Η αναζήτηση φόρμουλας για “λειτουργική συμμετοχή” του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα έχει συγκεντρώσει τις προσπάθειες από όλες τις πλευρές, με την Κομισιόν να αναλαμβάνει τον ρόλο διαμεσολαβητή. Κανείς, όμως, από τους εμπλεκoμένους δεν εγγυάται συμφωνία, αλλά όλοι ετοιμάζονται για εναλλακτικές “λύσεις”.

Σύμφωνα με πληροφορίες της εφημερίδας “Κεφάλαιο”, μέχρι και την Πέμπτη η εκτίμηση ήταν ότι δεν θα πρέπει να περιμένουν καμία αλλαγή στη στάση του ΔΝΤ στη συνάντηση της Δευτέρας, παρά μόνο μία δημόσια διατύπωση από πλευράς της κυρίας Λαγκάρντ που θα αναφέρεται στην ετοιμότητα του Ταμείου να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα μόλις διασφαλιστούν οι όροι που έχει θέσει.

Οι όροι που έχει θέσει το ΔΝΤ (έχουν διατυπωθεί δημόσια από τον Τόμσεν και ξανατέθηκαν στην τελευταία συνάντησή του με τον κ. Σόιμπλε) είναι:

– Μείωση των συνταξιοδοτικών δαπανών που προβλέπει το ισχύον ασφαλιστικό σύστημα. Κυρίως, η μείωση αφορά τις “προσωπικές διαφορές”, που αποτελούν τη διαφορά ανάμεσα στις ισχύουσες συντάξεις και εκείνες που θα δοθούν στο μέλλον.

– Διεύρυνση της φορολογικής βάσης, δηλαδή επέκταση της φορολογίας σε χαμηλότερα εισοδήματα μέσω της μείωσης του αφορολόγητου ορίου.

– Επίσπευση της εξυγίανσης των ισολογισμών των τραπεζών και των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή εκκαθάριση “κόκκινων” δανείων.

– Περαιτέρω απελευθέρωση της αγοράς εργασίας (όριο απολύσεων) για να εξαλειφθούν διαρθρωτικά εμπόδια στις επενδύσεις.

– Περαιτέρω ελάφρυνση του δημόσιου χρέους.

Η κυρία Λαγκάρντ είχε αλλεπάλληλες (τηλεφωνικές) επαφές το τελευταίο δεκαήμερο με τον κ. Σόιμπλε, στη διάρκεια των οποίων έχει γίνει ξεκάθαρο ότι “το δ.σ. του Ταμείου είναι υποχρεωμένο να επιβεβαιώσει”, στη διάρκεια της παρουσίασης των δύο εκθέσεων, τη “διαπίστωση της μη βιωσιμότητας του χρέους” με βάση τα δύο στοιχεία που έχει στη διάθεσή του: την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και τη δρομολόγηση των βραχυπρόθεσμων μέτρων.

Η θέση αυτή, βέβαια, δεν συνυπολογίζει τη δεύτερη αξιολόγηση, μέρος της οποίας θα είναι ο περιβόητος “κόφτης” δαπανών και τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, τα οποία το Eurogroup έχει αφήσει για μετά το 2018.

Σε αυτήν τη “ζώνη” θεμάτων αναζητείται το πλαίσιο για την επιστροφή του ΔΝΤ με τη μορφή μιας “λειτουργικής συμμετοχής” τα χαρακτηριστικά της οποίας συζητούνται ήδη σε δεύτερο επίπεδο και εκτός δ.σ. του Ταμείου με τους Ευρωπαίους και την Αθήνα.

Το συμβάν που απειλεί με ανατροπές

Την Πέμπτη, όμως, μεσολάβησε ένα σοβαρό πολιτικό και οικονομικό γεγονός, που έχει προκαλέσει μεγάλη αναταραχή στις Βρυξέλλες και το επιτελείο του Eurogroup, δίνοντας αφορμή για νέες συζητήσεις που αφορούν, μεταξύ άλλων, και το ελληνικό πρόγραμμα.

Διασταυρωμένες πληροφορίες του “Κ” αναφέρουν ότι χθες το πρωί, και ενώ οι ηγέτες της Ε.Ε. βρίσκονταν στη Μάλτα, στις Βρυξέλλες έγινε έκτακτη συνάντηση στελεχών της ΕΚΤ και της Κομισιόν με αφορμή επιθετική επιστολή γερουσιαστών του κλίματος Τραμπ στην επικεφαλής της Fed, Τζάνετ Γέλεν.

