Τσιάκαλος (ΑΠΘ): Απαραίτητη η διάκριση ανάμεσα σε παραπληροφορημένους γονείς και σε ακροδεξιούς αγύρτες

Απαραίτητη θεωρεί τη διάκριση ανάμεσα “σε παραπληροφορημένους γονείς που έχουν δικαίωμα σε έγκυρη ενημέρωση και σε ακροδεξιούς αγύρτες που πρέπει να αντιμετωπιστούν ως αυτό που είναι, πολέμιοι των βασικών αξιών κάθε πολιτισμένης και δημοκρατικής κοινωνίας” ο ομότιμος καθηγητής Παιδαγωγικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Γιώργος Τσιάκαλος, σχολιάζοντας τις αντιδράσεις για την σχολική ένταξη προσφυγόπουλων.

Σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο κ.Τσιάκαλος διαπιστώνει ότι επικρατεί άγνοια σχετικά με τη σημασία και τη λειτουργία των εμβολίων, καθώς επίσης τον τρόπο μετάδοσης κάποιων ασθενειών, όπως είναι η ηπατίτιδα Α. “Αυτή την άγνοια”, τονίζει, “προσπαθούν να εκμεταλλευτούν κάποιοι ακροδεξιοί αγύρτες, οι οποίοι διαδίδοντας ψεύδη επιδιώκουν να προκαλέσουν ανησυχία, φόβο και αντιδράσεις”.

Σχολιάζοντας την εκπαιδευτική ένταξη των προσφύγων, ο καθηγητής δηλώνει ότι, αν και το “ελληνικό Σχέδιο Δράσης για την Εκπαίδευση των Προσφύγων”, που παρουσιάστηκε στη Σύνοδο των Υπουργών Παιδείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, “φαινόταν να θεμελιώνεται στην πιο έγκυρη επιστημονική γνώση και στην πιο θετικές διεθνείς εμπειρίες”, εντούτοις στη συνέχεια, αυτό δεν εφαρμόστηκε.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του καθηγητή Γιώργου Τσιάκαλο στη Νατάσα Καραθάνου για το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων:

Τα προσφυγόπουλα κάθονται πλέον στα θρανία. Οι αντιδράσεις πολλές από ανθρώπους που μιλούν για “έλλειμμα ενημέρωσης” και για “υγειονομικούς κινδύνους”. Τι τους απαντάτε;

Δυστυχώς δεν κάθονται στα θρανία όλα τα προσφυγόπουλα. Στα ελληνικά σχολεία, δίπλα-δίπλα με τα ελληνόπουλα κάθονται μόνον τα παιδιά που φιλοξενούνται σε ελληνικές οικογένειες, σε διαμερίσματα κάποιων ΜΚΟ και σε καταλήψεις. Από τις πολλές χιλιάδες παιδιών που διαμένουν στα Κέντρα Φιλοξενίας μόλις 583 -και όχι 1500, που είχε αρχικά ανακοινωθεί από το Υπουργείο Παιδείας- πέρασαν το κατώφλι των σχολείων, κι αυτό σε απογευματινές ώρες, χωριστά από τα ντόπια παιδιά. Απέναντι ακόμη και σ’ αυτήν την περιορισμένη είσοδο προσφυγόπουλων σε σχολικά κτίρια υπήρξαν, σε κάποιες περιπτώσεις, αντιδράσεις διάφορων παραγόντων, που δηλώνουν την «αγανάκτησή» τους για “έλλειψη ενημέρωσης” και την “ανησυχία” τους για “υγειονομικούς κινδύνους”. Σε συζητήσεις μου με γονείς διαπίστωσα ότι, πράγματι, σε αρκετούς από αυτούς επικρατεί άγνοια σχετικά με τη σημασία και τη λειτουργία των εμβολίων, καθώς επίσης τον τρόπο μετάδοσης κάποιων ασθενειών, όπως είναι η ηπατίτιδα Α. Αυτή την άγνοια προσπαθούν να εκμεταλλευτούν κάποιοι ακροδεξιοί αγύρτες, οι οποίοι διαδίδοντας ψεύδη επιδιώκουν να προκαλέσουν ανησυχία, φόβο και αντιδράσεις. Η αλήθεια είναι ότι κανένα παιδί που έχει κάνει τα προβλεπόμενα εμβόλια -και αυτό ισχύει για τη συντριπτική πλειοψηφία των ελληνόπουλων- δεν κινδυνεύει από ανθρώπους που δεν έχουν εμβολιαστεί, ούτε καν από πιθανούς φορείς της αρρώστιας. Συνεπώς το “επιχείρημα” ότι τα προσφυγόπουλα δεν είναι εμβολιασμένα και γι’ αυτό, δήθεν, αποτελούν κίνδυνο είναι εντελώς έωλο. Πάντως, είναι ευκαιρία να πούμε ότι όλα τα παιδιά, δηλαδή και κάποια ελληνόπουλα, των οποίων οι γονείς αμέλησαν να τα εμβολιάσουν, θα πρέπει να εμβολιαστούν. Σ’ αυτό αρωγοί θα είναι ασφαλώς οι διευθύνσεις των σχολείων και οι υγειονομικές υπηρεσίες. Θεωρώ, πάντως, αναγκαίο να τονίσω ότι απαραίτητη είναι η διάκριση ανάμεσα σε παραπληροφορημένους γονείς που έχουν δικαίωμα σε έγκυρη ενημέρωση και σε ακροδεξιούς αγύρτες που πρέπει να αντιμετωπιστούν ως αυτό που είναι: πολέμιοι των βασικών αξιών κάθε πολιτισμένης και δημοκρατικής κοινωνίας.

