογηθούν με συντελεστή μειωμένο κατά 50%, από 10% σε 5%.

Οι φορολογούμενοι που θα αποκτήσουν παιδιά εντός του 2020 θα έχουν επιπλέον οφέλη, καθώς για κάθε τέκνο που γεννιέται φέτος προβλέπεται, μέσω του Κρατικού Προϋπολογισμού, εφάπαξ ενίσχυση 2.000 ευρώ για τους γονείς. Γενικότερα δε όσοι έχουν νεογέννητα τέκνα θα ωφεληθούν επιπλέον λόγω της μείωσης των τιμών όλων των βρεφικών ειδών, την οποία θα προκαλέσει το μέτρο της μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ από 24% σε 13% για όλα αυτά τα είδη, το οποίο ισχύει από την 1η-1-2020. Ωφελημένοι επίσης θα είναι και όσοι φορολογούμενοι σκοπεύουν να αποκτήσουν δευτερεύουσες κατοικίες εντός του 2020, καθώς από την 1η-1-2020 θα πάψει να επιβάλλεται ΦΠΑ 24% στις πωλήσεις νεόκτιστων οικοδομών.

Πέραν, όμως, του «πακέτου» των θετικών μέτρων η δημοσιονομική πολιτική, που θα εφαρμόσει φέτος η κυβέρνηση, περιλαμβάνει και παρεμβάσεις για την αύξηση των εσόδων της κεντρικής διοίκησης και των δήμων, καθώς και για τον περιορισμό της σπατάλης στο Δημόσιο. Οι παρεμβάσεις αυτές εκτιμάται ότι θα βελτιώσουν κατά 1,8 δισ. ευρώ το δημοσιονομικό αποτέλεσμα, υπερκαλύπτοντας το κόστος των φοροελαφρύνσεων και των λοιπών παροχών. Στα μέτρα αυτής της κατηγορίας περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, ο επανυπολογισμός και η αναπροσαρμογή των τελών καθαριότητας και φωτισμού και των τελών ακίνητης περιουσίας που εισπράττουν οι δήμοι βάσει νεότερων στοιχείων για τα τετραγωνικά μέτρα των κτισμάτων. Τα νεότερα αυτά στοιχεία θα προκύψουν είτε από την οικειοθελή συμμόρφωση των δημοτών, οι οποίοι έχουν κληθεί έως το τέλος Μαρτίου 2020 να δηλώσουν στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης τα πραγματικά τετραγωνικά μέτρα των κατοικιών και των λοιπών κτισμάτων τους, με απαλλαγή από τις αναδρομικές χρεώσεις δημοτικών φόρων και τελών για την περίοδο μέχρι την 31η-12-2019, είτε από τη διασταύρωση των δεδομένων των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος με τα στοιχεία των δηλώσεων Ε9 που έχουν υποβάλει οι δημότες στην εφορία. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις θα υποχρεωθούν να αποδίδουν τα τέλη παρεπιδημούντων μαζί με τον ΦΠΑ.

Αναλυτικά, εντός του 2020, προβλέπεται να εφαρμοστούν τα ακόλουθα μέτρα κοινωνικών παροχών και φοροελαφρύνσεων:

1) Χορήγηση επιδόματος ύψους 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που γεννιέται από την 1η Ιανουαρίου του 2020, με εξαιρετικά διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια που καλύπτουν τουλάχιστον το 90% των οικογενειών.

2) Μείωση του συντελεστή ΦΠΑ από το 24% στο 13% για όλα τα είδη βρεφικής ηλικίας και τα κράνη ασφαλείας.

3) Αλλαγές στην κλίμακα υπολογισμού του φόρου εισοδήματος για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους, τους αγρότες και τους αυτοαπασχολούμενους. Συγκεκριμένα, προβλέπεται:

α) Μείωση του ελάχιστου φορολογικού συντελεστή -ο οποίος εφαρμόζεται στις πρώτες 10.000 ευρώ του ετήσιου εισοδήματος- από 22% σε 9%.

