Ελληνική τεχνολογία προσομοίωσης εκπομπής ρύπων και αντιρρυπαντικών διατάξεων κινητήρων, που αναπτύσσεται από ερευνητές με έδρα τη Θεσσαλονίκη, χρησιμοποιούν εδώ και λίγα χρόνια οι μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες του πλανήτη, από τη Mercedes μέχρι την Toyota και από την Peugeot μέχρι τη Honda, ενώ την ίδια ώρα, η Κομισιόν, τα 22 από τα 28 κράτη-μέλη της ΕΕ και η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ βασίζονται και σε ελληνικά “φώτα” για την απογραφή των εκπομπών ρύπων από τις οδικές μεταφορές.

Επιστήμονες στη Θεσσαλονίκη εργάζονται επίσης εργωδώς πάνω σε τεχνολογίες που έχουν κινήσει το ενδιαφέρον της NASA, ενώ από εργαστήρια όπου απασχολούνται Έλληνες ερευνητές “γεννιούνται” στη Βόρεια Ελλάδα τεχνολογίες που φτάνουν μέχρι τα αεροσκάφη της Airbus.

Κάποιες δεκαετίες πριν, η φράση “Technology Made in Greece”, ιδίως για την αυτοκινητοβιομηχανία, ενδεχομένως θα προκαλούσε απορία αν όχι μειδιάματα στις αγορές του εξωτερικού, αλλά πλέον, εταιρείες όπως η “BETA CAE” με έδρα το Κ. Σχολάρι Θεσσαλονίκης και “τεχνοβλαστοί” (spin offs) όπως η “EXOTHERMIA” και η “EMISIA”, που δημιουργήθηκαν το 2007 και το 2008 αντίστοιχα, στους κόλπους του ΑΠΘ, έχουν αρχίσει να αλλάζουν την εικόνα δημιουργώντας σημαντικές νησίδες καινοτομίας στον κλάδο του simulation (προσομοίωση) και γενικότερα της CAE (Computer-Aided Engineering).

Την ίδια ώρα, το υψηλό επίπεδο του ελληνικού ερευνητικού δυναμικού έχει τραβήξει στη Βόρεια Ελλάδα ξένες εταιρείες από κλάδους αιχμής, όπως η αμερικανική “ALTAIR”, η οποία μέσω και της Θεσσαλονίκης παράγει ερευνητικό έργο που αξιοποιείται μέχρι και από την Airbus.

Το ΑΠΕ-ΜΠΕ συνομίλησε με τους εκπροσώπους των εταιρειών EXOTHERMIA, EMISIA και ALTAIR, σε μια προσπάθεια να καταγράψει τι υπάρχει στο “DNA” εταιρειών που καινοτομούν και αναπτύσσονται σε κλάδους αιχμής, ποια είναι η προοπτική για τα επόμενα χρόνια αλλά και πόσο εύκολο είναι να κάνεις τη διαφορά, ακόμη κι όταν το επιχειρηματικό οικοσύστημα δεν λειτουργεί πάντα υπέρ σου.

Ζήσης Σαμαράς (Exothermia AE): Από τα εργαστήρια του ΑΠΘ στη Mercedes

Πώς “βγαίνει” στην αγορά το αξιόλογο ερευνητικό αποτέλεσμα που παράγεται μέσα σε ένα πανεπιστημιακό εργαστήριο; Στην εισαγωγή πρόσφατης μελέτης του ΟΟΣΑ αναφερόταν πως πολλά πανεπιστήμια στο Ηνωμένο Βασίλειο υποστηρίζουν ότι εντός τους δημιουργούνται μέχρι και τέσσερις εταιρείες-τεχνοβλαστοί (spin-offs) ετησίως, οι οποίες κάνουν ακριβώς αυτό: αξιοποιούν την έρευνα. Στην Ελλάδα, ακόμη και ο όρος “τεχνοβλαστοί” ήταν μέχρι αρκετά πρόσφατα άγνωστος, αλλά το τοπίο σταδιακά αλλάζει μέσα

από αξιόλογες προσπάθειες.