Η επιστολή αυτή, που ερμηνεύτηκε ως παρέμβαση Τραμπ στη Fed, μεταξύ άλλων καλούσε την κυρία Γέλεν να αποσυρθεί από τις διαπραγματεύσεις για την αναθεώρηση της Βασιλείας ΙΙΙ, όπου συζητούνται οι αναπροσαρμογές στο τραπεζικό κανονιστικό πλαίσιο.

Στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι η παρέμβαση αυτή –στην καρδιά των εξελίξεων για την λειτουργία του τραπεζικού συστήματος διεθνώς– αντανακλά τη συνολική στάση του Λευκού Οίκου από εδώ και στο εξής στους διεθνείς οργανισμούς. Και εξ αυτού εκτιμούν ότι αργά ή γρήγορα αυτό θα εκδηλωθεί και στο επίπεδο συνεργασίας του ΔΝΤ, με αποτέλεσμα την “απόσυρση” του Ταμείου από την Ευρωζώνη και το ελληνικό πρόγραμμα.

Από τους ίδιους κοινοτικούς κύκλους, οι πληροφορίες του “Κ” αναφέρουν ότι η Ευρωζώνη –και ειδικά το Βερολίνο–, παρότι δεν επιθυμεί την απόσυρση του ΔΝΤ, έχει ήδη ετοιμαστεί για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Συγκεκριμένα, ο ESM έχει ετοιμάσει ένα εναλλακτικό πρόγραμμα χρηματοδότησης για την Ελλάδα χωρίς τη συμμετοχή του Ταμείου.

Προϋπόθεση ενεργοποίησης του προγράμματος αυτού, πέραν της αποχώρησης του ΔΝΤ, είναι η αποδοχή από την πλευρά της Αθήνας όρων ανάλογων με εκείνους που έχει θέσει το ΔΝΤ.

Κατά το επιτελείο του κ. Σόιμπλε, και παρά τις πρόσφατες περί του αντιθέτου δηλώσεις του, η απόσυρση του Ταμείου δεν θα δημιουργήσει οικονομικό πρόβλημα στην Ευρωζώνη, ενώ όσον αφορά την έγκρισή του από την Bundestag δεν θα υπάρξει σοβαρό πρόβλημα, καθώς πολιτικά θα μπορεί να εξηγηθεί στους βουλευτές του CDU και θα έχει ευρύτερη υποστήριξη.

Αυτό το πλαίσιο εναλλακτικών εξελίξεων φαίνεται να ενισχύεται από δύο γεγονότα που συνδέονται με τις γερμανικές και τις γαλλικές εκλογές. Στη Γερμανία η υποψηφιότητα Σουλτς έχει δημοσκοπικά αφήσει πίσω της εκείνη της Μέρκελ, αυξάνοντας την κριτική του SPD στο εσωτερικό της κυβέρνησης ενάντια στη γραμμή Σόιμπλε. Ταυτόχρονα, στη Γαλλία η “συγγενής” ως προς το CDU υποψηφιότητα Φιγιόν φαίνεται να καταρρέει, διαμορφώνοντας άλλους συσχετισμούς στο εσωτερικό του ΕΛΚ.

Η στάση της Αθήνας

Το δίδυμο Τσακαλώτου-Χουλιαράκη, έχοντας αντιληφθεί τις νέες ασταθείς ισορροπίες σε Ευρωζώνη και ΔΝΤ, έχει αναδείξει δύο σημεία.

Αφενός την ετοιμότητά του να προχωρήσει σε έναν “κόφτη” με σκληρό περιεχόμενο, που να ικανοποιεί σε μεγάλο βαθμό τις απαιτήσεις του ΔΝΤ, και αφετέρου απαιτεί ως προϋπόθεση για συμφωνία τη διατύπωση του πακέτου για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος.

Σημειωτέον ότι τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος αποτελούν τη βασική προϋπόθεση για την ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.

Στην Κομισιόν περιμένουν από την Ελλάδα να καταθέσει την ετοιμότητά της για τις παρεμβάσεις αυτές, ενώ παράλληλα πιέζουν για ένα ξεκαθάρισμα της στάσης του ΔΝΤ, το οποίο αναμένεται να αρχίσει να γίνεται με τη σύνοδο του δ.σ. του Ταμείου τη Δευτέρα. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον πιέσεων και αβεβαιότητας κινούνται τα επόμενα 24ωρα οι επαφές των εμπλεκομένων στη διαπραγμάτευση.

Πηγή: Κεφάλαιο