Η επιστημονική έρευνα γύρω από τον εκφοβισμό δείχνει ότι σε μακροπρόθεσμο ψυχοσωματικό κίνδυνο δεν βρίσκονται μόνο τα παιδιά που υφίστανται τον εκφοβισμό, αλλά και τα ίδια τα παιδιά που εκφοβίζουν άλλα παιδιά.
Τα παιδιά που κινδυνεύουν να εκφοβίσουν άλλα παιδιά μπορεί να…
  • Είναι παιδιά που εκτίθενται στη βία από την οικογένειά τους και θεωρούν σωστό να επιβάλλεται η θέληση του ισχυρότερου και στις δικές τους σχέσεις με τους συμμαθητές τους
  • Εκφοβίζονται από άλλα παιδιά ή ενήλικες, και να επαναλαμβάνουν τη συμπεριφορά σε βάρος άλλων ώστε να επανακτήσουν την αυτοπεποίθησή τους
  • Χαρακτηρίζονται από υψηλή δημοφιλία και να έχουν αναπτύξει δεξιότητες «ανάγνωσης» των ανίσχυρων παιδιών που εκφοβίζουν
  • Νιώθουν τους γονείς τους απόμακρους ή αδιάφορους
  • Προέρχονται από οικογένειες που τα μέλη τους δεν μπορούν να εκφράζονται ελεύθερα, που υπάρχει απολυταρχικός έλεγχος και λείπει η καλή επικοινωνία και η θετική επαφή με τον έξω κόσμο, με αποτέλεσμα να γίνονται ανασφαλή και επιθετικά στις σχέσεις τους με άλλα παιδιά, που τα βλέπουν ως απειλητικά
  • Πηγαίνουν σε σχολεία που έχουν πάρα πολλούς μαθητές και λίγους εκπαιδευτικούς, με αποτέλεσμα ανεπαρκή επίβλεψη από τους εκπαιδευτικούς, απουσία εκπαιδευτικής σχέσης με τον κάθε μαθητή, και φτωχά μαθησιακά ερεθίσματα
  • Πηγαίνουν σε σχολεία ανταγωνιστικά, με κλίμα ελεγκτικό και απρόσωπο, ή αυστηρά προσανατολισμένο στη μάθηση και στην τήρηση ορίων με άκαμπτο τρόπο
  • Ανήκουν σε παρέες (ή είναι «αρχηγοί») που έχουν ως προϋπόθεση την άσκηση βίας και τη χρήση επιθετικών συμπεριφορών για την ένταξη σε αυτές, και στρέφουν τα μέλη τους εναντίον κάποιου άλλου παιδιού ή ομάδας
  • Περνούν πολύ χρόνο βλέποντας ταινίες και παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια με βίαιο περιεχόμενο. Ειδικά τα παιδιά που εκτίθενται και σε άλλους παράγοντες που προκαλούν άγχος, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπαράξουν την επιθετικότητα που βλέπουν
  • Συχνά προέρχονται από οικογένειες που βρίσκονται σε οικονομική ανασφάλεια και εκφράζουν την αγωνία που βιώνουν στην οικογένεια με επιθετικότητα στο σχολείο
Τα παιδιά που είναι σε κίνδυνο να εκφοβιστούν από άλλα παιδιά μπορεί να…
  • Είναι παιδιά που δεν έχουν πολλούς φίλους, δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλή, είναι ήσυχα και μοναχικά
  • Δυσκολεύονται στις κοινωνικές τους συνδιαλλαγές με τα συνομήλικά τους παιδιά
  • Έχουν αγχώδη ιδιοσυγκρασία, χαμηλή αυτοεκτίμηση και δυσκολεύονται να προσαρμοστούν σε νέες συνθήκες
  • Είναι παιδιά με σωματικές αναπηρίες, με προβλήματα ψυχικής υγείας ή με αναπτυξιακά προβλήματα
  • Είναι παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, τα οποία δυσκολεύονται στα μαθήματα κι αυτό γίνεται αντιληπτό από τους συμμαθητές ως «μειονεξία», αδυναμία
  • Είναι παιδιά που γίνονται αντιληπτά ως «διαφορετικά» από την πλειονότητα, ή παιδιά με ιδιοσυγκρασιακές ιδιαιτερότητες
  • Προέρχονται από άλλες χώρες, ή να ανήκουν σε άλλη φυλή, ή να έχουν διαφορετικό θρήσκευμα
  • Έχουν χρόνια έκθεση στη βία (συναισθηματική, ψυχολογική, σωματική κ.λπ.) και έχουν αναπτύξει αίσθηση αβοηθησίας, που δεν τα βοηθά στο να αναζητούν και να βρίσκουν στρατηγικές αντιμετώπισης
  • Έχουν υπερπροστατευτικούς ή απόμακρους γονείς
  • Πηγαίνουν σε σχολεία που έχουν πάρα πολλούς μαθητές και λίγους εκπαιδευτικούς, με αποτέλεσμα να λείπει η επαρκής επίβλεψη από τους εκπαιδευτικούς και η διαμόρφωση εκπαιδευτικής σχέσης με τον κάθε μαθητή, και τα εκπαιδευτικά ερεθίσματα που δίνονται να μην είναι αρκετά πλούσια
  • Πηγαίνουν σε σχολεία ανταγωνιστικά, με κλίμα ελεγκτικό και απρόσωπο, ή αυστηρά προσανατολισμένο στη μάθηση και στην τήρηση ορίων με στερεοτυπικό τρόπο
Παιδιά-παρατηρητές του εκφοβισμού: Αυτά, κινδυνεύουν;
Ακόμα κι αν δεν υφίστανται τα ίδια τον εκφοβισμό, ή αν δεν εκφοβίζουν ενεργητικά άλλα παιδιά, τα παιδιά που γίνονται θεατές περιστατικών εκφοβισμού στο σχολείο επιβαρύνονται και αυτά, ψυχολογικά. Αρκετά από αυτά ενδέχεται να νιώθουν ανασφάλεια για τον εαυτό τους (δηλ. ότι μπορεί να είναι οι επόμενοι που θα εκφοβιστούν), ενοχές για το ότι δεν προστάτευσαν κάποιον συμμαθητή/κάποια συμμαθήτρια, ή για το ότι ενίσχυσαν το παιδί που εκφόβισε κάποιο άλλο στο να το κάνει. Άλλα, ενδέχεται να βρίσκονται στην άλλη πλευρά του φάσματος, και να κινδυνεύουν να εκτεθούν στην επιρροή μιας παρέας παιδιών που εκφοβίζει άλλα παιδιά. Σε κάθε περίπτωση, δεδομένου ότι οι παρατηρητές του φαινομένου έχουν και τον πιο σημαντικό ρόλο στο σταμάτημά του, δεν πρέπει να αγνοούνται αλλά αντίθετα να ενεργοποιούνται, ώστε να προστατευθούν από τον εκφοβισμό.
Πηγή: