Η Κοινωνιολογία ως πανελλαδικώς εξεταζόμενο μάθημα – Ψήφισμα κειμένου ως απάντηση στις φωνές που ήταν αντίθετες σε αυτήν την απόφαση του Υπουργείου Παιδείας

Ανάμεσα στις μεταρρυθμίσεις για το Λύκειο και το σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση που ανακοίνωσε ο υπουργός παιδείας Κώστας Γαβρόγλου βρίσκεται και η ένταξη του μαθήματος της Κοινωνιολογίας ως πανελλαδικώς εξεταζόμενο μάθημα. Ως φοιτητές, απόφοιτοι, εκπαιδευτικοί Κοινωνιολογίας και κοινωνικοί επιστήμονες προχωρήσαμε στη δημιουργία του παρακάτω κειμένου ως απάντηση στις φωνές που ήταν αντίθετες σε αυτήν την απόφαση του Υπουργείου.

Η Κοινωνιολογία ως πανελλαδικώς εξεταζόμενο μάθημα: Ανακοίνωση αυτόνομης κίνησης φοιτητών Κοινωνιολογίαςτου Παντείου Πανεπιστήμιου Κοινωνικών και Πολιτικών ΕπιστημώνΑφορμώμενοι από τις πρόσφατες διαρθρωτικές αλλαγές που ενδέχεται να τελεστούν στον θεσμό των Πανελληνίων εξετάσεων της Γ’ λυκείου, αναλάβαμε την πρωτοβουλία συγκρότησης μιας ομάδας ανεξάρτητης από κομματικές και παραταξιακές επιδράσεις, αποτελούμενης από φοιτητές τόσο του προπτυχιακού όσο και του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών, αλλά και απόφοιτους του τμήματος Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, ώστε να προβούμε στην διασαφήνιση της θέσης μας επί του εν λόγω ζητήματος, και το οποίο έχει λάβει έκταση το τελευταίο διάστημα.

Το φλέγον ζήτημα που έχει υφαρπάξει την αρμονική λειτουργία του εκπαιδευτικού χώρου, αφορά την πιθανή ψήφιση νομοσχεδίου, με πρόταση του κ. Γαβρόγλου, περί της αντικαταστάσεως του μαθήματος των Λατινικών από εκείνο της Κοινωνιολογίας, ως εξεταζόμενο μάθημα στις πανελλήνιες εξετάσεις κατά το σχολικό έτος 2019-2020. Ως επακόλουθη εξέλιξη αποτέλεσε η αισθητή δυσαρέσκεια της ελληνικής φιλολογικής κοινότητας, υποστηρίζοντας ανοιχτά πως η εφαρμογή του συγκεκριμένου νομοσχεδίου θα προκαλέσει ισχυρό πλήγμα στην κλασσική παιδεία, και μεταξύ άλλων έγινε λόγος περί φόβου έξαρσης του εθνικισμού.

Το κατά πόσο ευνοϊκά ή δυσμενώς θα επηρεαστεί η μαθησιακή διαδικασία από την τελική ψήφιση του νομοσχεδίου, δεν είμαστε ούτε οι μεν αλλά ούτε και οι δε εις θέση να γνωρίζουμε εκ των προτέρων, διότι πρόκειται περί εικασίας. Εύλογα οφείλουμε να επικοινωνήσουμε, λοιπόν, τι είναι η Κοινωνιολογία και αν δύναται να “βλάψει” τα λατινικά και κατά επέκταση την κλασική παιδεία.

Η Κοινωνιολογία μελετά την κοινωνία ως ένα σύστημα σχέσεων. Αντιμετωπίζει τον άνθρωπο ως μέλος μιας συλλογικότητας, καθώς ο άνθρωπος δεν νοείται εκτός κοινωνικών σχέσεων. Οι τελευταίες μάλιστα είναι εκείνες που διαμορφώνουν τον άνθρωπο ως κοινωνικό και πολιτικό ον.Όπως η κάθε επιστήμη επιτελεί τη δική της λειτουργία, αρχικά, εντός της επιστημονικής κοινότητας και σαφώς κατ’ επέκταση στο σύνολο της κοινωνίας, καθ’ αυτόν τον τρόπο οργανώνεται και η Κοινωνιολογία.

Ο τρόπος θεώρησης της κοινωνιολογικής σκέψης επικεντρώνεται σε διάφορους τομείς της κοινωνικής ζωής, όπως ο οικονομικός, πολιτικός και πολιτισμικός. Η αναγκαιότητα της Κοινωνιολογίας βασίζεται στις παραδοχές ότι ο άνθρωπος δεν υφίσταται έξω από την κοινωνία, εκτός και αν πρόκειται περί “ζώου” ή “Θεού” όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Αριστοτέλης. Ο άνθρωπος διαμορφώνεται κοινωνικά από τα κυρίαρχα ρεύματα σκέψης και δράσης ανά το χώρο και χρόνο.

Η κοινωνία είναι “παιδί των καιρών της” με βασικό της χαρακτηριστικό τις μεταβολές που συντελούνται σε εκείνη. Σε συνδυασμό με τις μεταβολές, αναπλάθονται οι σχέσεις ανταγωνισμού, ελέγχου και εξουσίας, ιδίως στη σύγχρονη εποχή όπου οι κοινωνίες χαρακτηρίζονται από εθνική και πολιτισμική ετερογένεια. Υπό αυτές τις συνθήκες, απαιτείται η ανάλυση και κατανόηση των κοινωνικών φαινομένων και διεργασιών με στόχο την προάσπιση της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης.

