Τι άλλαξε στο Δημόσιο το 2016 –Οι σημαντικότεροι σταθμοί

Από την πρώτη ημέρα του περασμένου έτους τέθηκε σε εφαρμογή το νέο ενιαίο μισθολόγιο, με το οποίο (ξανα)πάγωσε η μισθολογική εξέλιξη των υπαλλήλων για τη διετία 2016-2017. Ωστόσο, το «ξεπάγωμα» των ωριμάνσεων της προηγούμενης πενταετίας με τον ίδιο νόμο, οδήγησε τις αμοιβές του 55% των υπαλλήλων σε υποτυπώδεις αυξήσεις.

Το μισθολόγιο, μολονότι αποσυνδέθηκε από το βαθμολόγιο, κατέληξε να συνδέεται με την αξιολόγηση. Η σύνδεση αξιολόγησης – αποδοχών ανοίγει τον δρόμο για μελλοντικές περικοπές σε βάρος των «γνωστών υποζυγίων» ανάμεσα στους εργαζομένους. Το ενδεχόμενο μειώσεων πάντως αποσοβείται στα λίγα προσεχή έτη, καθώς αφενός μεν στις προβλέψεις του μισθολογίου περιλαμβάνονται δικλίδες ασφαλείας προς αντιμετώπιση όποιων μισθολογικών μειώσεων προκύψουν από την εφαρμογή του, αφετέρου δε, το προωθούμενο σύστημα αξιολόγησης (του οποίου το στάδιο διαβούλευσης ολοκληρώθηκε προ ημερών) ακολουθεί μια πολιτική προαγωγών βάζοντας τέλος σε τιμωρητικά χαρακτηριστικά.

Μια ακόμη μεταρρύθμιση που θεσπίστηκε εντός του 2016 (και θα τεθεί σε εφαρμογή εντός του 2017) είναι το νέο σύστημα αξιολόγησης, το οποίο συγκλίνει περισσότερο στην αξιολόγηση δομών και προσφερόμενου έργου.

Οι ατομικές αξιολογήσεις θα συμβάλουν -στο μέτρο που τους αναλογεί- στη γενικότερη αξιολόγηση της δομής. Μέσω της αξιολόγησης το υπουργείο θα προσπαθήσει να εντοπίσει και να κατανοήσει όποιες αδυναμίες διαπιστωθούν στη λειτουργία των υπηρεσιών, με στόχο την αντιμετώπισή τους. Το μοντέλο βασίζεται στη λεγόμενη «αξιολόγηση 360 μοιρών» – ίσως το καλύτερο σε θεωρητικό επίπεδο.

Πέντε είναι τα κριτήρια σύνταξης των εκθέσεων αξιολόγησης των υπαλλήλων από τους αξιολογητές:

α) γνώση του αντικειμένου,

β) επιδεικνυόμενο ενδιαφέρον,

γ) δημιουργικότητα,

δ) υπηρεσιακές σχέσεις και συμπεριφορά προς τους πολίτες,

ε) αποτελεσματικότητα.

Ο προϊστάμενος θα αξιολογείται από τους υφισταμένους του, εφόσον είναι τουλάχιστον τρεις, βάσει ανώνυμου ερωτηματολογίου. Η αξιολόγηση θα συνδεθεί με τη στοχοθεσία που θα τεθεί σε κάθε τμήμα ή διεύθυνση – διαδικασία που θα επαναλαμβάνεται κάθε έτος. Βασικότερο κίνητρο θα είναι η προσμέτρηση της αξιολόγησης στην ανάληψη θέσεων ευθύνη. Δύο αξιολογήσεις με βαθμολογία ίση ή μεγαλύτερη του 90 θα σημάνουν την ταχύτερη, κατά ένα έτος, προαγωγή του υπαλλήλου. Η θέση ευθύνης συνεπάγεται και επιμίσθιο, βάσει της υφιστάμενης νομοθεσίας.

Το νέο σύστημα αξιολόγησης ήταν μία από τις τέσσερις μεγάλες θεσμικες αλλαγές που έφερε ο νόμος «Διαφάνεια, Αξιοκρατία και Αποτελεσματικότητα της Δημόσιας Διοίκησης» (ν. 4369/2016).