Η Exothermia ΑΕ δημιουργήθηκε το 2007 ως εταιρία spin-off του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Θερμοδυναμικής του ΑΠΘ. Με έδρα την Πυλαία, δραστηριοποιείται στον χώρο των εφαρμογών μηχανολογικού λογισμικού, που παρέχoυν στην αυτοκινητοβιομηχανία τη δυνατότητα προσομοίωσης ολοκληρωμένων αντιρρυπαντικών διατάξεων κινητήρων, διαθέτοντας ανά τον κόσμο το πρωτοποριακό software AXISUITE. Με πολύ απλά λόγια, δημιουργεί και προσφέρει τα εργαλεία για τη “βελτιστοποίηση” των καταλυτών στα αυτοκίνητα των μεγαλύτερων αυτοκινητοβιομηχανιών του κόσμου, απασχολώντας στη Θεσσαλονίκη περίπου 35 υψηλά καταρτισμένους εργαζόμενους, ενώ μέσα στο 2019 θα βρίσκεται απέναντι στον παγκόσμιο ανταγωνισμό, έχοντας πλέον στο “οπλοστάσιό” της νέα ολοκληρωμένα προϊόντα, τα οποία αναπτύσσονται αυτόνομα και μέσα από σημαντικές διεθνείς συνεργασίες.

Πώς δημιουργήθηκε η Exothermia; Το ερώτημα απευθύναμε στον ιδρυτή της, καθηγητή Ζήση Σαμαρά, διευθυντή του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Θερμοδυναμικής του ΑΠΘ, που μαζί με τον επίσης καθηγητή Γρηγόρη Κολτσάκη είναι σήμερα οι βασικοί μέτοχοι της εταιρείας. “Προϋπήρχε αρκετά σημαντική ερευνητική δραστηριότητα από το ΑΠΘ και βλέπαμε ήδη ότι για να αξιοποιήσουμε καλύτερα τα ερευνητικά αποτελέσματα, έπρεπε να κάνουμε τη συγκεκριμένη επιχειρηματική κίνηση. Προς αυτή την κατεύθυνση, πολύ σημαντικό ρόλο έπαιξε και το πρόγραμμα ΠΡΑΞΕ, που είχε ως αντικείμενο τη συγχρηματοδότηση spinoffs (σ.σ. πρόκειται για δράση που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης). Yποβάλαμε αίτηση στο πρόγραμμα και πήραμε τη χρηματοδότηση. Ως ιδιοκτήτες ξεκινήσαμε τέσσερις άνθρωποι, δύο καθηγητές του ΑΠΘ και δύο διδάκτορες, απόφοιτοι του Τμήματός μας, που είχαν ενδιαφέρον για αυτό το αντικείμενο. Ετσι ξεκίνησε η

Exothermia” εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Σαμαράς.

“Όταν ξεκινήσαμε, κύριος ανταγωνιστής μας στο να βρούμε εργαζόμενους ήταν το ΑΣΕΠ”

Όπως λέει, η Exothermia ανήκει στην πρώτη γενιά των ελληνικών spinoffs και “κύριος ανταγωνιστής μας τότε, στο να βρούμε εργαζόμενους, ήταν το ΑΣΕΠ, όλοι ήθελαν να εργαστούν στο δημόσιο. Πλέον πιστεύω ότι υπάρχει μεγαλύτερη κινητικότητα στο να σκεφτεί κάποιος να αρχίσει κάτι επιχειρηματικό, αναζητώντας έσοδα και από τις ξένες αγορές. Δεν μπορώ να σκεφτώ σε όρους Ελλάδας. Η αγορά της Ελλάδας είναι μικρή. Επιπλέον η δημιουργία επιχείρησης εδώ συνδέεται με την έννοια της ενοχής… Λες και το φορολογικό και ασφαλιστικό σύστημα της Ελλάδας εχθρεύεται την επιτυχία”.

