Ας δούμε δύο βασικά – κατά τη γνώμη μου – ερωτήματα ως προς την κυβερνητική πολιτική στην εκπαίδευση. α) Η εφαρμοζόμενη πολιτική είναι στην ουσία της αυτοφυής πρόταση της συγκυβέρνησης ή επιβάλλεται από την εφαρμογή του Μνημονίου και από την εργαλειοθήκη του Ο.Ο.Σ.Α.; Με άλλα λόγια, αν δεν είχαμε Μνημόνιο ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. θα ασκούσε αυτή την πολιτική ως αυθεντική πολιτική της ιδεολογίας του, ως αριστερή πολιτική; β) Μπορούν να γίνουν μεταρρυθμίσεις και καινοτομίες σε συνθήκες οικονομικής ασφυξίας ακόμα και επί της στοιχειώδους λειτουργίας σχολείων και πανεπιστημίων;

Του Νίκου Τσούλια


Αν εξετάσουμε τις πάγιες θέσεις του «Συνασπισμού» αρχικά και του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. μεταγενέστερα στην πολιτική σκηνή αλλά και στον κοινωνικό χώρο, θα δούμε ότι η προκυβερνητική εκπαιδευτική πολιτική τους δεν έχει καμιά σχέση με ό,τι σήμερα εφαρμόζεται. Οι κατά καιρούς εκφραζόμενες πολιτικές, κομματικές και κοινωνικές δυνάμεις του κόμματος αυτού αντιστάθηκαν σφόδρα στις επιταγές του ., στην εφαρμογή του «εθνικού απολυτηρίου» ιδιαίτερα στη δεκαετία του 1990, στην υλοποίηση οποιουδήποτε συστήματος αξιολόγησης θεωρώντας το ότι αποβλέπει στο πέρασμα των αντιλήψεων των δυνάμεων της αγοράς στη δημόσια εκπαίδευση και στη σκληρή χειραγώγηση των εκπαιδευτικών. Παρόμοια ευθεία αναντιστοιχία μεταξύ του «χθες» και του «σήμερα» έχουμε στα περισσότερα ζητήματα της Παιδείας.

Είναι επίσης γνωστή η βασική θέση του κόμματος αυτού για τη «γενναία χρηματοδότηση της εκπαίδευσης στο 15% των κρατικών δαπανών ή στο 5% του ΑΕΠ» ως απαραίτητη προϋπόθεση για οποιαδήποτε σχετική μεταρρύθμιση. Αν συγκεφαλαιώσουμε τελικά όλο αυτό το προκυβερνητικό εκπαιδευτικό σχήμα του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. με τη σημερινή ασκούμενη πολιτική, διαπιστώνεται εύκολα ότι είναι δύο εντελώς αντιτιθέμενες πολιτικές αντιλήψεις, και δεν έχει να κάνει με ό,τι παραδοσιακά αναφέρουμε ως υπαναχώρηση των υποσχέσεων ενός κόμματος μεταξύ της προεκλογικής του συμπεριφοράς και της μετεκλογικής του κυβερνητικής πολιτικής.

Βέβαια μπορεί κάποιος να ισχυριστεί – όχι αβάσιμα – ότι ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. μεταλλάχθηκε πλήρως και από αριστερό και αντισυστημικό κόμμα έγινε κόμμα άσκησης νεοφιλελεύθερης και σκληρά ταξικής οικονομικής πολιτικής και επομένως αυτή η ολική μεταμόρφωση δεν θα μπορούσε παρά να περιλαμβάνει και τις επιμέρους πολιτικές του, αφού αυτές συναρτώνται ή μάλλον εξαρτώνται στενά από την οικονομική πολιτική.

Και αν όλα αυτά είναι βάσιμα, τότε ως προς τι αποβλέπουν τα ερωτήματα που αρχικά ετέθησαν; Κι όμως θεωρώ ότι θα είχε νόημα και αξία να δηλώσουν ευθέως οι υπουργοί Παιδείας του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. ως προς ποια σημεία είναι εξαναγκασμένοι να προσαρμόζονται με τις επιταγές του Ο.Ο.Σ.Α. και με τις δεσμεύσεις και τις συνθήκες του Μνημονίου και ποια σημεία είναι δικά τους και με δημοκρατικό προσανατολισμό. Γιατί εδώ βλέπουμε κάθε ημέρα να αποδομούνται βασικοί θεσμοί της εκπαίδευσης και όλη αυτή η επιχείρηση να επιβάλλεται στο όνομα του εξορθολογισμού των λειτουργιών ή του εκδημοκρατισμού της ίδιας της εκπαίδευσης!

