Στις 45 σελίδες του τελευταίου προσχεδίου του επικαιροποιημένου Μνημονίου, οι διορθώσεις σε σχέση με το αρχικό κείμενο της 18ης Νοεμβρίου αποδεικνύουν τις προσπάθειες τις οποίες κατέβαλαν οι δύο πλευρές ώστε να κλείσουν όσο το δυνατό περισσότερα «κουτάκια» της συμφωνίας σε τεχνικό επίπεδο. Οι περισσότερες διορθώσεις εντοπίζονται στα εργασιακά. Ένα ατελείωτο γράψε-σβήσε, χωρίς τελική συμφωνία.

Στα δημοσιονομικά, ιδίως στις πρώτες σελίδες όπου περιγράφεται η απαίτηση πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα με τη λήψη -προκαταβολικά – πρόσθετων μέτρων, διαφοροποίηση δεν υπάρχει καμία.

Στα εργασιακά φαίνεται να καταβάλλονται προσπάθειες να ξεπεραστούν οι δυσκολίες. Η μοναδική ουσιαστική αλλαγή από το ένα κείμενο στο άλλο είναι μάλλον η αύξηση της μετενέργειας των συμβάσεων από τους τρεις (στο αρχικό κείμενο) στους έξι μήνες. Στα υπόλοιπα, λέξεις σβήνονται και γράφονται χωρίς να αλλάξει η ουσία παρά μόνο οι διατυπώσεις.

Για τις ομαδικές απολύσεις για παράδειγμα, παραμένει η απαίτηση για αύξηση του ποσοστού από το 5% στο 10%, χωρίς να γίνονται υπαναχωρήσεις στο θέμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Βρίσκονται όμως σε εξέλιξη προσπάθειες για συμβιβασμό, αναφέρουν πηγές με γνώση των διαπραγματεύσεων.

Στα δημοσιονομικά από την άλλη, το κουβάρι αντί να ξεμπερδεύεται μπλέκει ακόμα περισσότερο.

Μέχρι και το πρωί της Τετάρτης το βασικότερο πρόβλημα ήταν η απαίτηση κυρίως- του ΔΝΤ να ληφθούν εμπροσθοβαρώς πρόσθετα μέτρα τα οποία θα διασφαλίζουν πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ, κάθε χρόνο από το 2018 έως και το 2020 στο πλαίσιο του νέου Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος.

Από χθες το απόγευμα και την ενημέρωση που έκανε στις Βρυξέλλες κοινοτικός αξιωματούχος, το πρόβλημα μεγιστοποιήθηκε. Είπε, ότι για να κλείσει η αξιολόγηση σε τεχνικό επίπεδο θα πρέπει να υπάρχει και η σύμφωνη γνώμη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Ένα τέτοιο σενάριο δεν φαίνεται εφικτό τουλάχιστον για το Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου.

Αν αυτή είναι πράγματι η γραμμή του Eurogroup, τότε ειδικά για το 2018 ή θα πρέπει να πάρει πρόσθετα μέτρα η ελληνική κυβέρνηση ή το ΔΝΤ θα πρέπει να πειστεί ότι με τα επιπλέον μέτρα 0,4% του ΑΕΠ που συμφώνησαν το ευρωπαϊκό σκέλος των δανειστών και η ελληνική κυβέρνηση, βγαίνει πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ.

Μέχρι πρότινος το ΔΝΤ υποστήριζε ότι χωρίς πρόσθετα μέτρα, φτάνουμε το 2018 στο 1,5% του ΑΕΠ. Στο καλύτερο σενάριο όπου δεν αμφισβητεί την απόδοση των επιπλέον μέτρων 0,4% του ΑΕΠ, φτάνουμε στο 2%. Μένει ακόμα απόσταση 1,5% του ΑΕΠ ή παραπάνω από 2,5 δισ. ευρώ για το 2018!