Πώς όμως γίνεται “ορατή” στο εξωτερικό και πειστική στους δυνητικούς ξένους πελάτες μια εταιρεία που παράγει υψηλή τεχνολογία στη Θεσσαλονίκη και στην Ελλάδα, μια χώρα που δεν διαθέτει αυτοκινητοβιομηχανία; “Δύο είναι οι λέξεις-κλειδιά: ποιότητα και καινοτομία. Η αλήθεια είναι ότι όταν λες ότι είσαι από τη Θεσσαλονίκη και δραστηριοποιείσαι σε αυτόν τον κλάδο, όλοι σε κοιτάζουν με απορία, γιατί δεν υπάρχει αυτοκινητοβιομηχανία εδώ… Η Θεσσαλονίκη όμως έχει πλέον μερικές δυνατές εταιρείες, που πολύ ήπια έχουν πατήσει το πόδι τους σε αυτόν τον χώρο και ασχολούνται με τη συγκεκριμένη βιομηχανία, έχοντας εξασφαλίσει σημαντικούς πελάτες. Για εμάς, η αρχή έγινε με τη Mercedes (…)και μετά ακολούθησαν και άλλοι, γιατί συνήθως ο καλός και ο μεγάλος κάνει ό,τι κάνουν και οι υπόλοιποι καλοί και μεγάλοι…” εξηγεί.

Στόχος για επέκταση και στις …θάλασσες, αλλά και πρόβλημα με το brain drain

Η εταιρεία απασχολεί σήμερα 35 άτομα με υψηλή εξειδίκευση, στη Θεσσαλονίκη και στα γραφεία της στη Στουτγκάρδη, εκ των οποίων περίπου τα δύο τρίτα εργάζονται στο τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης (R & D). “Με βάση το τριετές επιχειρησιακό μας σχέδιο, σε δύο-τρία χρόνια από σήμερα, στόχος είναι να απασχολούμε 50 εξειδικευμένους εργαζόμενους, ενώ θα πραγματοποιηθούν επενδύσεις και σε εξοπλισμό. Πελάτες μας σήμερα, εκτός από τη Mercedes είναι σχεδόν όλες οι αυτοκινητοβιομηχανίες σε Ευρώπη, Ιαπωνία και Κορέα, π.χ., οι Toyota, Honda, Volkswagen, Hyundai. Eχουμε ένα κενό στην αγορά αυτοκινήτων των ΗΠΑ, αλλά συνεργαζόμαστε ήδη με αμερικάνικες εταιρείες, που παράγουν βαρέα οχήματα εκτός δρόμου, όπως τρακτέρ και εκσκαφείς. Ελπίζουμε να μπούμε και στην αγορά των πλοίων: οτιδήποτε έχει κινητήρα εσωτερικής καύσης είναι στους στόχους μας” σημειώνει ο κ. Σαμαράς.

Προσθέτει, ωστόσο, ότι το πρόβλημα της εξεύρεσης εξειδικευμένων εργαζομένων είναι πλέον μεγάλο: “Σε παγκόσμιο επίπεδο υπάρχει πολύ μεγάλη ζήτηση για μηχανικούς στον τομέα της αντιρρύπανσης και για προγραμματιστές και είναι πλέον πολύ δυσκολο να τους βρεις. Η μη αισιόδοξη κατάσταση της χώρας και η υψηλή ζήτηση μηχανικών τέτοιου τύπου στο εξωτερικό, κάνει τα πράγματα πιο δύσκολα, καθώς φεύγουν. Ελπίζω να έρθουν πίσω. Ένα άλλο βασικό ερώτημα που πρέπει ν΄απαντηθεί είναι πόσο ελκυστική είναι η Ελλάδα για τους μη Έλληνες εργαζόμενους;”.

“Αν έχεις ποιότητα και καινοτομία, όλα είναι εφικτά. Δεν σε περιορίζει ο χώρος”

Ερωτηθείς αν πιστεύει ότι υπάρχει χώρος για τις ελληνικές εταιρείες να διεκδικήσουν το δικό τους κομμάτι στην “πίτα” τoυ CAE ή αν περιπτώσεις όπως αυτή της Exothermia είναι απλά οι εξαιρέσεις, απαντά: “Προφανώς μπορούν (να διεκδικήσουν κομμάτι της πίτας). Αν έχεις ποιότητα και καινοτομία, όλα είναι εφικτά. Δεν σε περιορίζει ο χώρος, αρκεί να είσαι διαρκώς up to date και innovative” και εκεί παίζει ρόλο η σύνδεση επιχειρήσεων – ΑΕΙ.

