Το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία διοργανώνει σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων για το σχολικό έτος 2018-2019 το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Βουλής των Εφήβων με νέο τρόπο λειτουργίας.

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχουν γίνει προσπάθειες ώστε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Βουλή των Εφήβων να ανανεωθεί και να εναρμονιστεί με τις έντονες αλλαγές στον κοινωνικό και πολιτικό περίγυρο, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Έγινε προσπάθεια να αφουγκραστούν οι προβληματισμοί και οι ανησυχίες των εφήβων στη σύγχρονη συγκυρία, αλλά και στις προοπτικές που διαφαίνονται για αυτούς. Έτσι οι θεματικές που απασχόλησαν τους έφηβους βουλευτές κατά τις τελευταίες Συνόδους αφορούσαν σύγχρονα ζητήματα, όπως η λειτουργία των μαθητικών κοινοτήτων, οι διακρίσεις στον χώρο της εκπαίδευσης, το Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού που βρισκόταν τότε σε διαδικασία εκπόνησης από την Γενική Γραμματεία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Δικαιοσύνης σε συνεργασία με τον Συνήγορο του Παιδιού. Όλος αυτός ο προβληματισμός συμπυκνώθηκε στην περσινή Σύνοδο «Έφηβοι Ενεργοί Πολίτες», όπου δόθηκε έμφαση στις συνεργατικές δραστηριότητες, στα βιωματικά εργαστήρια και στις εμπειρίες των παιδιών, στην ανάδειξη της δικής τους φωνής και ευρύτερα στη συμμετοχή και στις δυνατότητες συμβολής τους στο σχολείο και στην κοινότητα.

Η σύγχρονη ιστορική συγκυρία φέρνει στο προσκήνιο ζητήματα που είναι στον πυρήνα μιας δημοκρατικά οργανωμένης κοινωνίας, όπως η συμμετοχή και οι δυνατότητες παρέμβασης, τα δικαιώματα και η προάσπισή τους, η εξοικείωση των εφήβων με δημοκρατικές πρακτικές, η εκπροσώπηση, η συλλογική δράση, ο διάλογος, ο σεβασμός του άλλου, αλλά και οι δημοκρατικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Άλλωστε πλέον, σύμφωνα με τα σύγχρονα πορίσματα της Παιδαγωγικής, οι μαθητές και οι μαθήτριες συγκροτούν διαφορετική ταυτότητα, καθώς καλούνται να δώσουν νόημα στη δράση τους εντός σχολείου, συνδέοντάς τη μάλιστα και με την αντίστοιχη εκτός σχολείου, τα βιώματα δηλαδή αλλά και την πολιτισμική τους πρακτική. Δεν θεωρούνται πλέον αντικείμενο στρατηγικών προθέσεων, αλλά δρώντα κοινωνικά υποκείμενα, που παράγουν συγκροτημένο νόημα με βάση και τις εμπειρίες τους στο συγκεκριμένο κοινωνικό και πολιτικό συγκείμενο. Έτσι αποκτούν έναν πιο ουσιαστικό ρόλο, τόσο στην εκπαιδευτική διαδικασία όσο και στη δράση τους μέσα στην κοινότητα.

Αυτή η αλλαγή φιλοσοφίας, και η συνακόλουθη διαφορετική οργάνωση, οδηγούν στις παρακάτω σημαντικές αλλαγές :

Το πρόγραμμα εντάσσεται στην εκπαιδευτική διαδικασία και στη σχολική ζωή καθ’ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους, ζητώντας από τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές και τις μαθήτριες την ανάλογη εμπλοκή. Το πρόγραμμα είναι προαιρετικό για εκπαιδευτικούς και μαθητές και ευέλικτο, ενώ μπορεί να υλοποιηθεί είτε ως αυτόνομο πρόγραμμα εκτός διδακτικού ωραρίου, είτε μέσα από την υλοποίηση των προγραμμάτων σχολικών

δραστηριοτήτων (πολιτιστικών θεμάτων, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αγωγής υγείας κλπ).

Η έμφαση μετατοπίζεται από το παιδί στο σχολείο και από τη μονάδα στην ομάδα. Οι μαθητές και οι μαθήτριες λοιπόν που θα επιλεγούν εκπροσωπούν την ομάδα στην οποία συμμετείχαν κατά την ανάπτυξη του προγράμματος στο σχολείο τους.
Από τη στιγμή που πλέον το πρόγραμμα διαρκεί όλη τη σχολική χρονιά, οι έφηβοι βουλευτές έχουν ετήσια θητεία (Απρίλη με Απρίλη). Έτσι ενισχύονται οι δυνατότητες διάχυσης του προγράμματος και οι δημοκρατικές πρακτικές γίνονται μέρος της καθημερινής τους ζωής, μέσα και έξω από το σχολείο.

Οι εκπαιδευτικοί που συμμετέχουν αναλαμβάνουν ενεργητικό ρόλο, είναι σε ανοικτή επικοινωνία με τα μέλη της Επιτροπής της Βουλής των Εφήβων και επιμορφώνονται για τον διαφορετικό αυτό ρόλο.

Για την υποστήριξή του σε περιφερειακό και σε επίπεδο Διευθύνσεων Εκπαίδευσης θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν οι υπάρχουσες δομές εκπαίδευσης (π.χ. οι υπεύθυνοι Σχολικών Δραστηριοτήτων, Πολιτιστικών Θεμάτων, Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής Υγείας).
Ο σχεδιασμός του εν λόγω προγράμματος έχει ένα επιπλέον πλεονέκτημα: ακολουθεί τη λογική της μεθοδολογίας και τις παραμέτρους υλοποίησης των προαιρετικών προγραμμάτων σχολικών δραστηριοτήτων που δίνουν έμφαση στην ομαδοσυνεργατική, βιωματική, ερευνητική, ολιστική/διαθεματική οπτική, καθώς και στη διάχυση των αποτελεσμάτων μέσα από τη συνεργασία με την κοινότητα σχολική και τοπική. Αυτό δημιουργεί αίσθηση «οικειότητας» στους εκπαιδευτικούς και στους μαθητές που θα το αγκαλιάσουν. Η έμφαση εδώ δίνεται ακριβώς στην καλλιέργεια της ιδιότητας του πολίτη στην πράξη, στη διαδικασία ανάληψης πρωτοβουλιών στην σχολική – τοπική κοινότητα, στην εξοικείωση με τις διαδικασίες εκπροσώπησης της σχολικής-τοπικής ομάδας από τον εκλεγμένο εκπρόσωπό της στο Κοινοβούλιο, όπου σε επικοινωνία και αλληλεπίδραση με εφήβους- εκπροσώπους των σχολικών κοινοτήτων από όλη την Ελλάδα και από τις ελληνικές κοινότητες του Κόσμου θα φέρει και θα συζητήσει θέματα που αφορούν τους εφήβους του τόπου του.

Όλες αυτές οι αλλαγές αποτυπώνονται και στο όνομα του προγράμματος, το οποίο διαμορφώνεται από εδώ και στο εξής ως:

Βουλή των Εφήβων: Βήματα δημοκρατίας – Κάνοντας πράξη τη συμμετοχή.

Τα οφέλη που αναμένονται από την εφαρμογή του αναμορφωμένου προγράμματος είναι:

α) Κινητοποίηση των εφήβων μαθητών και μαθητριών σε ζητήματα δημοκρατίας και δικαιωμάτων, προκειμένου να συνειδητοποιήσουν ότι δεν πρόκειται για αυτονόητες και δεδομένες συνθήκες, αλλά ότι η προάσπισή τους απαιτεί συμμετοχική δράση και εγρήγορση.