Σε νέο σχεδιασμό με εκτέλεση μόνο ηλεκτρονικών προχωρούν οι τράπεζες, καθώς η στροφή σε αυτούς είναι μονόδρομος μετά και τη συνεχιζόμενη αποχή των συλλόγων συμβολαιογράφων. Στις τράπεζες εκτιμούν ότι το πρώτο τρίμηνο του 2018 ουσιαστικά χάθηκε, υπό την έννοια ότι θα είναι εκτός στόχων για τον αριθμό των πλειστηριασμών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Ιανουάριο είχαν προγραμματιστεί 700 πλειστηριασμοί, εκ των οποίων οι 650 φυσικοί. Τελικά όμως θα πραγματοποιηθούν οι 50 ηλεκτρονικοί, με τις εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για ακόμη 100 τον Φεβρουάριο και περίπου 200 τον Μάρτιο. Ο ρυθμός θα αυξηθεί θεαματικά από τον Απρίλιο, οπότε υπολογίζεται ότι θα πραγματοποιηθούν 500-600 ηλεκτρονικοί, ενώ και επιπλέον σημαντικός αριθμός φυσικών πλειστηριασμών που αναβλήθηκαν λόγω της αποχής θα γίνουν ηλεκτρονικά.

Οι εκτιμήσεις είναι ότι από τα τέλη Μαρτίου και τον Απρίλιο οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί θα είναι σε πλήρη εφαρμογή και για τους επόμενους μήνες υπολογίζεται ότι μπορεί να πραγματοποιούνται 1.000 ανά μήνα. Στις τράπεζες περιμένουν αύριο την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου με τα προαπαιτούμενα, καθώς σε αυτό περιλαμβάνονται δύο ρυθμίσεις που διευκολύνουν τις διαδικασίες. Η πρώτη αφορά το καθεστώς μετάπτωσης του φυσικού πλειστηριασμού στην ηλεκτρονική πλατφόρμα. Μέχρι σήμερα η συγκεκριμένη διαδικασία απαιτούσε χρονικό διάστημα δύο μηνών. Πλέον ο χρόνος αυτός συρρικνώνεται στις 20 εργάσιμες ημέρες. Αυτό θα επιτρέψει την ταχύτερη μετάπτωση των φυσικών πλειστηριασμών σε ηλεκτρονικούς, με τις τράπεζες να εκτιμούν ότι υπάρχουν βάσιμες πιθανότητες να καλύψουν στη διάρκεια του έτους το χαμένο πρώτο τρίμηνο.

Η δεύτερη σημαντική ρύθμιση του πολυνομοσχεδίου αφορά τις τροποποιήσεις του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας σχετικά με την κατάταξη των πιστωτών. Στο πλαίσιο αυτό, οι πρώτοι που θα εξοφλούνται μετά από πλειστηριασμούς θα είναι οι εργαζόμενοι οι οποίοι θα έχουν το προβάδισμα έναντι όλων ώστε να πάρουν έως έξι μισθούς από τα οφειλόμενα. Στη συνέχεια, δικαίωμα από το προϊόν του πλειστηριασμού θα έχουν οι πιστωτές με εμπράγματες εξασφαλίσεις (συνήθως είναι τράπεζες).

Ωστόσο, η παραπάνω ρύθμιση δεν αφορά τους πλειστηριασμούς που έχουν ήδη δρομολογηθεί, αλλά νέα δάνεια, καθώς στο πολυνομοσχέδιο ορίζεται ότι θα ισχύσει για χορηγήσεις που θα δοθούν μετά την ψήφιση της συγκεκριμένης διάταξης. Σε κάθε περίπτωση, εισάγεται ένα νέο καθεστώς όπου οι τράπεζες, μετά τους εργαζομένους, θα έχουν το προβάδισμα και στο εξής θα εισπράττουν σημαντικό μέρος των κεφαλαίων που αποφέρουν οι πλειστηριασμοί.

