Η μορφή της εποπτείας που θα εφαρμοστεί στην Ελλάδα μετά τη λήξη του προγράμματος θα ξεκαθαριστεί ακόμη και πριν από την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης.

Πηγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν ήδη περιγράψει μια μορφή αυξημένης εποπτείας για ένα διάστημα έως το 2020 που θα συνδέει την ελάφρυνση χρέους με την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Ουσιαστικά θα πρόκειται για ένα «Sui Generis» Μνημόνιο, με αυξημένη εποπτεία και δεσμεύσεις ετών, οι οποίες θα συναρτώνται με τους βαθμούς απελευθέρωσης παρεμβάσεων για τη μελλοντική διευθέτηση του χρέους.

Ο μηχανισμός επιτήρησης δεν θα είναι ο ίδιος με της Πορτογαλίας ή της Κύπρου στις οποίες υπήρχες «καθαρή» έξοδος από το πρόγραμμα, καθώς τα κράτη – μέλη της ευρωζώνης πιστεύουν πως εάν διαταραχθεί η γραμμή των μεταρρυθμίσεων και της δημοσιονομικής πειθαρχίας η στάση των αγορών απέναντι στην Ελλάδα θα σκληρύνει.

Η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, η μη ανατροπή ψηφισμένων μέτρων, η παραμονή στη σωστή δημοσιονομική γραμμή, αποτελούν προϋποθέσεις για τη στήριξη από την Ευρώπη και τη σταδιακή αποκατάσταση της χρηματοδότησης από τις αγορές, κάτι που η κυβέρνηση το γνωρίζει.

Η χρονική διάρκεια του προγράμματος είναι το πλέον καθοριστικό σημείο των διαπραγματεύσεων κυβέρνησης – θεσμών και αναμένεται να ξεκαθαρίσει μετά το Φεβρουάριο. Το βασικό σενάριο προβλέπει πρόγραμμα διάρκειας 18 μηνών, ώστε να εξασφαλιστεί πως θα εφαρμοστούν τα μέτρα ύψους 5,5 δισ. ευρώ τα οποία έχει ήδη ψηφίσει η κυβέρνηση με περικοπές έως 18% στις συντάξεις και καθήλωση του αφορολογήτου στα 5.700 ευρώ για τη διετία 2019-2020.

Σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022 και 2% του ΑΕΠ -κατά μέσον όρο- έως το 2060, στόχος που από μόνος του προϋποθέτει φειδώ και σφικτή διαχείριση.

Υπό το πρίσμα ότι οι δανειακές συμβάσεις προβλέπουν πως οι δανειστές θα συνεχίσουν να ασκούν αυξημένη εποπτεία στη χώρα μέχρι να αποπληρωθεί το 75% των δανειακών κεφαλαίων που έχει λάβει η Ελλάδα από τον ESM, καταλαβαίνει κανείς πως η συζήτηση για επέκταση της επιτήρησης έως το 2020 δεν είναι τοξική πολιτικά, καθώς ήδη έχει προβλεφθεί κάτι τέτοιο.

Αυτό που βεβαίως έχει σημασία είναι το πόσο συχνά τα κλιμάκια των θεσμών θα επισκέπτονται την Αθήνα για αξιολογήσεις και πόσο «παρεμβατικά» θα είναι στο έργο τους, δεδομένου ότι η Ελλάδα δεν θα έχει θεωρητικά χρηματοδοτική εξάρτηση από την ευρωζώνη μετά τον Αύγουστο του 2018.