Βλέποντας την τάση στον διεθνή ανταγωνισμό, οι άνθρωποι της Exothermia κρατούν “τα μανίκια σηκωμένα”, προκειμένου να αξιοποιήσουν τις τάσεις που διαμορφώνονται και να μη χάσουν τρένα. “Υπάρχει ανταγωνισμός για εμάς, κυρίως από τρεις κυρίως πολυεθνικές εταιρείες. Το πλεονέκτημα του ανταγωνισμού είναι ότι αυτές οι εταιρείες διαθέτουν ολοκληρωμένα εργαλεία προσομοίωσης, όχι μόνο για την αντιρρύπανση όπως εμείς. Έχουμε βάλει όμως σε κίνηση τη διαδικασία για να καλύψουμε ταχύτατα το έδαφος, δημιουργώντας ολοκληρωμένες λύσεις είτε αυτόνομα είτε σε συνεργασία με άλλους. Εδώ και δύο χρόνια για παράδειγμα, συνεργαζόμαστε με το Πολυτεχνείο του Μιλάνου, όπου αναπτύχθηκε ο κώδικας GASDYN για προσομοίωση κινητήρων, προκειμένου να συν-αναπτύξουμε περαιτέρω το λογισμικό μας. Επίσης, συνεργαζόμαστε με γερμανική εταιρεία για την προσομοίωση ολόκληρων οχημάτων. Συνολικά, μέσα στο 2019 εκτιμούμε ότι θα έχουμε στη διάθεσή μας ολοκληρωμένα εργαλεία προσομοίωσης που θα απαιτούνται για το σχεδιασμό κινητήρων με πρακτικά μηδενικές εκπομπές ρύπων” σημειώνει ο κ. Σαμαράς.

“Diesel Gate”, αυτόνομη οδήγηση και ηλεκτρικά αυτοκίνητα

Σήμερα, μια σειρά από εξελίξεις, που σχετίζονται τόσο με την τεχνολογία καθεαυτήν, όσο και με τις αναβαθμισμένες απαιτήσεις περιβαλλοντικής προστασίας, διαμορφώνουν θετικό πεδίο για εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Exothermia. Μεταξύ αυτών, η ανάπτυξη της αυτόνομης οδήγησης, τα ηλεκτρικά οχήματα και το λεγόμενο “Diesel Gate” το σκάνδαλο δηλαδή με τις πλασματικές εκπομπές ρύπων οχημάτων πολλών αυτοκινητοβιομηχανιών: “Το Diesel Gate

άνοιξε τον δρόμο για δοκιμές βασισμένες σε πραγματικές συνθήκες οδήγησης, δηλαδή να μπορείς να αποδείξεις ποιες είναι οι εκπομπές σου οχι μόνο στο εργαστήριο, αλλά σε οποιεσδήποτε συνθήκες οδήγησης. Γιατί δεν είναι δυνατόν οι εκπομπές σου να μειώνονται στο εργαστήριο, αλλά όχι στην ατμόσφαιρα. Την ίδια στιγμή, η αυτόνομη οδήγηση δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερη προοπτική, ενώ το electrification των οχημάτων σίγουρα στα πρώτα δέκα χρόνια θα δώσει ακόμη μεγαλύτερα περιθώρια για το συγκεριμένο κομμάτι της αγοράς, καθώς τα περισσότερα από αυτά τα αυτοκίνητα είναι υβριδικά και πρέπει να είναι ξεκάθαρο πότε ενεργοποιείται ο θερμικός κινητήρας και πότε ο ηλεκτρικός και ποιες είναι τελικά οι εκπομπές… Αυτές οι προκλήσεις συνιστούν φοβερή ευκαιρία και ταυτόχρονα φοβερό ρίσκο για εμάς. Ρίσκο ως προς το αν θα αντιμετωπίσουμε και θα αξιοποιήσουμε σωστά την τάση δίνοντας αξιόπιστες λύσεις στους πελάτες μας”.

Είσαστε αισιόδοξος για το μέλλον; ήταν το τελευταίο ερώτημα στη συζήτησή μας. “Είμαι απόλυτα αισιόδοξος. Περιστοιχίζομαι από εξαιρετικούς ανθρώπους και μαθαίνω από αυτούς. Υπάρχει πίστη στο μέλλον. ΄Οποιος επιχειρήσει όμως κάτι αντίστοιχο, πρέπει να γνωρίζει ότι η ανάπτυξη καινοτομίας δεν είναι άμεσο χρήμα. Αργεί να αποδώσει και απαιτεί διαρκή εγρήγορση” καταλήγει ο κ. Σαμαράς.

