Θέση της Συγκλήτου της ΑΣΚΤ σχετικά με την πρόσφατη απόφαση του Υ.ΠΑΙ.Θ. να καταργήσει τα καλλιτεχνικά μαθήματα των Εικαστικών και της Μουσικής στο Λύκειο

 

ΑΣΚΤ

Η Σύγκλητος της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών εκφράζει τη διαφωνία της για την πρόσφατη απόφαση του ΥΠΑΙΘ να καταργήσει τα καλλιτεχνικά μαθήματα των Εικαστικών και της Μουσικής από το Λύκειο, αντί να εξασφαλίσει την επαρκή υλοποίησή τους σε όλη την επικράτεια, όπως αναμενόταν. Τα ποσοτικά στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν ως αιτιολογία για την σχετική απόφαση είναι εμφανώς ελλιπή και ανακριβή, ενώ παράλληλα αποκρύβουν τον μεγάλο αριθμό κενών θέσεων καθηγητών καλλιτεχνικών μαθημάτων, που έχει ως αποτέλεσμα να μην προσφέρεται η δυνατότητα της επιλογή τους σε πολλά Λύκεια της χώρας.

Είναι συνταγματική υποχρέωση της πολιτείας να προσφέρει στους μαθητές τα μαθήματα της καλλιτεχνικής παιδείας, καθώς μάλιστα το ελεύθερο και το γραμμικό σχέδιο είναι υποχρεωτικά εξεταζόμενα μαθήματα στις πανελλήνιες εξετάσεις και αφορούν τις προϋποθέσεις εισαγωγής σε τουλάχιστον 15 Πανεπιστημιακά τμήματα των Ελληνικών Πανεπιστημίων (7 Σχολές Αρχιτεκτονικής, 4 Σχολές Καλών Τεχνών, τουλάχιστον 4 Τμήματα εφαρμοσμένων τεχνών: Γραφικών Τεχνών, Διακόσμησης, Συντήρησης έργων τέχνης, Φωτογραφίας και νέων μέσων, επίσης Τμήματα Ήχου και Εικόνας, Μορφολογικού σχεδιασμού βιομηχανικών αντικειμένων, Ψηφιακού σχεδιασμού και καλλιτεχνικών εφαρμογών κ.α.). Είναι ασυμβίβαστο οι μαθητές του Λυκείου να εξετάζονται για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, σε μαθήματα που το Υπουργείο στο νέο Νομοσχέδιο κυριολεκτικά τα καταργεί. Είναι προφανές ότι το μέτρο αυτό θίγει άμεσα, κατά κύριο λόγο, τους ίδιους τους μαθητές του Λυκείου, τους αυριανούς πολίτες της χώρας μας, καθώς και τον κλάδο και τα εργασιακά δικαιώματα των καθηγητών καλλιτεχνικών μαθημάτων.

Πέραν τούτου, πιο ανησυχητικό είναι το πνεύμα και η αντίληψη που απορρέει από αυτή την απόφαση. Γιατί, όπως για παράδειγμα, τα μαθηματικά δεν προσφέρονται και δεν αφορούν μόνο στην ανάπτυξη των αυριανών Μαθηματικών και Θετικών Επιστημόνων αλλά και στην ουσιαστική και πλήρη γνωστική και αντιληπτική ανάπτυξη κάθε μαθητή, -ως ένα εγγενές, αναπόσπαστο πεδίο της διαμόρφωσής του-, έτσι ακριβώς και η
διδασκαλία των Τεχνών αφορά ουσιαστικά κάθε μαθητή ανεξαρτήτως του μελλοντικού επαγγελματικού προσανατολισμού και των ειδικών ενδιαφερόντων του. Η σύνθεση, η εσωτερική διάρθρωση και η διασύνδεση των επιμερισμένων γνωστικών πεδίων είναι ο θεμέλιος λίθος του πνεύματος και του παιδαγωγικού σχεδιασμού κάθε εκπαιδευτικού συστήματος. Είναι αυτό το κοινό πεδίο, η εγγενής εκπαιδευτική συμβολή και η συμπληρωματικότητα των προσφερόμενων μαθημάτων που τελικά συνθέτουν και συνδιαμορφώνουν την συνολική, ενιαία συγκρότηση του σημερινού μαθητή και αυριανού πολίτη.

