Αν κάτι ανέβασε ψηλά τον πήχη των εκπαιδευτικών προσδοκιών το 2016, αναμφίβολα ήταν το άνοιγμα των σχολείων χωρίς ελλείψεις. Το “στοίχημα τριακονταετίας” επετεύχθη τον Σεπτέμβριο: βιβλία και δάσκαλοι ήταν στις τάξεις στην ώρα τους. Δεν έλειψαν πάντως οι προκλήσεις, οι δυσκολίες, αλλά και οι συγκρούσεις για το σύνολο της μεταρρύθμισης, τα βασικά σημεία της οποίας το 2017-2018 στόχος είναι να κατοχυρωθούν. “Εδραιώνουμε αυτά που έγιναν, τα βελτιώνουμε και παίρνουμε και νέες πρωτοβουλίες” ήταν το μότο του νέου υπουργού Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου στις προγραμματικές δηλώσεις.

Για το νέο υπουργικό σχήμα η χρονιά ξεκινά με καλούς οιωνούς: ο προϋπολογισμός της εκπαίδευσης πρώτη φορά μετά από χρόνια είναι αυξημένος φέτος. Μάλιστα, υπάρχει η ελπίδα για περαιτέρω αυξήσεις στην τριετία – είναι, εξάλλου, κεντρική κυβερνητική δέσμευση το κλείσιμο της “ψαλίδας” ανάμεσα στις πραγματικές ανάγκες και τις δαπάνες της εκπαίδευσης…

Οι κεντρικοί στόχοι που θέτει το νέο υπουργικό επιτελείο μπορούν να συνοψιστούν στα εξής:

1. Νέο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας για την υποχρεωτική εκπαίδευση

Σχεδόν έτοιμο είναι το ενιαίο Προεδρικό Διάταγμα για τη λειτουργία νηπιαγωγείων και δημοτικών. Τα προηγούμενα Π.Δ. ήταν 20ετίας, από τότε που τα 12/θέσια σχολεία είχαν 12 δασκάλους! Ο ενιαίος χαρακτήρας του νέου Π.Δ. θεμελιώνει και μια διαφορετική αντίληψη για την πρωτοβάθμια: ανάμεσα στο νήπιο και το δημοτικό υπάρχει συνέχεια. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι κατοχυρώνει την αυτονομία της σχολικής μονάδας. Κατά τις πληροφορίες, αυτό θα επιτευχθεί μέσα από την αύξηση των αρμοδιοτήτων του Συλλόγου Διδασκόντων. Οι δάσκαλοι θα μπορούν να αποφασίζουν για την επωνυμία του σχολείου, τις εορταστικές εκδηλώσεις και γενικά τη σχολική ζωή, τον προγραμματισμό και την αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου, θα συντάσσουν τον εσωτερικό κανονισμό της μονάδας.

Υπό επεξεργασία βρίσκεται και η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, η βάση του οποίου ανάγεται στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης… Στο πλαίσιο αυτό θα ανανεωθεί και ο θεσμός των μαθητικών κοινοτήτων.

2. Επιτυχές άνοιγμα των σχολείων

Πέραν των μόνιμων διορισμών, που θα αποτελούν μέχρι την τελευταία στιγμή -όπως φαίνεται- ανοικτό μέτωπο με τους θεσμούς, το διακύβευμα είναι ο τρόπος πρόσληψης αναπληρωτών. Όπως λένε κύκλοι του υπουργού Παιδείας, αν δεν έχει οριστικοποιηθεί μέχρι τέλος Ιανουαρίου, ώστε μέσα στον Μάρτιο να γίνει η προκήρυξη για την κατάρτιση των πινάκων (από πέρυσι υπό τον έλεγχο του ΑΣΕΠ), τότε διακυβεύεται η έγκαιρη τοποθέτησή τους.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, στόχος είναι ένας τριετής προγραμματισμός για τις προσλήψεις, που σταδιακά θα καταλήξει σε οριστική αλλαγή του συστήματος. Στο νέο σύστημα κεντρικό ρόλο θα έχει ο ΑΣΕΠ, χωρίς να αποκλείεται από τις προτάσεις ο γραπτός διαγωνισμός. Για την επόμενη σχολική χρονιά, στον 3ο όροφο του υπουργείου σκαλίζουν κάθε ενδεχόμενο, ώστε η όποια αλλαγή να περάσει όσο γίνεται πιο ανώδυνα. Ακόμη, διερευνάται η περαιτέρω τακτοποίηση της διαδικασίας αποσπάσεων.