Οι υπόλοιπες ήταν:

1) Το Εθνικό Μητρώο Επιτελικών Στελεχών Δημόσιας Διοίκησης

Σταδιακά, έως τον Ιούνιο του 2018, θα έχουν αλλάξει όλα τα πρόσωπα στις θέσεις ευθύνης: από γενικούς γραμματείς υπουργείων έως τμηματάρχες.

Γενικοί, ειδικοί, διοικητικοί, τομεακοί γραμματείς και οι αναπληρωτές τους, καθώς και διοικήσεις Οργανισμών, θα επιλεγούν μέσω του Εθνικού Μητρώου Επιτελικών Στελεχών.

Το εν λόγω Μητρώο συστάθηκε τον περασμένο Ιούλιο, με την κυβέρνηση να κάνει λόγο για μια μεταρρύθμιση ιστορική, εφάμιλλη αυτής του ΑΣΕΠ. Πρόκειται για κυβερνητική πρωτοβουλία, που υπακούει όμως στη μνημονιακή απαίτηση για αποκομματικοποίηση της Δημόσιας Διοίκησης.

2) Επιλογή Προϊσταμένων

Μεγάλες αλλαγές ήλθαν και στον τρόπο επιλογής διευθυντών, γενικών διευθυντών και τμηματαρχών, η επιλογή των οποίων θα γίνει από το αρμόδιο συμβούλιο (ΕΙΣΕΠ: Ειδικό Συμβούλιο Επιλογής Προϊσταμένων). Για την επιλογή τους θα ληφθεί υπόψη η μοριοδότηση σε τέσσερις ομάδες κριτηρίων:

α) τυπικά προσόντα και προσόντα επαγγελματικής κατάρτισης,

β) εμπειρία και άσκηση καθηκόντων ευθύνης,

γ) αξιολόγηση και

δ) συνέντευξη.

Πρόκειται μια αλλαγή που φέρνει στροφή στην αξιοκρατία και στη διαφάνεια, αλλάζοντας πλήρως το σκήνικο των κρίσεων για τις θέσεις ευθύνης, επαναφέροντας στα κριτήρια τα τυπικά προσόντα και μεταρρυθμίζοντας ένα σκηνικό που με βάση της «μεταβατικές» διατάξεις του νόμου Μητσοτάκη (ν. 4257/2014) τοποθετούνταν στις θέσεις γενικών διευθυντών με υπουργικές αποφάσεις.

3) Νέο σύστημα προαγωγών

Μειώθηκαν από έξι σε πέντε (από Ε έως Α) οι βαθμοί όλων των κατηγορίων εκπαίδευσης, για τις κατηγορίες ΠΕ, ΤΕ, ΔΕ ορίζεται ως εισαγωγικός βαθμός ο Δ και για την ΥΕ ο Ε, η παραμονή στον εισαγωγικό βαθμό ορίζονται τα δύο έτη, ενώ ο χρόνος παραμονής που απαιτείται για την προαγωγή των υπαλλήλων από βαθμό σε βαθμό μπορεί να μειώνεται ανάλογα με την αξιολόγησή τους.

Συνοπτικά με το νέο σύστημα:

Παράλληλα, σε μια ευρεία λίστα περιλαμβάνονται πρωτοβουλίες που πήραν «σάρκα και οστά» εντός του 2016, με στόχο την αναβάθμιση του δημόσιου τομέα και την αποκατάσταση εργασιακών αδικιών.

• Λειτουργία των ηλεκτρονικών ΚΕΠ (ermis.gov.gr)

• Πρόσβαση στις υπηρεσίες των ΚΕΠ μέσω της διαδικτυακής πύλης ΕΡΜΗΣ και ενίσχυση αυτεπάγγελτης αναζήτησης εγγράφων για την εξυπηρέτηση του πολίτη από τις υπηρεσίες του Κράτους

• Επέκταση και αναβάθμιση της βάσης των ανοιχτών δεδομένων του δημοσίου (OpenData.Gov)

• Εισαγωγή της διαδικασίας ηλεκτρονικής προδιαβούλευσης με πρώτη εφαρμογή στην εθελοντική κινητικότητα στο Δημόσιο Τομέα

• Συντονισμός επιχειρησιακών ενεργειών και προετοιμασία του συστήματος ΔΙΑΥΓΕΙΑ για τον έλεγχο της χρηματοδότησης των ΜΚΟ

• Κατανομή των μη διοριστέων επιτυχόντων των διαγωνισμών ΑΣΕΠ της περιόδου 2008 -2015