Τα Καλλιτεχνικά μαθήματα ανήκουν στον κορμό μιας ισόρροπης, ολοκληρωμένης,
γενικής παιδείας που αποβλέπει, όχι μόνο στην εξειδίκευση και τον μελλοντικό,
επαγγελματικό προσανατολισμό αλλά και στην γνωστική, εκφραστική, συναισθηματική
και ψυχολογική καλλιέργεια του μαθητή. Όλοι γνωρίζουμε πόσο σημαντικό και
αδιαπραγμάτευτο είναι αυτό στην ανάπτυξη της προσωπικότητας, μια διεργασία που
συντελείται ενεργά και αδιάληπτα σε όλη την διάρκεια των χρόνων της σχολικής
εκπαίδευσης.

Οι επιστημονικές έρευνες των γνωσιακών επιστημών τις τελευταίες δεκαετίες
έχουν επανειλημμένα αναδείξει την ανάγκη ανάπτυξης, κατά την σχολική εκπαίδευση,
των πολλαπλών διαστάσεων της νοημοσύνης του ανθρώπου. Δεν είναι πλέον επιτρεπτό
το σχολείο να επικεντρώνεται αποκλειστικά στην καλλιέργεια δύο µόνο ευφυϊών – της
γλωσσικής και της λογικομαθηματικής – αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα ή υποβιβάζοντας
τις υπόλοιπες μορφές ευφυίας στις οποίες η ανάπτυξη της Τέχνης, της δημιουργικής
διεργασίας, η μελέτη της Ιστορίας της Τέχνης και του Πολιτισμού κατέχουν κεντρικό
ρόλο.

Εξειδικεύοντας στη συμβολή της Καλλιτεχνικής παιδείας στο Λύκειο, τα μαθήματα
του Σχεδίου και της Σύνθεσης καλλιεργούν όλες τις συνδυαστικές, αντιληπτικές
ικανότητες του μαθητή – της διάκρισης και της ανάλυσης των σχέσεων, των αναλογιών,
της Σύνθεσης, του εσωτερικού μέτρου και της κλιμάκωσης, της οργάνωσης και της Δομής
– οι οποίες εγγράφονται με βιωματικό τρόπο σε συνδυασμό με δεξιότητες, έκφραση και
επικοινωνία. Αυτές οι εκφραστικές, κριτικές και γνωστικές ικανότητες, πέραν της
σημασίας που έχουν για την ανάγνωση, την οπτική ερμηνεία και την κατανόηση του
κόσμου, εκπαιδεύουν τους μαθητές στην οπτική γλώσσα – ειδικά σε μια εποχή
επικυριαρχίας της εικόνας και του οπτικού πολιτισμού (που οι τεχνολογίες και τα διαρκώς
εξελισσόμενα νέα μέσα εγκαθίδρυσαν και εδραίωσαν στις πρακτικές της καθημερινής
μας ζωής από πολύ νεαρή ηλικία). Παράλληλα υποβοηθούν και διασυνδέονται εμφανώς,
με την ανάπτυξη και την κατανόηση και άλλων γνωστικών πεδίων της εκπαίδευσης.

Πρόκειται δηλαδή για μια συνεχή διεργασία γνώσης, εμπειρίας, έκφρασης και βιώματος
που εγγράφεται σε όλο το εκπαιδευτικό σώμα του μαθητή και στο Λύκειο.

Σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο, σε όλες τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες και στην
Αμερική η καλλιτεχνική εκπαίδευση είναι ισχυρό και αναπόσπαστο μέρος των
προγραμμάτων στο Λύκειο. Σε μια εποχή υπερεξειδίκευσης, η διασφάλιση, η συνέχεια

και η ενίσχυση των πεδίων της γενικής Παιδείας που εδράζεται σταθερά στην Ιστορία της
σκέψης και των Ιδεών, στη Φιλοσοφία και στη Τέχνη, είναι εξίσου και απόλυτα
επιβεβλημένη για ένα σύγχρονο Εκπαιδευτικό Σύστημα που υπηρετεί την ισόρροπη και
ολοκληρωμένη αποστολή του.
Με αυτές τις σκέψεις, η Σύγκλητος της ΑΣΚΤ καλεί την Υπουργό να επανεξετάσει
την απόφαση της κατάργησης των καλλιτεχνικών μαθημάτων στο Λύκειο, να τα
επαναφέρει στο σχολικό πρόγραμμα και να τα ενισχύσει ουσιαστικά. Η ΑΣΚΤ είναι στη
διάθεση του Υπουργείου και του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής προκειμένου να
επεξεργαστούμε από κοινού, προτάσεις διεύρυνσης της καλλιτεχνικής παιδείας στο
σύνολο της εκπαίδευσης.