Ευ. Βενιζέλος: Η ευρωπαϊκή κρίση είναι οικονομική, δημογραφική, ταυτοτική

Συνέντευξη Ευ. Βενιζέλου στο Έθνος της Κυριακής και στη δημοσιογράφο Φώφη Γιωτακη -Το «αποτύπωμα» των πολιτικών δυνάμεων στην Ευρώπη προεξοφλούν εξελίξεις- αλλά προς ποια κατεύθυνση; Και ποια η θέση της ευρωσοσιαλδημοκρατίας στο παζλ;

Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες ενισχύονται οι εθνικολαϊκιστικές ή ακόμη και οι ακροδεξιές δυνάμεις. Ενισχύονται οι ευρωσκεπτικιστικές ή και ανοικτά αντιευρωπαϊκές απόψεις. Πολλές κοινωνικές ομάδες νιώθουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και η πορεία προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση τις αφήνουν στο περιθώριο, ότι η ΕΕ δεν συνιστά φιλική για αυτές απάντηση στους κινδύνους της παγκοσμιοποίησης και της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης.

Τα συμβατικά κόμματα εξουσίας βλέπουν να μειώνεται η εκλογική τους απήχηση και η κοινωνική τους επιρροή. Υπάρχει μια ποικιλία φαινομένων: το Brexit, τα «κίτρινα γιλέκα» στη Γαλλία, μια λαϊκιστική κυβέρνηση στην Ιταλία, η ενδυνάμωση του AfD στη Γερμανία, η αντιευρωπαϊκή στροφή ολόκληρων χωρών που ρέπουν προς την «αυταρχική» δημοκρατία, όπως συμβαίνει με την Ουγγαρία και την Πολωνία.

Στο νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Μάιο μπορεί να μην αρκεί η συνεργασία του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, των Σοσιαλιστών και των Φιλελεύθερων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά τα τελευταία πενήντα χρόνια είναι σοσιαλδημοκρατική. Βασίζεται στην οικονομία της αγοράς, στην ανταγωνιστικότητα αλλά και στο ευρωπαϊκό κοινωνικό κράτος, στην κοινωνική αλληλεγγύη και συνοχή. Αυτό το μοντέλο αμφισβητείται πλέον έντονα λόγω της δημογραφικής και δημοσιονομικής κρίσης, λόγω της κρίσης των εθνικών ταυτοτήτων, των νέων προβλημάτων ασφάλειας και λόγω των μεταναστευτικών ροών.

Η ευρωπαϊκή κρίση είναι κρίση οικονομική, δημογραφική, ταυτοτική. Κρίση πολιτικής νομιμοποίησης και αντιπροσώπευσης. Συνεπώς οι Ευρωπαίοι σοσιαλδημοκράτες πρέπει να δίνουν πιο πρακτικές και πρωτότυπες απαντήσεις για το τι είναι πράγματι προοδευτικό π.χ. για την κλιματική αλλαγή, τις νέες μορφές οικογένειας, την τεχνητή νοημοσύνη, την αναβίωση των εθνικισμών και των ταυτοτικών ευαισθησιών, τις νέες ασύμμετρες απειλές κ.ο.κ. Γιαυτό βλέπουμε να πιέζονται εκλογικά πανίσχυρα σοσιαλιστικά κόμματα στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία κ.ο.κ., που δεν σήκωσαν το βάρος δύσκολων αντιδημοφιλών αποφάσεων λόγω μνημονίων, όπως το ΠΑΣΟΚ.

– Με την ψήφιση του πρωτοκόλλου ένταξης της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ κλείνει ο κύκλος των «Πρεσπών»;

Τώρα το κρίσιμο ζήτημα είναι η εφαρμογή της συμφωνίας με τρόπο που να βρίσκεται όσο γίνεται πιο κοντά στο εθνικό μας συμφέρον και την ανάγκη για περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα. Η Ελλάδα δεν μπορεί να προβάλλει αντιρρήσεις για την πορεία ένταξης των γειτόνων στην ΕΕ λόγω ονόματος, μπορεί και οφείλει όμως να παρακολουθεί πολύ αυστηρά τη συμμόρφωσή τους με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και με τα κριτήρια της Κοπεγχάγης. Αν π.χ. υποθέσουμε ότι το γειτονικό μας κράτος παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα ή τα δικαιώματα της αλβανικής κοινότητας ή ενθαρρύνει το οργανωμένο έγκλημα ή το λαθρεμπόριο, δεν υπάρχει μεν ζήτημα ονόματος, υπάρχει όμως ζήτημα ευρωπαϊκού κεκτημένου. Επίσης η «πολιτική» μεταβατική περίοδος για τη χρήση του σύνθετου ονόματος «Βόρεια Μακεδονία» στο εσωτερικό της γείτονος, συναρτάται σύμφωνα με τη συνθήκη των Πρεσπών, με το άνοιγμα κάθε διαπραγματευτικού κεφαλαίου με την ΕΕ. Απαιτείται συνεπώς προσοχή, ετοιμότητα και εθνική ενότητα που μόνο μια άλλη κυβέρνηση μπορεί να διασφαλίσει.