Γιώργιος Μέλλιος (Emisia AE): Λογισμικό “made in Thessaloniki” στο Χονγκ Κονγκ

Η Emisia ΑΕ “γεννήθηκε” τον Φεβρουάριο του 2008, επίσης ως spinoff του ΑΠΘ και του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Θερμοδυναμικής. Το σύνολο του δυναμικού της απαρτίζεται από μηχανικούς: μηχανολόγους, ηλεκτρολόγους, χημικούς και προγραμματιστές με ισχυρό background στις περιβαλλοντικές σπουδές. Περιβαλλοντικές, διότι όπως φαίνεται και από την επωνυμία της, που παραπέμπει στην αγγλική λέξη για τις εκπομπές, η Emisia δραστηριοποιείται στον χώρο της έρευνας και ανάπτυξης λογισμικού για τον υπολογισμό και την πρόβλεψη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από την οδική κυκλοφορία. Επίσης παρέχει υπηρεσίες συμβούλου σε θέματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης και εκπομπών ρύπων σε εθνικούς και διεθνείς φορείς.

Και στην περίπτωση της Emisia, η επιχείρηση αναδύθηκε μέσα από το περιβάλλον ενός πανεπιστημιακού εργαστηρίου -κι αυτό της εξασφάλισε τον “άσο” της αναγνωρισιμότητας στα πρώτα της κρίσιμα βήματα. “Ξεκινήσαμε το 2008. Το 2007 τελείωνα το διδακτορικό μου στο εργαστήριο του κ. Σαμαρά και αρχίσαμε να σκεφτόμαστε τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να αξιοποιήσουμε την έρευνά μας.Έχοντας την εμπειρία της Exothermia, που είχε ξεκινήσει έναν χρόνο πριν, έπεσε η ιδέα

της δημιουργίας μιας spinoff. Ετσι ξεκινήσαμε και από τέσσερα άτομα αρχικά, έχουμε γίνει σήμερα 17 και ο στόχος μας είναι να κάνουμε, αναλόγως αναγκών, δύο-τρεις προσλήψεις τον χρόνο. Δεν είχαμε πρόβλημα να γίνουμε ‘ορατοί’ στο εξωτερικό, γιατί μέσα από τις δραστηριότητες των εργαστηρίων είχαμε κληρονομιά, ένα ιστορικό εργασιών. Αν ξεκινούσαμε από το μηδέν, θα είχαμε σίγουρα πολύ μεγαλύτερο έργο μπροστά μας. Είμαστε εταιρία του ενός εκατομμυρίου ευρώ και στόχος μας, που τον θεωρούμε εφικτό, είναι ο τζίρος μας να αυξάνεται κατά 20%-30% κάθε χρόνο” λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο διευθύνων σύμβουλος της EMISIA, Γιώργος Μέλλιος.

Σε δεκάδες χώρες

Κοιτάζοντας κάποιος το πελατολόγιο της Emisia, βλέπει “βαριά” ονόματα, που χρησιμοποιούν τη δική της τεχνολογία για να απογράψουν ρύπους. “Οι κυριότεροι πελάτες μας είναι η Κομισιόν, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος, σε μικρότερο βαθμό η αυτοκινητοβιομηχανία και η πετρελαιοβιομηχανία και πιο πρόσφατα η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ, με την οποία ξεκινήσαμε με ένα μικρό συμβόλαιο και φτάσαμε σήμερα να έχουμε πολλά μεγάλα συμβόλαια. Τα πρώτα χρόνια, που προσπαθούσαμε να κάνουμε την Εmisia γνωστή, το σημαντικότερο όπλο μας ήταν τα εργαλεία που είχαμε αναπτύξει και συγκεκριμένα το λογισμικό COPERΤ, το οποίο χρησιμοποιείται για την απογραφή εκπομπών ρύπων από την οδική κυκλοφορία. Από τις 28 χώρες της ΕΕ, το χρησιμοποιούν οι 22 και πλέον και η Κίνα. Στοχος μας είναι φυσικά να προσφέρουμε πιο ολοκληρωμένες λύσεις. Κάθε χρόνο το λογισμικό μας επικαιροποιείται”, υπογραμμίζει.

