Η νανοτεχνολογία «εισβάλει» στην Οδοντιατρική με δυνατότητα για στοχευμένες θεραπείες

Η Οδοντιατρική εξελίσσεται χάρη στη βιολογία και την τεχνολογία. Η νανοτεχνολογία έχει πλέον “εισβάλει” και στον χώρο της Οδοντιατρικής παρέχοντας δυνατότητα για στοχευμένες θεραπείες.

Νανοϋλικά που προσκολλώνται στην επιφάνεια των προσθετικών εργασιών των δοντιών (τις θήκες δοντιών που είναι γνωστές ως στεφάνες ή “κορόνες”) αλλά και των εμφυτευμάτων μπορούν να προσδίδουν αντιβακτηριακές ιδιότητες εμποδίζοντας την ανάπτυξης φλεγμονής. Μελέτες που γίνονται με καινούργια απεικονιστικά συστήματα και σε μικροαντιδραστήρια (organs on chip), τα οποία μιμούνται το δόντι, παρέχουν τη δυνατότητα της βελτίωσης των οδοντιατρικών θεραπειών αλλά ακόμη της μείωσης των παρενεργειών των αντικαρκινικών θεραπειών. Η αναγέννηση του δοντιού, που έχει επιτευχθεί σε ποντίκια, για την ώρα φαίνεται ένα εφικτό μεν αλλά, ίσως, μακρινό όνειρο για τον άνθρωπο.

Για τις σύγχρονες τάσεις και τα επιτεύγματα στο χώρο της Οδοντιατρικής μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Βιολογίας του Στόματος στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης , Θύμιος Μητσιάδης ο οποίος μετείχε ως ομιλητής στο 16ο Θερινό Σχολείο Νανοϊατρικής που διεξάγεται στο πλαίσιο του διεθνούς συνεδρίου NANOTEXNOLOGY 2022 .

«Η τεχνολογία “τρέχει” τα τελευταία χρόνια και τους τελευταίους μήνες. Η Οδοντιατρική είναι μια επιστήμη η οποία είναι λίγο παραμελημένη σε σύγκριση με τις άλλες επιστήμες. Ωστόσο χάρη στις δυνατότητες της τεχνολογίας εξελίσσεται και έχει πλέον τεράστιες δυνατότητες που θα μπορέσουν να υλοποιηθούν στο εγγύς μέλλον» επισημαίνει ο κ. Μητσιάδης

Αναφερόμενος στη χρήση της νανοτεχνολογίας στην Οδοντιατρική ο κ Μητσιάδης σημειώνει ότι σήμερα υπάρχει η δυνατότητα της επικάλυψης των εμφυτευμάτων με νανοσωματίδια τα οποία έχουν αντιβακτηριακές ιδιότητες, όπως πχ είναι τα σωματίδια αργύρου. Όπως εξηγεί ο κ. Μητσιάδης, λίγο καιρό μετά την εμφύτευση ενδέχεται να δημιουργηθεί γύρω από το εμφύτευμα μια φλεγμονή, η περιεμφυτευματίδα που μπορεί να έχει ως συνέπεια την απόρριψη του εμφυτεύματος. Αυτό το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί με την επικάλυψη των εμφυτευμάτων με νανοϋλικά που έχουν αντιβακτηριακές ιδιότητες.

«Ετσι αποφεύγεται η φλεγμονή και ενσωματώνεται το εμφύτευμα στο οστό. Άλλο υλικό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί είναι ένας αυξητικός παράγοντας, η μορφογενετική πρωτεΐνη των οστών. Η πρωτεΐνη αυτή συμβάλει στην παραγωγή οστικού ιστού ώστε να γίνεται πιο γρήγορα η σμίξη του εμφυτεύματος και του οστού» εξηγεί ο κ. Μητσιάδης.

Παράλληλα αναφέρει ότι η νανοτεχνολογία μπορεί να προσφέρει σκευάσματα για στοχευμένη θεραπεία και για περιπτώσεις περιοδοντίτιδας ή και καρκίνων της στοματικής κοιλότητας τα οποία μπορούν να ενεργοποιηθούν μόνο κατά των παθολογικών ιστών. Σημειώνει επίσης ότι στεφάνες που επικαλύπτονται με νανοσωματίδια γίνονται πιο ανθετικές και πιο συμβατές με τους στοματικούς ιστούς.