Στις τράπεζες εκτιμούν ότι περίπου 15.000 ακίνητα -κυρίως κατοικίες αλλά και επαγγελματικής χρήσης- θα εκπλειστηριαστούν το 2018. Από αυτά υπολογίζουν ότι γύρω στο 70% θα τα πάρουν οι ίδιες προκειμένου οι διαγωνισμοί να μην καταλήξουν άγονοι. Οι τράπεζες σκοπεύουν να μην αφήσουν κανέναν πλειστηριασμό το 2018 να καταλήξει άγονος. Αν δεν παρουσιάζεται ενδιαφέρον από ιδιώτες, η επισπεύδουσα τράπεζα θα αποκτά το ακίνητο στην τιμή εκκίνησης του πλειστηριασμού έναντι της απαίτησης που έχει από τον δανειολήπτη. Με τον τρόπο αυτό θα μετατρέπουν απαιτήσεις σε πάγια περιουσιακά στοιχεία, τακτική που τις βοηθά στην επίτευξη των στόχων για αποκλιμάκωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, αν και ταυτόχρονα επιβαρύνει το ύψος των ελάχιστων κεφαλαίων που πρέπει να διατηρούν.

Βάσει του προγραμματισμού που έχει γίνει, υπολογίζεται ότι περίπου μετά το Πάσχα οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί θα περάσουν και στην κατηγορία ακινήτων αντικειμενικής αξίας μεταξύ 100.000 και 200.000 ευρώ. Το χαμήλωμα του πήχη στην αντικειμενική αξία είναι αναπόφευκτο, δεδομένου ότι το 75%-80% των στεγαστικών δανείων είναι κάτω από 140.000 ευρώ.

Το μείγμα των ακινήτων που εκπλειστηριάζουν οι τράπεζες είναι προσεκτικά επιλεγμένο. Περιλαμβάνει 50% αστικά και εξοχικά ακίνητα, με αντικειμενικές τιμές που υπερβαίνουν τον μέσο όρο, και 50% ακίνητα με αντικειμενική αξία χαμηλότερη των 200.000 ευρώ. Οι τράπεζες έχουν ερευνήσει τις συγκεκριμένες περιπτώσεις ώστε αυτά τα ακίνητα να μην ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.

Επίσης, επιδιώκουν μέσω των πλειστηριασμών να ασκήσουν πίεση στους δανειολήπτες που έχουν μεν τη δυνατότητα, αλλά εκμεταλλευόμενοι το γενικότερο κλίμα δεν ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους. Αλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι μετά την έναρξη των πρώτων ηλεκτρονικών πλειστηριασμών καταγράφηκε αξιόλογη αύξηση στις ρυθμίσεις των στεγαστικών δανείων, κυρίως από δανειολήπτες που έως τότε αγνοούσαν τις επιστολές και τα τηλεφωνήματα των τραπεζών.

Στα πλάνα που κατέθεσαν οι τράπεζες τον περασμένο Σεπτέμβριο στον SSM συμπεριέλαβαν την απόκτηση των συγκεκριμένων ακινήτων. Οι τραπεζίτες δηλώνουν άγνοια σε σχέση με τις πληροφορίες που είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας και θέλουν τον SSM να επισημαίνει ότι για τα ακίνητα που παίρνουν από τους πλειστηριασμούς στην πρώτη τιμή, δηλαδή χωρίς άλλες προσφορές και συνεπώς δυνητικά μπορεί να πουληθούν σε χαμηλότερη τιμή, είναι πιθανόν να χρειαστεί να πάρουν νέες προβλέψεις. Ωστόσο, αρκετά τραπεζικά στελέχη θεωρούν ότι συγκεντρώνει αρκετές πιθανότητες το ενδεχόμενο του χρόνου ή το 2020 να ασκηθούν πιέσεις από τον SSM για την πώληση των ακινήτων που αποκτούν φέτος μέσω των πλειστηριασμών.

Ενας άλλος παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι η ρύθμιση που εντάσσεται στο πολυνομοσχέδιο και προβλέπει πλειστηριασμούς για οφειλές προς το Δημόσιο άνω των 500 ευρώ. Οι εκτιμήσεις στην αγορά είναι ότι το συγκεκριμένο μέτρο δεν πρόκειται να ασκήσει περαιτέρω πιέσεις στην ήδη προβληματική αγορά ακινήτων. Και αυτό επειδή θεωρείται ότι η κυβέρνηση θα κάνει χρήση του μέτρου μόνο για ακίνητα συγκεκριμένων προδιαγραφών που ξεφεύγουν από τον μέσο όρο, σύμφωνα με το newmoney.