Στο πλαίσιο των ζυμώσεων που γίνονται τις τελευταίες ημέρες – και είναι πολλές και σε πολλά επίπεδα- ως ενδεχόμενο ξεμπλοκάρισμα του αδιεξόδου, πηγή ανέφερε ότι θα μπορούσε για τη διετία 2019-2020 να προβλεφθούν «μέτρα υπό προϋποθέσεις». Μια νέα παραλλαγή ενδεχομένως, του αυτόματου κόφτη που ισχύει ήδη. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν έχει επιβεβαιωθεί από άλλη πηγή.

Πως έκλεισε το κενό με τους ευρωπαίους για το 2018

Το επικαιροποιημένο σχέδιο Μνημονίου, με ημερομηνία 22 Νοεμβρίου, αποκαλύπτει πάντως τις πρόσθετες παρεμβάσεις οι οποίες κλείδωσαν τις τέσσερις τελευταίες ημέρες της διαπραγμάτευσης στην Αθήνα.

Από το κείμενο προκύπτει ότι έχει συμφωνηθεί:

1. Νέο μαχαίρι στο επίδομα θέρμανσης. Για το 2017 το επίδομα θέρμανσης φαίνεται να τη γλίτωσε (αν και δεν έχει εκδοθεί ακόμα η σχετική απόφαση) αλλά για το 2018 προβλέπονται εξοικονομήσεις 52 εκατ. ευρώ. Το 2015 το επίδομα ήταν 210 εκατ. ευρώ, το 2016 περιορίστηκε σε 105 εκατ. ευρώ και το 2018 προβλέπεται να διαμορφωθεί σε 53 εκατ. ευρώ.

2. Φοροαπαλλαγές. Πέραν του ότι εντός του επομένου έτους θα επανεξεταστούν όλες οι φοροαπαλλαγές των επιχειρήσεων, φαίνεται πως έχουν προσδιοριστεί τα πρώτα πεδία εξοικονομήσεων από τα φυσικά πρόσωπα. Προβλέπεται κατάργηση φοροαπαλλαγών με στόχο εξοικονομήσεις 155 εκατ. ευρώ, μεταξύ των οποίων και διαγραφή της έκπτωσης των ιατρικών εξόδων στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων. Παράλληλα, από το 2017 προβλέπεται και η κατάργηση της έκπτωσης 1,5% κατά τον υπολογισμό της μηνιαίας παρακράτησης φόρου εισοδήματος για μισθωτούς και συνταξιούχους. Η εφαρμογή του μέτρου θα σημάνει μία ακόμα μικρή περικοπή των μηνιαίων αποδοχών μισθωτών και συνταξιούχων.

3. Επιδόματα. Μια σειρά επιδομάτων τα οποία επικαλύπτονται από το Κοινωνικό Επίδομα Αλληλεγγύης προβλέπεται να καταργηθούν προκειμένου να εξοικονομηθούν 8,5 εκατ. ευρώ το 2017 και 10 εκατ. ευρώ το 2018. Εξοικονομήσεις 1,5 εκατ. ευρώ το 2017 και 2 εκατ. ευρώ το 2018 προβλέπονται και από την υιοθέτηση μέτρων που προτείνονται από την Παγκόσμια Τράπεζα, κυρίως αναφορικά με τα επιδόματα ανεργίας για όσους εισέρχονται στην αγορά εργασίας.

4. Νέος φόρος. Τον Ιανουάριο του 2017, θα πρέπει να ψηφιστεί η νομοθεσία για την επιβολή φόρου κατά την βραχυχρόνια μίσθωση κατοικιών (π.χ μέσω Airbnb). Τα συναρμόδια υπουργεία έχουν έτοιμη νομοθετική πρόταση η οποία προβλέπει την επιβολή φόρου βραχυχρόνιας μίσθωσης 5% επί της αξίας της διανυκτέρευσης ενώ οι εκμεταλλευτές των ακινήτων θα πρέπει να δηλώσουν τη δραστηριότητά τους αυτή σε ειδικό μητρώο της ΓΓΔΕ- με απειλή προστίμου 50.000 ευρώ- ώστε τα εισοδήματά τους να φορολογηθούν με την κλίμακα των ενοικίων και συντελεστές από 15% έως και 45%.