Εν τούτοις, κάποιος θα μπορούσε να αναρωτηθεί εύλογα για τη χρησιμότητα της Κοινωνιολογίας στην μέση εκπαίδευση: Με έναν δημιουργικό, μεθοδικό και διαδραστικό τρόπο διδασκαλίας, η επιστήμη μας οξύνει την κριτική σκέψη του μέλλοντα ενήλικου πολίτη σε πολλές πτυχές της κοινωνικής ζωής, όπως η κατανόηση της δυναμικής μεταξύ οικονομίας και κοινωνίας ή ζητημάτων θεσμών και πολιτικής διακυβέρνησης, πάντα σε σχέση με το κοινωνικό γίγνεσθαι.

Η κατανόηση της σχέσης ατόμου-κοινωνίας και της λειτουργίας των κοινωνικών δομών μπορεί και θα αποτελέσει το μέσο με το οποίο οι νέες γενιές θα κατανοήσουν καλύτερα τις κοινωνικές διεργασίες σε πολιτισμικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, στόχος που εκπληρώνει το ιδεώδες ενός σφαιρικά καλλιεργημένου πολίτη.Στο σημείο αυτό, οφείλουμε να διευκρινίσουμε τη θέση μας απέναντι στο ενδεχόμενο νομοσχέδιο, δίχως να αμφισβητούμε την αξία και θέση των λατινικών στην κλασική παιδεία.

Η χρησιμότητα των επιστημών φαίνεται στις καινοτομίες, στις γνώσεις και στην εξέλιξη που μας προσφέρουν ατομικά και κοινωνικά. Όσον αφορά τη συλλογική τους διάσταση, όλες οι επιστήμες οφείλουν να βρίσκονται σε μια σχέση αλληλεξάρτησης και αλληλεπίδρασης, δίχως ανταγωνισμούς. Χρήζει περισσότερο από ποτέ ο σεβασμός και η συνεργασία μεταξύ τους, αποτάσσοντας τις οποιεσδήποτε τριβές στηριζόμενες σε μικροπολιτικές σκοπιμότητες καθώς και ιδεολογικές αντιπαραθέσεις, οι οποίες όχι μόνο διαστρεβλώνουν εσφαλμένα στην κοινή γνώμη τη φύση της επιστήμης μας αλλά και υποβαθμίζουν σημαντικά το επίπεδο του διεπιστημονικού διαλόγου.Άραγε, τα λατινικά υπερέχουν της Κοινωνιολογίας;

Είναι μια ερώτηση που στερείται ουσίας, διότι μέλημα κάθε επιστήμης είναι να υπηρετεί τον άνθρωπο. Θα πρέπει να απαλλαχθούμε από τις εχθρικές διαθέσεις και να προβούμε στη μεταξύ των επιστημών συνεργασία, γενικότερα και μεταξύ των μαθημάτων κοινωνιολογίας-λατινικών, ειδικότερα. Πράγματι, η εξέταση του μαθήματος της Κοινωνιολογίας στις πανελλήνιες εξετάσεις ύστερα από σειρά ετών, δίνει μια σπουδαία αξίωση στην επιστήμη μας. Η Κοινωνιολογία αποτελεί μια νεαρή ακόμα επιστήμη στη χώρα μας συγκριτικά με άλλες χώρες του εξωτερικού. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, τα εργασιακά μας δικαιώματα δεν είναι αποσαφηνισμένα και κατά συνέπεια είναι περιορισμένη κατά πολύ η άμεση επαγγελματική αποκατάσταση μας.

Με τη ψήφιση του νομοσχεδίου, ελπίζουμε στο ότι θα ανοίξουν θέσεις εργασίας και για τους κοινωνιολόγους, καθώς το μάθημα της κοινωνιολογίας συνηθιζόταν να διδάσκεται κατά κύριο λόγο από αποφοίτους οικονομικών σπουδών ή ακόμα και φιλολόγους. Επιπλέον, η πολιτεία θα πρέπει να εφαρμόσει τον νόμο σχετικά με την επαγγελματική μας κατοχύρωση που ψηφίστηκε από τις τρεις Συγκλήτους των τμημάτων Κοινωνιολογίας. Κύριο ερώτημα δεν θα πρέπει να αποτελεί εάν τα Λατινικά υπερτερούν αξιολογικά της Κοινωνιολογίας ή το αντίστροφο, αλλά το κατά πόσο δημιουργικά και αποτελεσματικά διδάσκονται εντός του ισχύοντος εκπαιδευτικού συστήματος. Θα πρέπει από κοινού να αποφύγουμε τον τεχνοκρατικό χαρακτήρα διδασκαλίας.

Ιδίως κατά τις τελευταίες δεκαετίες με την έντονη τεχνολογική εξέλιξη και την παγκόσμια της εμβέλεια, περισσότερο ενδιαφέρον εκδηλώνεται στις θετικές επιστήμες, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται η αξία που δίνεται στις ανθρωπιστικές επιστήμες.

Αξίζει να σημειωθεί πως εδώ και χρόνια οι υποψήφιοι φοιτητές τμημάτων κοινωνικών επιστημών εξετάζονται σε ένα αμιγώς φιλολογικού περιεχομένου πλαίσιο. Παράλληλα κατά την είσοδο τους στις σχολές (Κοινωνιολογίας, Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Κοινωνικής Εργασίας, Ψυχολογίας, Κοινωνικής Πολιτικής, Πολιτικών Επιστημών και κάθε τμήμα κοινωνικού περιεχομένου) αυτοί οι φοιτητές δεν διαθέτουν το απαραίτητο γνωστικό υπόβαθρο. Αυτό το κενό ευελπιστούμε πως θα καλυφθεί με την εισαγωγή του μαθήματος της Κοινωνιολογίας στις πανελλήνιες

εξετάσεις.

Δείτε το ψήφισμα