“Έχουμε μεγάλη δυσκολία στο να βρούμε τους κατάλληλους εργαζόμενους”

Η Εmisia απασχολεί σήμερα στο τμήμα Ερευνας και Ανάπτυξης ομάδα πέντε-έξι υψηλά εξειδικευμένων ατόμων που εργάζονται πάνω στις τεχνολογίες λογισμικού. Υπάρχει περιθώριο και αντικείμενο για να τους αυξήσει, αλλά …δυσκολεύεται. “Έχουμε δυσκολίες στο να βρουμε κόσμο. Για παράδειγμα, θέλαμε να προσλάβουμε κομπιουτερά: η προκήρυξη της θέσης δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο και η θέση έκλεισε τον Μάιο. Επί έξι μήνες δεν μπορούσαμε να βρούμε με τίποτα τον κατάλληλο άνθρωπο και σοκαρίστηκα όταν το συνειδητοποίησα. Ήταν έτσι και αλλιώς δύσκολο να βρούμε κάποιον έτοιμο, γιατί το αντικείμενό μας είναι εξαιρετικά εξειδικευμένο, αλλά δυσκολευόμασαν να βρούμε και ανθρώπους για εκπαίδευση. Λάβαμε εκατοντάδες βιογραφικά για αυτή τη μία θέση, αλλά δυσκολευτήκαμε τόσο, γιατί το είδος του ανθρώπου που ψάχναμε είτε έχει φύγει το εξωτερικό είτε δουλεύει από εδώ remotely στο εξωτερικό”, εξηγεί ο κ. Μέλλιος.

Ερωτηθείς αν πιστεύει ότι υπάρχει τρόπος να δούμε περισσότερες spinoff στα ελληνικά πανεπιστήμια, σημειώνει ότι για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, χρειάζεται να βοηθήσουν η νομοθεσία για το φορολογικό και το ασφαλιστικό, αλλά και τα ίδια τα πανεπιστήμια. “Πιστεύω πως δεν είναι επαρκώς γνωστό στους φοιτητές ότι μπορούν να αξιοποιήσουν εμπορικά το ερευνητικό αποτέλεσμα που παράγουν στο πανεπιστημιακό εργαστήριο. Χρειάζεται ενημέρωση. Επίσης, πρέπει οπωσδήποτε να δούμε ξανά το φορολογικό και το ασφαλιστικό, γιατί κάποιος που θέλει να ιδρύσει μια επιχείρηση στην Ελλάδα σήμερα, εκεί θα σταματήσει: στο φορολογικό-ασφαλιστικό και στην αβεβαιότητα, κάτι που ισχύει και για τις μεγάλες επενδύσεις στη χώρα μας. Δεν μπορείς να προγραμματίσεις, γιατί δεν ξέρεις τι θα συμβεί αύριο”, λέει.

“Ούτε ένας Ελληνας πελάτης σε δέκα χρόνια”

Οι μελλοντικοί στόχοι της εταιρείας εδράζονται στη μεγέθυνση και περαιτέρω εδραίωση, αλλά και στη στενότερη επαφή με τη βιομηχανία. “Θέλουμε να δουλέψουμε περισσότερο με τη βιομηχανία, που σήμερα αντιστοιχεί περίπου στο 15% του τζίρου μας μόνο. Η βιομηχανία είναι πολύ σημαντική για εμάς, γιατί αν δουλέψεις μαζί της σωστά, σε παντρεύεται” επισημαίνει. Κατά τον κ.Μέλλιο, οι ελληνικές επιχειρήσεις πρέπει να κοιτάζουν προς τα έξω. “Η αγορά της Ελλάδας είναι πιεσμένη και μικρή. Δέκα χρόνια τώρα, σκεφτείτε, δεν έχουμε έναν Ελληνα πελάτη στην Emisia! Ούτε έναν!” καταλήγει.