«Όλα αυτά είναι επιτεύγματα μακροχρόνιων ερευνητικών προγραμμάτων που για να περάσουν από τη θεωρία στην τεχνική και ύστερα στην πράξη στους ανθρώπους χρίζουν ρυθμίσεων δεοντολόγιας και κοινωνικής αποδοχής. Τίποτε δεν είναι δεδομένο, όλα χρειάζονται προσήλωση, υπομονή, επιμονή και ευήκοα ώτα, όσον αφορά τoυς κοινωνικoύς ταγούς» προσθέτει ο κ Μητσιάδης.

Τι αναμένεται μελλοντικά

Η αναγέννηση του πολφού των δοντιών αποτελεί ένα μελλοντικό στόχο των μελετών. «Ο πολφός του δοντιού είναι το ζωτικό του μέρος γιατί έχει και νεύρωση και αγγείωση. Όταν γίνεται ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) στο δόντι, μαζί με το νεύρο αφαιρούνται όλα τα είδη κυττάρων, συμπεριλαμβανομένων και των ενδοθηλιακών κυττάρων που σχηματίζουν τα αγγεία.Χωρίς την αγγείωση το δόντι γίνεται εύθραυστο και με τις συνεχείς μασητικές πιέσεις συνήθως θρυμματίζεται. Για αποφευχθεί αυτό γίνεται μια προσθετική εργασία, δηλαδή τοποθετείται μια κορόνα. Έγιναν προσπάθειες αναγέννησης του πολφού, προκαλώντας κατά τη διάρκεια της ενδοδοντικής θεραπείας ένα αιμάτωμα στο ακρορίζιο ώστε αυτό να προσελκύσει τα βλαστικά κύτταρα και να επαναδημιουγηθεί ο πολφός. Πολλές φορές επιχειρήσαμε να δημιουργήσουμε τον πολφό είτε σε πετρίδια με διάφορα ικριώματα προσομοίωσης δοντιού ή σε απονευρωμένα δόντια πειραματόζωων όπου κάναμε έγχυση βλαστικών κυττάρων . Αλλά όλες αυτές οι προσπάθειες απέτυχαν γιατί δεν συνυπολογίστηκαν διάφορες συνισταμένες με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ινώδης ιστός, που είναι μια παθολογική κατάσταση. Μερικά ζώα που χρησιμοποιήθηκαν στα πειράματα, όπως ποντίκια και κουνέλια, έχουν μια διαφορετική ιδιότητα που δεν την έχουν οι άνθρωποι. Στα ποντίκια, στα κουνέλια, ακόμη και στα σκυλιά ο οδοντικός ιστός αναγεννιέται από μόνος του. Δηλαδή τα ζώα αυτά έχουν μεγαλύτερη αναγεννητική δυνατότητα απ΄ αυτή που έχουν οι άνθρωποι» αναφέρει ο κ Μητσιάδης και προσθέτει:

«Είμαστε σε πειραματική φάση και προσπαθούμε να αναγεννήσουμε τον πολφικό ιστό. Προσπαθούμε πλέον να δημιουργήσουμε πολφό όχι μέσα στο δόντι αλλά σε ένα τσιπ, δηλαδή σε ένα μικρό αντιδραστήριο (organ on a chip), το οποίο είναι χωρισμένο σε “δωμάτια” σε καθένα από τα οποία βάζουμε ότι υπάρχει στον πολφό του δοντιού, δηλαδή στο έναν βάζουμε βλαστικά κύτταρα, στο άλλο ινοβλάστες, στο άλλο νευρικά κύτταρα , στο άλλο ενδοθηλιακά κύτταρα για να κάνουμε αγγεία και στο άλλο βάζουμε τα κύτταρα του ανοσοποιητικού. Όλα αυτά τα βάζουμε στο ποσοστό που υπάρχουν στο δόντι ώστε να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις ενός φυσιολογικού ιστού. Με τις πληροφορίες που θα αντλήσουμε θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε ένα χρήσιμο υπόβαθρο για την αντικατάσταση των παθογόνων ιστών του δοντιού,την πρόληψη διαφόρων παθολογιών των δοντιών καθώς και για τη φαρμακευτική αγωγή που πρέπει να ακολουθηθεί» .