Και τα σημεία αυτά έρχονται ως άκαμπτες επιταγές, χωρίς ίχνος διαλόγου με την εκπαιδευτική κοινότητα και εφαρμόζονται με τον πιο αυταρχικό τρόπο. Έτσι για παράδειγμα, είδαμε να έρχεται και να επιβάλλεται η τρίτη ανάθεση στους εκπαιδευτικούς, παρά το γεγονός ότι ανατρέπει το επιστημονικό και παιδαγωγικό περιεχόμενο του επαγγέλματός των, ενώ ταυτόχρονα ισοπεδώνει και τις κατακτημένες εδώ και δεκαετίες σταθερές εργασιακές σχέσεις δημιουργώντας «πλανήτες εκπαιδευτικούς» σε τέσσερα και πέντε σχολεία! Είδαμε να ανατρέπεται εν μια νυκτί η βασική προϋπόθεση της ειδικής αγωγής για διορισμούς επιστημονικά καταρτισμένων εκπαιδευτικών και να επιβάλλεται η διδασκαλία στα σχολεία της ειδικής αγωγής και από εκπαιδευτικούς χωρίς κανένα σχετικό επιστημονικό υπόβαθρο, και έτσι να γυρίζουμε πίσω στις πολύ παλιές δεκαετίες!

Το ζήτημα των διορισμών έχει πάρει την εικονική κοινωνική σημαία από τα ζητήματα της προσευχής και των θρησκευτικών που είχαμε στη σωτήρια εποχή του κ. Φίλη. Και για να υπάρχει καλή επικοινωνιακή αφετηρία υπήρξε και η κυνική δήλωση του νέου Υπουργού Παιδείας κ. Γαβρόγλου ότι ποτέ δεν είχε τεθεί τέτοιο αίτημα γραπτά από τον προκάτοχό του κ. Φίλη στους δανειστές! Κατά τα άλλα συνεχίζεται και από τη νέα ηγεσία του Υπουργείου η ακατάσχετη καθημερινή φλυαρία και η συστηματική δημαγωγία περί αλλαγών στην εκπαίδευση – αφαιρουμένων βέβαια των τμημάτων εκείνων που άπτονται θρησκευτικού ενδιαφέροντος, όπου είχαμε και την οριστική ταφή του τελευταίου αριστερόστροφου λόγου της κυβέρνησης -, περί «κατάργησης των Πανελλαδικών Εξετάσεων», περί μεταρρυθμίσεων κλπ. Παράλληλα – και μαζί με την ειδική αγωγή – αποσαθρώνεται και η τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση είτε μέσω του δικτύου της (και μεταγυμνασιακής) κατάρτισης είτε μέσω του περιβόητου θεσμού του «ενιαίου 12χρονου σχολείου» είτε μέσω της εγκατάλειψης των στοιχειωδών υποχρεώσεων του Υπουργείου απέναντι στα ΕΠΑ.Λ.

Αυτή η πολιτική προφανώς έχει ως βασικό σκοπό τον αποπροσανατολισμό από τα καυτά ζητήματα της εκπαίδευσης και από τις πραγματικές ανάγκες των σχολείων. Αλλά θεωρώ ότι αποτελεί και μια προκλητικά ιδεολογική διαστρέβλωση του δημοκρατικού και προοδευτικού περιεχομένου της εκπαίδευσης, που έχει κατακτηθεί καθ’ όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης μέσα από σκληρούς κοινωνικούς αγώνες, με μοναδικό στόχο να μην πληγεί το ήδη κουρελιασμένο αριστερό προφίλ του κόμματος αυτού. Πρόκειται, δηλαδή, για μια από τις πιο φτηνές κομματικές απόπειρες που έχουμε βιώσει ως εκπαιδευτικοί.

Το ότι στον ορίζοντα των πολιτικών εξελίξεων εμφανίζεται η πιο αυθεντική έκφραση του νεοφιλελευθερισμού, η Ν.Δ. του κ. Μητσοτάκη, συνδέεται με το όλο σκηνικό που έχει στήσει και προωθεί η σημερινή κυβέρνηση του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Και στον τομέα της εκπαίδευσης το έδαφος είναι ήδη στρωμένο από το …προοδευτικό υπουργείο Παιδείας. Αλλά δεν μπορεί να αποτελεί λύση στα προβλήματα της χώρας μια δήθεν δικαιωμένη αλλά πλήρως αποτυχημένη πριν μόλις λίγο καιρό πολιτική της συντηρητικής παράταξης. Άλλοις λόγοις, το αδιέξοδο της χώρας και της εκπαίδευσης παραμένει, και μια θεσμική έκφραση του εκπαιδευτικού κινήματος (το Δ.Σ. της ΟΛΜΕ) πλήρως αδρανοποιημένη από την αριστερή πλειοψηφία (!) και από την ευκαιριακή αλλά πλήρως αναποτελεσματική σύμπραξη ΣΥΝΕΚ (ΣΥ.ΡΙΖ.Α.) – ΔΑΚΕ (Ν.Δ.) δεν φαίνεται να ανησυχεί και συνεχίζει την …εκκωφαντική απουσία της από τα κοινωνικά και εκπαιδευτικά δρώμενα.