Η συνύπαρξη Ελλήνων και προσφύγων/μεταναστών μαθητών, κατά πόσο πιστεύετε μπορεί να ωφελήσει τα παιδιά και από τις δύο πλευρές;

Η απλή συνύπαρξη σε ένα σχολικό κτίριο δεν είναι αρκετή για να γεννήσει χειροπιαστά οφέλη. Για να γίνει αυτό απαιτείται ένα σχολείο, στο οποίο τα παιδιά φοιτούν, διδάσκονται και μαθαίνουν μαζί. Αμέτρητα είναι πια τα παραδείγματα από όλες τις χώρες του κόσμου που αποδεικνύουν ότι ένα τέτοιο σχολείο είναι εφικτό και, κυρίως, είναι αυτό που ανταποκρίνεται στις ανάγκες των παιδιών του 21ου αιώνα. Στην Ελλάδα έχει γίνει γνωστό το 132ο Δημοτικό Σχολείο της Αθήνας με μαθητικό πληθυσμό από πολλές διαφορετικές χώρες, στο οποίο με μια διδακτική προσέγγιση που στηρίζεται στην πλούσια επιστημονική και εκπαιδευτική τεχνογνωσία έγινε δυνατόν όλα τα παιδιά, ελληνόπουλα και αλλοδαπά, να έχουν υψηλές επιδόσεις τόσο στον γνωστικό όσο και στον κοινωνικό-συναισθηματικό τομέα. Σήμερα, ενώ πρόκειται για σχολείο φτωχικής περιοχής δέχεται αιτήσεις εγγραφής και από ελληνικές οικογένειες άλλων περιοχών, ακόμη και από γονείς που ανήκουν σε μορφωτικά προνομιούχο περιβάλλον. Συνεπώς, η είσοδος των προσφυγόπουλων στα ελληνικά σχολεία θα μπορούσε να γίνει εφαλτήριο για τις αναγκαίες αλλαγές στο εκπαιδευτικό μας σύστημα προς όφελος των παιδιών μας και της χώρας μας. Όμως, φοβούμαι ότι αυτό δεν έχει γίνει κατανοητό ούτε από τους ανθρώπους που ανέλαβαν να σχεδιάσουν το πρόγραμμα εκπαίδευσης των προσφυγόπουλων ούτε από εκείνους που ανέλαβαν να μεταρρυθμίσουν ριζικά ολόκληρη την ελληνική εκπαίδευση.