-Το τελευταίο ταξίδι του κ. Τσίπρα στην Τουρκία τι εντύπωση σας άφησε ;

Δεν υπήρξε συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Είμαι υπέρ των επαφών και συναντήσεων. Όμως όταν γίνονται κοινές δηλώσεις και η παραμικρή λεπτομέρεια έχει σημασία. Γι’αυτο απαιτείται πολύ καλή προετοιμασία. Εν πάση περιπτώσει θεωρώ θετικό το γεγονός ότι ο κ. Ερντογάν δεν επανήλθε δημόσια στην αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης, ίσως λόγω των θεμάτων που είναι ανοικτά στη Συρία. Είναι επίσης θετικό ότι θα επαναληφθούν οι επαφές για τα αεροναυτικά μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, υποθέτω με μεγάλη τεχνική προσοχή. Μέχρι το 2015 είχαμε και τους γύρους των διερευνητικών επαφών για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Αιγαίο και την Αν. Μεσόγειο – για τους οποίους δεν ειπώθηκε κάτι στις δημόσιες δηλώσεις – και τις επαφές για τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Από την άλλη πλευρά, οι αναφορές του Τούρκου προέδρου στους οκτώ στρατιωτικούς και τη μειονότητα της Θράκης, απαιτούσαν καλύτερα ανακλαστικά. Τέλος, οι διμερείς συναντήσεις σε επίπεδο ΥΠΕΞ για το κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων στο Κυπριακό δεν πρέπει να θέτει σε αμφιβολία τον χαρακτήρα του Κυπριακού ως διεθνούς προβλήματος παραβίασης του διεθνούς δικαίου λόγω της συνεχιζόμενης τουρκικής κατοχής μεγάλου τμήματος της χώρας. Σημασία έχει συνεπώς η επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων των δυο ηγετών, του Προέδρου Αναστασιάδη και του κ. Ακιντζή, υπό την αιγίδα του Γ.Γ. του ΟΗΕ.

-Η κυβέρνηση πορεύεται με την πλειοψηφία των 145+ 6 βουλευτών. Μπορεί παρ’όλα αυτά, να εξαντλήσει η κυβέρνηση την τετραετία;

Μπορεί, αν θέλει να εξαντλήσει τελείως και τη χώρα, τα εθνικά αποθέματα αντοχής. Πώς και ποσό μπορεί όμως να πορεύεται μια κυβέρνηση με όχημα τον ευτελισμό των κοινοβουλευτικών θεσμών και την απαξίωση των ίδιων των υποστηρικτών της;

-Έχετε επίσης δηλώσει ότι το τελευταίο εξάμηνο θα είναι πιο ζημιογόνο από το πρώτο εξάμηνο του 2015 για την χώρα. Για την οικονομία;

Για την οικονομία και τους θεσμούς. Στο πεδίο της οικονομίας όλα είναι δυστυχώς εύθραυστα, αρχής γενομένης από τον αναιμικό ρυθμό ανάπτυξης και τη μη φυσιολογική λειτουργία του τραπεζικού συστήματος. Στο πεδίο των θεσμών, η κατάσταση στη δικαιοσύνη είναι πρωτοφανής και προσβλητική για τη συντριπτική πλειονότητα των δικαστικών λειτουργών, η δε κατάσταση στο Κοινοβούλιο είναι, δυστυχώς, παρακμιακή.

-Που θα κριθεί το εκλογικό αποτέλεσμα;

Στην ανάγκη να αναπνεύσει η χώρα. Να αποκτήσουν ξανά στοιχειώδη αισιοδοξία οι Ελληνίδες και οι Έλληνες.

-Υποστηρίζετε την ανάγκη στρατηγικής ήττας του ΣΥΡΙΖΑ. Το ΚΙΝΑΛ κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση;

Η στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη στρατηγική νίκη του ΚΙΝΑΛ, δηλαδή με την ενισχυμένη εκλογική και κοινοβουλευτική του παρουσία ώστε να μπορεί να είναι ο εγγυητής των εξελίξεων, για την εφαρμογή του εθνικού σχεδίου ανασυγκρότησης, για την εκλογή του νέου ΠτΔ, για την αναθεώρηση του Συντάγματος.