β) Προσαύξηση του αφορολόγητου ορίου εισοδήματος των 8.636 ευρώ, το οποίο ισχύει για μισθωτούς, συνταξιούχους και κατ’ επάγγελμα αγρότες, κατά 364 ευρώ για το 1ο εξαρτώμενο τέκνο και κατά 1.000 ευρώ για κάθε ένα τέκνο από το 2ο και πάνω. Το βασικό αφορολόγητο των 8.636 ευρώ θα έχει τη μορφή ετήσιας έκπτωσης φόρου 777 ευρώ, ενώ τα πρόσθετα αφορολόγητα όρια για τα τέκνα θα παρέχονται με τη μορφή πρόσθετων μειώσεων φόρου, 33 ευρώ για το 1 τέκνο, 123 ευρώ για τα 2 τέκνα και επιπλέον 220 ευρώ για κάθε τέκνο από το 3ο και μετά. Για κάθε μισθωτό, συνταξιούχο και κατ’ επάγγελμα αγρότη με ετήσιο εισόδημα άνω των 12.000 ευρώ, η συνολική έκπτωση φόρου που θα προκύπτει σε κάθε περίπτωση (810 ευρώ αν υπάρχει 1 τέκνο, 900 ευρώ αν υπάρχουν 2 τέκνα, 1.120 ευρώ για τα 3 τέκνα κ.ο.κ.) θα μειώνεται κατά το 2% του πέραν των 12.000 ευρώ τμήματος του εισοδήματος.

γ) Μείωση των συντελεστών φόρου εισοδήματος από 29%, 37% και 45% σε 28%, 36% και 44% για τα κλιμάκια ετήσιου εισοδήματος από 20.001-30.000 ευρώ, 30.001-40.000 ευρώ και το υπερβάλλον των 40.000 ευρώ, αντίστοιχα.

Οι παραπάνω μεταβολές στην κλίμακα φόρου εισοδήματος θα προκαλέσουν, ήδη από τον τρέχοντα μήνα, μειώσεις στις φορολογικές κρατήσεις επί των μηνιαίων αποδοχών για περίπου 3.000.000 μισθωτούς και συνταξιούχους με ετήσια εισοδήματα άνω των 8.636 ευρώ.

Οι μειώσεις αυτές θα προκαλέσουν ισόποσες αυξήσεις στα καθαρά ποσά αποδοχών που θα λαμβάνουν κάθε μήνα οι εν λόγω μισθωτοί και συνταξιούχοι, αρχής γενομένης από τον τρέχοντα μήνα.

4) Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων πλήρους απασχόλησης κατά μία μονάδα βάσης περίπου.

5) Μείωση του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων από 28% στο 24% για τη χρήση του 2019.

6) Μείωση της φορολογίας των μερισμάτων που θα διανεμηθούν το 2020 από 10% σε 5%.

7) Αναστολή της επιβολής ΦΠΑ 24% στις πωλήσεις νέων οικοδομών για τρία έτη, από φέτος έως το 2022.

8) Αναστολή της επιβολής του φόρου υπεραξίας ακινήτων για άλλα τρία έτη, από φέτος έως το 2022.

9) Επιστροφή στους φορολογουμένους του 40% των δαπανών που θα πραγματοποιήσουν για υπηρεσίες ανακαινίσεων, ενεργειακής, αισθητικής και λειτουργικής αναβάθμιση κτιρίων, εφόσον εξοφλήσουν τις δαπάνες αυτές με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Το μέτρο αυτό δεν θα επιφέρει επιπλέον δημοσιονομική επιβάρυνση στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2020.

Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ύψους 1,8 δισ.

Για την κάλυψη του δημοσιονομικού κόστους που θα προκαλέσουν οι φοροελαφρύνσεις και οι λοιπές παροχές του 2020 αλλά και για την περαιτέρω βελτίωση του αποτελέσματος του νέου Κρατικού Προϋπολογισμού θα εφαρμοστούν εντός του 2020 και τα ακόλουθα μέτρα:

1) Δραστική αναπροσαρμογή των ορίων δαπανών του Τακτικού Προϋπολογισμού με σκοπό τη δημιουργία δημοσιονομικού χώρου για την ελάφρυνση του φορολογικού βάρους των πολιτών.

2) Θεσμοθέτηση νέου Ειδικού Αποθεματικού ύψους 300 εκατ. ευρώ για την εξυπηρέτηση των δαπανών αυξημένης αβεβαιότητας στους τομείς Παιδείας, Υγείας, κοινωνικής πρόνοιας, άμυνας και ασφάλειας των πολιτών.

