Στη γενικευμένη σε μεγάλο βαθμό πλέον αστική ζωή μας χάνουμε πολλές ομορφιές του Κόσμου και της φύσης. Και δεν είναι μόνο η εικονική και η ψηφιακή πραγματικότητα, που μας απορροφούν μεγάλα κομμάτια από την καθημερινή λειτουργία μας. Είναι ο ενσωματωμένος στο αστικό τοπίο τρόπος που σκεφτόμαστε και κινούμαστε.

Του Νίκου Τσούλια

 

Δύσκολα αναζητούμε περιοχές του φυσικού περιβάλλοντος για αναψυχή, για άθληση, για στοχασμό. Και ακόμα πιο δύσκολα – ή μάλλον σχεδόν ποτέ – δεν κοιτάμε τον ουρανό. Όχι, δεν είναι μοναδικό εμπόδιο η τεχνητή αδυναμία μας λόγω του φωτισμού την νύχτα ή των μεγάλων κτιρίων που δεν μας επιτρέπει να στρέψουμε το βλέμμα μας προς τα πάνω. Έχουμε ξεχάσει τον ουρανό… Ακόμα και για να δούμε τον καιρό οι πηγές μας είναι ψηφιακές.

Αγνοούμε ακόμα ότι ο ουρανός ήταν το πρώτο αλφαβητάρι, η πρώτη εγκυκλοπαίδεια σχεδόν για όλους τους αρχαίους πολιτισμούς του ανθρώπου. Μελετώντας τον ουρανό αναπτύχθηκαν οι πρωτόλειες γνώσεις μας και χρησιμοποιήθηκαν για την υλική και πνευματική μας ανάπτυξη. Από εδώ πήγασαν οι αρχικές φιλοσοφίες μας, οι αναζητήσεις μας, οι ερμηνείες μας αλλά και οι προκαταλήψεις μας και οι δεισιδαιμονίες μας. Οι πρώτοι φιλόσοφοι της Ελλάδας ήταν φιλόσοφοι της φύσης γενικότερα και μετά, με τον Σωκράτη, μεταφέρθηκε το σχετικό ενδιαφέρον από τον ουρανό στη γη, στον άνθρωπο.

Αλλά και σήμερα η φυσική και η αστρονομία διαβάζουν όλο και πιο πολύ τον ουρανό. Πάμε όσο το δυνατόν πιο μακριά δηλαδή όσο το δυνατόν πιο πίσω στο χρόνο. Αναζητούμε την αρχή των πάντων: του χωροχρόνου και της υλοενέργειας. Κάθε πηγή φωτός είναι και πηγή γνώσης. Και αν μέχρι τώρα θεωρούσαμε ως βασικά στοιχεία της φύσης την ύλη και την ενέργεια, τώρα έχει προστεθεί και η πληροφορία!

Εκείνο που δεν έχει κατανοηθεί είναι ότι μελετώντας τον ουρανό δεν μαθαίνουμε μόνο για τον κόσμο αλλά και για τον εαυτό μας και για τη ζωή μας και για την εξέλιξη του πολιτισμού μας. Αν οι επιστήμονες έχουν σχεδόν μόνιμα στραμμένο εκεί το βλέμμα τους και τα τηλεσκόπιά τους και όλα τα τεχνητά εργαλεία αναζητώντας όλο και πιο νέα στοιχεία, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει λόγος και αιτία όλοι εμείς να κοιτάμε τον ουρανό, της ημέρας και της νύχτας.

Δεν είναι μόνο το ηλιοβασίλεμα εστία μοναδικής ομορφιάς. Κάθε στιγμή της ημέρας και της νύχτας ο ουρανός δίνει κάτι ξεχωριστό. Αλλά θέλει βαθύ ψυχισμό και ασύνορη φαντασία για να βρούμε της γοητείας τις εικόνες του.

Όταν σουρουπώνει και το φως χάνεται σιγά – σιγά, όταν τα πρώτα αστέρια εμφανίζονται, όταν γεμίζουν όλο

τον ουρανό, όταν το φεγγάρι εμφανίζεται με τις συνεχώς διαφορετικές μορφές του, όταν το ροδοχάραμα αχνοφαίνεται, όταν ο ήλιος ανεβαίνει και μεσουρανεί, όταν αποφασίζει να φύγει και ξανά και ξανά το ίδιο παιχνίδι, πολλά θαύματα συμβαίνουν, όλα τα πράγματα αλλάζουν. Εμείς αλλάζουμε.

Αρκεί να έχουμε καλλιεργήσει τις ευαισθησίες μας και τις ονειροπολήσεις μας. Να ποθούμε να ονειρευτούμε και να στοχαστούμε. Αρκεί να αφήσουμε τα αρχέτυπα συναισθήματά μας, την Απορία και τον Θαυμασμό, να γίνουν πρωταγωνιστές της σκέψης μας! Να χαζέψουμε, να αφήσουμε ελεύθερο τον στοχασμό μας και την καρδιά μας.

Ο Άμλετ είχε βρει την πηγή της πνευματικής ανάτασης. «Η γη κι ο ουρανός, Οράτιε, βρίθει από πράγματα που δεν μπορεί ούτε να ονειρευτεί η φιλοσοφία μας». Αλλά και ο νομπελίστας αστροφυσικός Κιπ Θορν μας ξαφνιάζει με την λογοτεχνική του θεώρηση: «Το πιο ωραίο με τον ουρανό δεν είναι όλα όσα μπορώ να δω αλλά όλα όσα δεν μπορώ να δω». Ο Μικρός Πρίγκιπας μας λέει ένα μυστικό. “Αν αγαπάς ένα λουλούδι που βρίσκεται σ’ ένα αστέρι, νιώθεις γλυκά τη νύχτα όταν κοιτάζεις τον ουρανό. Όλα τα αστέρια είναι ανθισμένα”.

Ο ουρανός μας καλεί κάθε στιγμή… Τα αστέρια είναι ονειρεμένα…