Όσο για τα βιβλία, έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία για την εκτύπωσή τους, με έμφαση στην πρωτοβάθμια, όπου δεν θα υπάρχουν αλλαγές – πλην των Μαθηματικών στη Β’ και Στ’ Δημοτικού. Το ΙΕΠ “τρέχει” πρόγραμμα αλλαγής των σχολικών βιβλίων σε πρωτοβάθμια – δευτεροβάθμια με χρονοδιάγραμμα εφαρμογής το 2018-19.

3. Επέκταση του ενιαίου ολοήμερου δημοτικού στα ολιγοθέσια σχολεία

Για 750 περίπου σχολικές μονάδες θα καταρτιστεί νέο ωρολόγιο πρόγραμμα, που θα περιλαμβάνει περισσότερα αγγλικά, πληροφορική και αισθητική αγωγή. Για τα 2/θέσια και 3/θέσια σχολεία εξετάζεται το ενδεχόμενο λειτουργίας ολοήμερου. Για το ολοήμερο σε όλα τα σχολεία προγραμματίζονται βελτιωτικές κινήσεις, που αφορούν κυρίως την ποικιλία των δραστηριοτήτων του.

4. Αλλαγές στο Γυμνάσιο

Το ΙΕΠ επεξεργάζεται βελτιωτικές αλλαγές, ως γνωστόν, σε όλα τα νέα προγράμματα σπουδών. Όμως, η έμφαση της πολιτικής ηγεσίας δίνεται στην Ιστορία και τη διδασκαλία της γλώσσας (αρχαίας και νέας ελληνικής). Για τη γλώσσα, δεν αποκλείεται να υπάρξει ενιαιοποίηση στη διδασκαλία γραμματικής και γραμματείας, έκθεσης και λογοτεχνίας. Για το μάθημα της ιστορίας, εξετάζεται το πώς θα δοθεί έμφαση -με το υπάρχον εκπαιδευτικό υλικό- στη νεότερη ιστορία. Παράλληλα, σχεδιάζεται εκτεταμένο πρόγραμμα επιμορφώσεων.

Ως προς το ωρολόγιο πρόγραμμα, εξετάζεται νέα ανακατανομή των ωρών και φέτος, ώστε τα μονόωρα μαθήματα δύο τάξεων να γίνουν δίωρα σε μία. Στόχος είναι να μειωθούν ανά τάξη τα μαθήματα. Πάντως, στις εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας δεν προβλέπεται αλλαγή.

5. Αλλαγές στο Λύκειο και επεξεργασία νέου συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια

Παράλληλα με την προετοιμασία των φετινών Πανελλαδικών εξετάσεων, βρίσκεται σε εξέλιξη ο σχεδιασμός για το νέο σύστημα εισαγωγής. Ξεκινώντας από τη διαμόρφωση της Α’ Λυκείου με τέτοιο προφίλ ώστε σταδιακά να ενταχθεί στην υποχρεωτική εκπαίδευση, οι βασικές αλλαγές θα αφορούν στις δύο τελευταίες τάξεις, ώστε τα “πρωτάκια” του 2017-2018 να είναι οι πρώτοι που θα τις προλάβουν. Θα αφορούν κυρίως τον όγκο των μαθημάτων και φυσικά την εξεταστική διαδικασία. Οι στο βάθος της τριετίας θα καταργηθούν κι ο υποψήφιος θα βγαίνει από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση με ένα Εθνικό Απολυτήριο.

6. Διοικητικές μεταρρυθμίσεις στα ΑΕΙ

Ο Κ. Γαβρόγλου θα παρουσιάσει στις 14/1 στους πρυτάνεις συνολικό σχέδιο αλλαγών στον χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης, εντός των οποίων θα είναι και το νέο ν/σ για τα μεταπτυχιακά. Στην τριτοβάθμια πάντως, ο σχεδιασμός προς ώρας είναι πιο συγκρατημένος. Οι κυριότερες αλλαγές θα είναι σε διοικητικό επίπεδο, και αφορούν στην επαναφορά του πρυτανικού συμβουλίου, αλλά και τον νέο τρόπο εκλογής των πρυτανικών αρχών. Ακόμη, εξετάζονται αλλαγές στη λειτουργία των συμβουλίων διοίκησης