3) Μεταφορά 250 εκατ. ευρώ από το εθνικό σκέλος του ΠΔΕ στο συγχρηματοδοτούμενο.

4) Επισκόπηση δαπανών και εσόδων με σκοπό οι υπηρεσίες που παρέχουν οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης να έχουν μεγαλύτερη ανταποδοτικότητα για τους πολίτες. Η επισκόπηση περιλαμβάνει περισσότερες από 20 ειδικές δράσεις που αφορούν τομείς όπως η εισιτηριοδιαφυγή, η βελτίωση των μεθόδων είσπραξης δημοτικών εσόδων, η εξοικονόμηση ενέργειας, η ηλεκτρονική διακίνηση εγγράφων, η αξιοποίηση δημόσιων κτιρίων κ.λπ. Επίσης, βελτιώνεται η αποτελεσματικότητα των δαπανών και προγραμμάτων του ΟΑΕΔ. Ειδικά για τη βελτίωση των εισπράξεων των εσόδων των δήμων προβλέπονται οι ακόλουθες δράσεις:

α) Παροχή κινήτρου σε εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες να δηλώσουν έως τις 31 Μαρτίου 2020 στους δήμους τους τα πραγματικά τετραγωνικά μέτρα των κτισμάτων που κατέχουν, μέσω απαλλαγής τους από τα επιπλέον ποσά δημοτικών φόρων και τελών που θα προκύψουν, για όλα τα προηγούμενα έτη. Για όσους δεν συμμορφωθούν θα διενεργηθεί διασταύρωση για την επαλήθευση των στοιχείων που είναι απαραίτητα για τον ορθό υπολογισμό των εσόδων από τέλη καθαριότητας και φωτισμού και άλλα τέλη ακίνητης περιουσίας με στοιχεία που τηρούνται στο TAXIS (κυρίως το Ε9). Σύμφωνα με πληροφορίες, θα διασταυρωθούν τα στοιχεία για τα τετραγωνικά μέτρα των κτισμάτων που έχουν δηλωθεί από τους δημότες στα έντυπα Ε9 με τα αντίστοιχα στοιχεία που αποτυπώνονται στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος μέσω των οποίων εισπράττονται τα δημοτικά τέλη. Σε όσες περιπτώσεις διαπιστωθεί ότι οι επιφάνειες των ακινήτων που έχουν δηλωθεί στο Ε9 είναι μεγαλύτερες από τις αναγραφόμενες στους λογαριασμούς ρεύματος τα δημοτικά τέλη θα αναπροσαρμοστούν αυτόματα. Η αύξηση των εσόδων των δήμων από την υλοποίηση αυτής της δράσης εντός του 2020 εκτιμάται ότι θα φθάσει τα 111 εκατ. ευρώ.

β) Αύξηση των εσόδων από την επιβολή των τελών παρεπιδημούντων επί των ακαθάριστων εσόδων των επιχειρήσεων, μέσω απλοποίησης της εφαρμοζόμενης διαδικασίας και της υποβολής των δηλώσεων των ανωτέρω τελών ταυτόχρονα με την υποβολή δήλωσης Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ). Με τη σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση, επιτυγχάνεται ουσιαστική μείωση του σχετικού διοικητικού βάρους για τους υπόχρεους, παράλληλα με τη βελτίωση του αντίστοιχου οικονομικού αποτελέσματος. Η αναμενόμενη απόδοση του μέτρου αυτού για το 2020 εκτιμάται σε 23 εκατ. ευρώ.