Πώς σχολιάζετε τον τρόπο και τον σχεδιασμό που η ελληνική κυβέρνηση επέλεξε για την ένταξη των προσφυγόπουλων στα σχολεία;

Στη Σύνοδο των Υπουργών Παιδείας της ΕΕ που έλαβε χώρα στις Βρυξέλλες στις 24 Φεβρουαρίου ο Έλληνας υπουργός Παιδείας παρουσίασε το «Ελληνικό Σχέδιο Δράσης για την Εκπαίδευση των Προσφύγων», και, όπως δήλωσε μετά, δέχτηκε γι’ αυτό τα συγχαρητήρια των συναδέλφων του από όλες τις άλλες χώρες. Πράγματι ήταν ένα σχέδιο που φαινόταν να θεμελιώνεται στην πιο έγκυρη επιστημονική γνώση και στην πιο θετικές διεθνείς εμπειρίες.Βασικό χαρακτηριστικό του ήταν ότι ρητά έδινε «μεγάλη έμφαση στην αξιοποίηση της μητρικής γλώσσας των προσφύγων», και στην «προετοιμασία των προσφύγων για την προώθηση τους σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες με στόχο την προσαρμογή τους εκεί» (μέσω της διδασκαλίας της γλώσσας που μιλιέται στη χώρα προορισμού). Τα ίδιο Σχέδιοπεριέγραψε ο υπουργός σε συνέντευξή του στις 2 Αυγούστου, και ήταν φυσικό να συναντήσει την απόλυτη συμφωνία όλων των ειδημόνων. Όμως τίποτε από αυτά δεν βρίσκουμε στο πρόγραμμα μαθημάτων που δημοσιεύτηκε στις 23 Σεπτεμβρίου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Συμφωνώντας, λοιπόν, πλήρως με την αρχική -πολύ σωστή!- επιχειρηματολογία του ίδιου του υπουργού Παιδείας θεωρώ ότι το πρόγραμμα που πάει να εφαρμοστεί τώρα δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες των παιδιών, είναι ένα πρόχειρο πρόγραμμα, πολύ κατώτερο των δυνατοτήτων που έχει το εκπαιδευτικό μας σύστημα και η χώρα μας. Η διαβεβαίωση ότι «θα υπάρξει μέριμνα» ώστε να προσφέρουν κάποιες ΜΚΟ προγράμματα «εκμάθησης των μητρικών γλωσσών» μέσα στα Κέντρα φιλοξενίας απλώς αναδεικνύει τη συνειδητή παραίτηση της Πολιτείας από αυτονόητες αρμοδιότητές της.

Μπορούν τα προσφυγόπουλα μέσα από τη σχολική ένταξη που μπορεί να είναι ολιγόμηνη (οι περισσότερες οικογένειες δεν επιθυμούν να παραμείνουν στην Ελλάδα), να ανακτήσουν λίγο από τον χαμένο χρόνο της εκπαίδευσής τους;

Για πολλά παιδιά η σχολική ένταξη θα είναι πράγματι σχετικά σύντομης διάρκειας επειδή οι οικογένειές τους θα πάνε σε άλλες χώρες της Ευρώπης, όμως άλλα παιδιά θα παραμείνουν στα σχολεία μας για μεγάλο χρονικό διάστημα. Πάντως, για όλα η φοίτηση στο σχολείο είναι απαραίτητη και χρήσιμη. Το σχολείο είναι ο κόσμος των παιδιών, κι αυτόν τον κόσμο τον έχουν στερηθεί τα παιδιά που μαζί με τους γονείς τους ξεριζώθηκαν από τις πατρίδες τους. Έχει μεγάλη σημασία να τα εισαγάγουμε ξανά σ’ αυτόν, να προσφέρουμε την “κανονικότητα”, που απολαμβάνουν τα παιδιά όσων χωρών δεν βιώνουν πόλεμο, απόλυτη φτώχεια και πείνα. Ακόμη και μόνον αυτό θα αρκούσε για να βάλουμε τα προσφυγόπουλα στα σχολεία. Όμως, η πικρή αλήθεια είναι ότι θα κέρδιζαν πολύ περισσότερα εάν εφαρμοζόταν το αρχικό “Ελληνικό Σχέδιο Δράσης για την Εκπαίδευση των Προσφύγων”, που είχε εξαγγείλει ο υπουργός Παιδείας. Δυστυχώς, άλλα εφαρμόζονται, και το γεγονός αυτό δεν είναι ανεξάρτητο από τη βασική και μοιραία απόφαση της κυβέρνησης να κρατήσει τους πρόσφυγες σε στρατόπεδα, μακριά από τις μεγάλες πόλεις, σε άθλιες συνθήκες. Η συνειδητή γκετοποίηση των προσφύγων στον τομέα της στέγασης έφερε, σχεδόν “φυσιολογικά”, την εκπαιδευτική γκετοποίηση. Εδώ ταιριάζει το γνωμικό “ενός κακού μύρια έπονται”!