Λάζαρος Τσιορακλίδης (Altair): Φτάνοντας στην Airbus με επένδυση 18% του τζίρου στο R&D

Η Altair, που ξεκίνησε πριν από 34 χρόνια στις ΗΠΑ, παράγει λογισμικό για προσομοιώσεις στους τομείς της αεροναυπηγικής και της αυτοκινητοβιομηχανίας, έχοντας στο πελατολόγιό της -η μητρική- κολοσσούς όπως οι Boeing, Airbus, Porsche και General Motors. Απέκτησε παρουσία στη Θεσσαλονίκη το “δύσκολο” 2012 και μεταξύ 2016 και 2017 διπλασίασε το προσωπικό της, εντάσσοντας σε αυτό κυρίως μηχανικούς, φυσικούς, μαθηματικούς, προγραμματιστές και άλλες ειδικότητες επιστημόνων. Σε ποιο κομμάτι της ερευνητικής της παραγωγής συμβάλλει η Θεσσαλονίκη;

“Στη Θεσσαλονίκη δημιουργούμε λογισμικό για προεπεξεργαστές κι επιλυτές και ειδικότερα κάνουμε έρευνα πάνω στα multi-body dynamics και FEA. Δημιουργούμε επίσης τεχνολογία διακριτοποίησης μοντέλων και δημιουργία /βελτιστοποιηση διαδικασιών. Τα προϊόντα από την έρευνα  εδώ στη Θεσσαλονίκη εξυπηρετούν μεταξύ άλλων την Airbus στην Ευρώπη, την Turkish Aerospace Industry και τη Ford Otocar στην Τουρκία και την Elbit στο Ισραήλ. Πάνω από το 18% του τζίρου της ΑLTAIR Greece κατευθύνεται στην Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D), ενώ το συγκεκριμένο τμήμα στη Θεσσαλονίκη απασχολεί 12 άτομα υψηλής εξειδίκευσης από το σύνολο των 27 εργαζόμενων της εταιρείας σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα” επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο υπεύθυνος ανάπτυξης τεχνολογίας στην ελληνική θυγατρική της αμερικανικής εταιρείας Altair, Λάζαρος Τσιορακλίδης.

Ερωτηθείς δε αν στα ελληνικά τμήματα R&D υπάρχει κατά τη γνώμη του το “γονίδιο” εκείνο, που προκαθορίζει το “DNA” μιας δυνατής  ερευνητικής ομάδας, ικανής να παράγει σημαντικά αποτελέσματα, απαντά: «Υπάρχει αυτό το “γονίδιο”, γιατί ο Ελληνας οραματίζεται. Δεν είναι τόσο πραγματιστής όσο οι άνθρωποι σε άλλες χώρες, αλλά έχει όραμα και αυτό παράγει ιδέες».

Οι ελληνικές εταιρείες να επικεντρωθούν σε πραγματικά πρωτοπόρες τεχνολογίες, το παραδοσιακό CAE έπιασε ταβάνι

Η παγκόσμια αγορά CAE (Computer-Aided Engineering), δηλαδή της μηχανικής που υποστηρίζεται από τις δυνατότητες της πληροφορικής, είναι ήδη μεγάλη, αλλά θα “τρέξει” με πολύ ταχύτερο ρυθμό στα επόμενα χρόνια. “Με βάση στοιχεία της Technavio, το μέγεθος της συγκεκριμένης αγοράς αναμένεται να φτάσει το 2021 στα 5,86 δισ. δολάρια, έναντι πρόβλεψης για 4,23 δισ. φέτος και μεγεθών 3,8 δισ. και 3,3 δισ. δολ. για το 2017 και το 2016 αντίστοιχα” σημειώνει.