5) Αύξηση του ποσού των δαπανών που πρέπει να εξοφλούν οι φορολογούμενοι με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και επέκταση της υποχρέωσης αυτής και στους αυτοαπασχολούμενους και στους έχοντες εισοδήματα από ενοίκια. Επί του ετήσιου ατομικού εισοδήματος κάθε φορολογουμένου που είναι μισθωτός, συνταξιούχος, αγρότης, ιδιοκτήτης εκμισθούμενων ακινήτων και αυτοαπασχολούμενος εφαρμόζεται πλέον αυξημένος συντελεστής έως 30%, για τον υπολογισμό του ύψους των δαπανών αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών που πρέπει να πραγματοποιεί ετησίως με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (με «πλαστικό χρήμα» ή μέσω e-banking κ.λπ.). Στο εισόδημα που λαμβάνεται υπόψη για την εφαρμογή του συντελεστή 30% δεν περιλαμβάνονται η Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης και τυχόν καταβληθέντα ποσά για διατροφή προς διαζευγμένη σύζυγο ή τέκνα. Οσοι φορολογούμενοι δεν καταφέρνουν να καλύψουν το απαιτούμενο ποσό δαπανών με ηλεκτρονικές πληρωμές θα επιβαρύνονται με επιπλέον φόρο εισοδήματος 22% επί του «ακάλυπτου» ποσού. Από τον γενικό αυτό κανόνα ισχύουν εξαιρέσεις:

α) Για όσους υποχρεώνονται να καταβάλλουν ετησίως ποσά που υπερβαίνουν το 60% του εισοδήματός τους για να εξοφλήσουν φόρους, δάνεια και ενοίκια. Γι’ αυτούς, το ποσοστό του ετήσιου εισοδήματος που πρέπει να καλύπτεται με δαπάνες εξοφληθείσες μέσω ηλεκτρονικών μεθόδων πληρωμής περιορίζεται από το 30% στο 20%, εφόσον οι δαπάνες για φόρους, δάνεια και ενοίκια έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.

β) Για όσους έχουν ετήσια εισοδήματα άνω των 66.667 ευρώ. Γι’ αυτούς το ποσό δαπανών που θα πρέπει να εξοφλείται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής περιορίζεται σε ποσοστό χαμηλότερο του 30%, καθώς θα ισχύει ανώτατο όριο 20.000 ευρώ.

γ) Για όσους έχουν δεσμευμένους τραπεζικούς λογαριασμούς, για τους οποίους το ανώτατο όριο του απαιτούμενου ποσού e-δαπανών περιορίζεται στις 5.000 ευρώ.

δ) Για όσους φορολογουμένους είναι ηλικίας 70 ετών και πάνω, για τα άτομα με αναπηρία 80% και άνω, για τους φυλακισμένους, τους στρατευμένους, τους νοσηλευομένους για περισσότερους από 6 μήνες και ορισμένες ακόμη άλλες ειδικές περιπτώσεις φορολογουμένων δεν θα ισχύει καμία υποχρέωση κάλυψη μέρους του εισοδήματος με ηλεκτρονικές πληρωμές.

6) Καθιέρωση πρόσθετων κινήτρων για την αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, όπως κληρώσεις επάθλων όχι χρηματικών αλλά σε είδος κ.λπ.

7) Ρύθμιση της ηλεκτρονικής αγοράς στοιχημάτων μέσω διασύνδεσης των ηλεκτρονικών και φορολογικών συστημάτων, που θα οδηγήσει σε φορολογική συμμόρφωση και αύξηση εσόδων.

8) Αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων στα επίπεδα των πραγματικών τιμών της κτηματαγοράς. Το μέτρο θα συμβάλει στην αύξηση του ύψους των εσόδων από τη φορολογία σε ιδιοκτησίες συγκεκριμένων περιοχών της χώρας που τώρα το επίπεδο των αντικειμενικών αξιών είναι σημαντικά χαμηλότερο έναντι των εμπορικών αξιών, καθώς και σε περιοχές της χώρας με πολύ υψηλή αξία ακινήτων (πολυτελείς παραθεριστικές περιοχές), που έως τώρα δεν λαμβάνονταν υπόψη. Αυτή η παρέμβαση θα δώσει τη δυνατότητα για περαιτέρω μείωση των βαρών στους πολίτες που κατέβαλαν δυσανάλογα υψηλούς φόρους ακίνητης περιουσίας.

9) Η ενίσχυση των ελέγχων σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων (π.χ. Airbnb), η οποία θα συμβάλει θετικά στην αύξηση των φορολογικών εσόδων.

10) Η ταχύτερη εκκαθάριση των φορολογικών εκκρεμοτήτων των πολιτών, η οποία θα συμβάλει στην αύξηση των εσόδων του Κρατικού Προϋπολογισμού, καθώς και στην αποσυμφόρηση των διοικητικών δικαστηρίων.