• Ρύθμιση της εκκρεμότητας των επιτυχόντων μη διορισθέντων του ΑΣΕΠ του 1998

• Αναγνώριση ως χρόνου υπηρεσίας των εργαζομένων που είχαν τεθεί σε διαθεσιμότητα

• Επέκταση των ατομικών συμβάσεων των εργαζομένων στην καθαριότητα

• Αναγνώριση της προϋπηρεσίας εκτός Δημοσίου Τομέα (Ιδιωτικού Τομέα, ΝΠΙΔ)

• Πρώτος διαγωνισμός καινοτομίας “ΙΤ4GOV” με σκοπό την ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας μέσω εφαρμογών για τη Δημόσια Διοίκηση

• Δωρεάν εκτύπωση και διανομή χαρτικής ύλης για τη στήριξη των μαθητών στα ειδικά σχολεία σε συνεργασία με το Εθνικό Τυπογραφείο

• Πολιτικές για τα ανοιχτά δεδομένων με σκοπό την διευκόλυνση της έρευνας, της επιχειρηματικότητας και την συνακόλουθη δημιουργία θέσεων εργασίας

• Θέσπιση και χρηματοδότηση προπτυχιακού προγράμματος σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου με γνωστικό αντικείμενο την οργάνωση και τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης για υπαλλήλους Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

• Υιοθέτηση δράσης για την υπέρβαση του «γλωσσικού σεξισμού» και την ένταξη της διάστασης του φύλου στα διοικητικά έγγραφα.

Με διαφάνεια και αμιγώς εθελοντικά χαρακτηριστικά θα διεξαχθεί το νέο, ενιαίο και ταυτόχρονα καινοτόμο, σύστημα κινητικότητας. Βασική καινοτομία του νέου πλαισίου είναι η δυνατότητα κάθε υπαλλήλου να έχει πλήρη γνώση των προς κάλυψη θέσεων, οι οποίες, εν είδει προκήρυξης, θα αναρτώνται σε ειδική βάση δεδομένων.

Το νέο πλαίσιο, ξεκινώντας από το 2017, θα διεξάγεται σε τρεις κύκλους κάθε έτος (1η Φεβρουαρίου, 1η Ιουνίου και 1η Οκτωβρίου θα ξεκινούν ο πρώτος, ο δεύτερος και ο τρίτος αντίστοιχα).

Κάθε μετακίνηση υπαλλήλου από μια υπηρεσία σε μια άλλη θα πραγματοποιείται ως μετάταξη σε κενή οργανική θέση, εφόσον ο υπάλληλος πληροί τις προϋποθέσεις και τα απαιτούμενα προσόντα.

Τα κριτήρια αξιολόγησης των υποψήφιων προς μετακίνηση υπαλλήλων θα είναι:

α) η συνάφεια των τυπικών και ουσιαστικών τους προσόντων με την προκηρυσσόμενη θέση,

β) η αξιολόγησή τους,

γ) η εμπειρία τους σε συναφές αντικείμενο, καθώς και κάθε στοιχείο του προσωπικού τους μητρώου που επιβεβαιώνει την καταλληλότητά τους.

Κατ’ εξαίρεση, για σοβαρές και επείγουσες υπηρεσιακές ανάγκες, οι μετακινήσεις θα υλοποιούνται μέσω αποσπάσεων διάρκειας ενός έτους, με δυνατότητα παράτασης έως τρεις μήνες.

Συντονιστικό ρόλο στην όλη διαδικασία θα έχει η προς σύσταση Κεντρική Επιτροπή Κινητικότητας. Θα συγκεντρώνει τα αιτήματα των υπηρεσιών για μετακινήσεις ή αποσπάσεις, θα τα αξιολογεί και θα τα εισάγει στην προαναφερθείσα ηλεκτρονική βάση δεδομένων, με τη μορφή πίνακα.

Θα παρέχονται βαθμολογικά κίνητρα για μετακινήσεις στην παραμεθόριο, ενώ θα διευκολύνεται η συνυπηρέτηση μεταξύ συζύγων.

Μεταξύ των στόχων του αρμόδιου υπουργείου είναι, μέσω της κινητικότητας, να γίνει και μια ορθότερη ανακατανομή του προσωπικού, κάτι που αποτελεί και το μεγάλο στοίχημα του συγκεκριμένου συστήματος.