Υπάρχει “χώρος” για τις ελληνικές εταιρείες σε αυτό το πεδίο; “Φυσικά και υπάρχει, αρκεί να επικεντρωθούμε σε πραγματικά πρωτοπόρα πράγματα. Η γνώμη μου είναι ότι ο πρώτος κύκλος CAE έχει πλέον κλείσει και ξεπεραστεί μιας και η αγορά πλεον συνχωνευτικε αρκετα και ότι ο επόμενος κύκλος, η νέα αγορά, ανοίγει στον χώρο της προσομοίωσης ηλεκτρομαγνητισμού, νεες προσομοιωσεις που πρέπει να καλυψουν τις αναγκες της αυτόνομη οδήγηση, σε αντικείμενα πιο high-end και σε αγορές πιο επιθετικές. Η αγορά αυτή παραμένει πάντως σχετικά παρθένα και αν οι ελληνικές εταιρίες είναι πρωτοπόρες, μπορούν να διεκδικήσουν μερίδια. Ο δικός μας στόχος ώς Altair είναι να πούμε σε νές αγορές, αφού το παραδοσιακό CAE έχει πιάσει ταβάνι. Η τεχνολογία των προεπεξεργαστών και των κλασικών επιλυτών δεν είναι το μέλλον. Το μέλλον είναι η υπολογιστική ηλεκτρομηχανική, η προσομοίωσης multi-discipline, τα υπολογιστικά clusters” υποστηρίζει.

“Δεν μπορεί μια startup ή μια spinoff να φορολογείται από το πρώτο ευρώ”

Κληθείς να σχολιάσει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες θα μπορούσαμε να δούμε περισσότερες καινοτόμες startups και spinoffs στην Ελλάδα, επισημαίνει: “Δεν μπορεί να φορολογείται από το πρώτο ευρώ μια μικρή εταιρεία, όπως συνήθως είναι οι startups και οι spinoffs και ταυτόχρονα να επιβαρύνεται με τόσο υψηλές εισφορές. Σε τέτοιες εταιρείες, ο παραμικρός οικονομικός πόρος χρειάζεται για το R&D. Επίσης πρέπει να δουλέψουν θερμοκοιτίδες στα πανεπιστήμια, εντός ή εκτός campus, με πολύ μικρό κόστος για τις επιχειρήσεις ή με επιδότηση ενοικίου για τη στέγασή τους. Όταν ένα μέσο ενοίκιο στη Θεσσαλονίκη είναι 7-9 ευρώ το τετραγωνικό μηνιαίως, αυτό σημαίνει 12.000 ευρώ ενοίκιο τον χρόνο για έναν χώρο 100-120 τετραγωνικών, δηλαδή τον μισθό μισού υπαλλήλου.  Εν ολίγοις, αυτό αφαιρεί την ισχύ μισού υπαλλήλου από μια spinoff, που οι spinoff απαρτίζονται συνήθως από τρία-τέσσερα άτομα”.

BETA CAE Systems: Μια παγκόσμια δύναμη στη Θεσσαλονίκη

Σε παγκόσμια “δύναμη” στον κλάδο της έχει εξελιχθεί η BETA CAE Systems, που με αφετηρία τη Θεσσαλονίκη παράγει τον προεπεξεργαστή ANSA, τον επιλυτή EPILYSIS, τη σουΐτα μικροεπεξεργαστών ΜΕΤΑ και τον  SPDRM, διαχειριστή δεδομένων και πόρων της διαδικασίας προσομοίωσης. Πρόκειται για μια εταιρεία που δημιουργήθηκε το 1999 από καθηγητές του Πολυτεχνείου Θεσσαλονίκης και με αφετηρία το Κάτω Σχολάρι έχει “χτίσει” ενα αξιοζήλευτο πελατολόγιο, σχεδιάζοντας και αναπτύσσοντας συστήματα λογισμικού για τον υπολογισμό μηχανολογικών κατασκευών, την προεπεξεργασία δεδομένων και τη μεθεπεξεργασία αποτελεσμάτων ανάλυσης κατασκευών.

Ουσιαστικά η εταιρεία δίνει στις βιομηχανίες την τεχνολογική δυνατότητα να ελέγχουν πριν από το στάδιο της παραγωγής κρίσιμα στοιχεία ενεργητικής και παθητικής ασφάλειας, συμπεριφοράς κινητήρα, μείωσης θορύβου και αεροδυναμικής. Ως αποτέλεσμα ελαχιστοποιούνται οι κίνδυνοι και μειώνεται το κόστος των δοκιμών. Στο πελατολόγιο της συμπεριλαμβάνονται οι μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες του κόσμου, αγωνιστικές ομάδες της Formula 1, αλλά και η NASA. Η εταιρεία απασχολεί εκατοντάδες εργαζόμενους, στην πλειονότητά τους επιστήμονες.