-Η Νέα Δημοκρατία δια του Κυριάκου Μητσοτάκη μπορεί να προσελκύσει δυνάμεις της Κεντροαριστεράς;

Δεν νομίζω ότι τις διεκδικεί. Την Κεντροαριστερά τη διεκδικεί ο ΣΥΡΙΖΑ, ισχυριζόμενος ότι είναι διάδοχος του Ανδρέα Παπανδρέου και του ΠΑΣΟΚ. Προσβάλλοντας δηλαδή τα θεμελιώδη στοιχεία της ελληνικής κεντροαριστεράς. Υπάρχουν και ελάχιστα δευτερεύοντα στελέχη του ΠΑΣΟΚ επιρρεπή στον πολιτικό τυχοδιωκτισμό που θεωρούν κεντροαριστερή μια κυβέρνηση βασισμένη στις ψήφους των κυριών Κουντουρά και Παπακώστα και των κυρίων Ζουράρη, Παπαχριστόπουλου και Κόκκαλη.

– Ποιος έχει- αν έχει- την πολιτική ηγεμονία στον χώρο;

Ο ΣΥΡΙΖΑ ανήκε ως μικρό κόμμα στον χώρο της κομμουνιστογενούς ριζοσπαστικής αριστεράς και μετά το 2010 στο χώρο του αχαλίνωτου αντιμνημονιακού εθνικολαϊκισμού. Ως κυβέρνηση κινείται στον χώρο του ωμού οπορτουνισμού. Η νομή της εξουσίας χωρίς ηθικό ή πολιτικό φραγμό.

-Η συνύπαρξη ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ αποτελεί παρελθόν;

Το στίγμα είναι ανεξίτηλο. Αποχώρησε ο κ. Καμμένος αλλά η κυβέρνηση στηρίζεται σε τέσσερις βουλευτές των ΑΝΕΛ και την κα Παπακώστα. Παρακολουθούμε δε τις πρώτες μόλις σκηνές της σύγκρουσης των πολιτικών συνενόχων, του κ. Τσίπρα και του κ. Καμμένου.

-Μετά τις αποχωρήσεις, το ΚΙΝΑΛ έχει την «πολυτέλεια» μιας νέας «διάσπασης»;

Δεν μετείχα στις σχετικές διεργασίες. Η παράταξη δεν πρέπει να δίνει την εντύπωση ότι μικραίνει, ενώ προσπαθούσε να δώσει την εντύπωση ότι μεγαλώνει. Δεν έπρεπε να φύγει κανείς από το ΠΑΣΟΚ την παραμονή της μεγάλης μάχης του Ιανουαρίου 2015. Εν πάση περιπτώσει, σημασία έχει η εκπροσώπηση της κοινωνικής και εν δυνάμει εκλογικής μας βάσης με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

-Δηλώσατε ότι δεν θα είστε υποψήφιος στην Α΄ Θεσσαλονίκης. Θα αποδεχόσασταν πρόταση της κυρίας Γεννηματά να είστε επικεφαλής του Επικρατείας;

Είπα ότι αν μου ζητηθεί η γνώμη μου για το πώς πρέπει να πορευθεί η παράταξη προς τις εκλογές, θα την πω. Έχω συνείδηση της ευθύνης μου και απέναντι στον τόπο και απέναντι στο χώρο. Η παράταξη πρέπει να έχει σαφή ταυτότητα, να τιμά το ίδιο το έργο της και να διατυπώνει καθαρή θέση απέναντι στα μεγάλα εκλογικά διακυβεύματα ως εγγυήτρια της πολιτικής σταθερότητας και της εθνικής προοπτικής.

-Όσοι παρακολουθούν τις δημόσιες παρεμβάσεις σας, αντιλαμβάνονται ότι απευθύνεστε καταρχάς σε εθνικό ακροατήριο. Είναι έτσι;

Απευθύνομαι στο ευρύτερο δυνατό ακροατήριο με συγκροτημένες προτάσεις και θεωρώ ότι με τον τρόπο αυτό βοηθώ, όσο μπορώ, και την εθνική ανάταξη αλλά και την δημοκρατική προοδευτική παράταξη.

-Το κόμμα σας πρέπει να προτείνει για Πρόεδρο της Δημοκρατίας, πρόσωπο από την κεντροαριστερά;

Υπάρχουν στην Κεντροαριστερά πρόσωπα κατάλληλα για τον θεσμικό αυτό ρόλο.