Ο νέος οργανισμός του υπουργείου παιδείας (ΠΔ 18/2018) διαφοροποιεί την αποστολή του ΥΠΠΕΘ καθώς έχει απαλείψει στοιχεία σαφώς καθορισμένα από το σύνταγμα.  Συγκεκριμένα έχει απαλειφθεί η «ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης» των Ελλήνων και η «επαγγελματική αγωγή» τους.

Κωνσταντίνος Αδριανουπολίτης  Εκπαιδευτικός – Ερευνητής  Αντιπρόεδρος Ε.Ε.Τ.Ε.Κ.


Για την ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης η Εκκλησία της Ελλάδος, προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας με το αίτημα να κριθεί αντισυνταγματική η απάλειψη αυτή.
Το υπουργείο Παιδείας με ανακοίνωσή του επισημαίνει ότι κάθε Προεδρικό Διάταγμα πριν υπογραφεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τεθεί σε ισχύ, υφίσταται έλεγχο νομιμότητας και φυσικά αντισυνταγματικότητας από το ΣτΕ.

Η αφαίρεση της «ανάπτυξης της θρησκευτικής συνείδησης» όσο και της «Επαγγελματικής Αγωγής» είναι εμφανής, με την πρώτη ανάγνωση του άρθρου 1 του ΠΔ 18/52018. Όσον αφορά για τον έλεγχο τον οποίο υφίσταται κάθε Π.Δ. πριν την υπογραφή του από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον έλεγχο τον οποίο υφίσταται κάθε Νόμος πριν ψηφιστεί από τη Βουλή είναι γεγονός και δεν επιδέχεται καμία αμφισβήτηση.
Είναι επίσης γεγονός ότι πολλοί Νόμοι και πολλά Π.Δ. έχουν κριθεί, μετά από εκδίκαση, αντισυνταγματικά από το Σ.τ.Ε.

Σε ότι αφορά την αφαίρεση της ανάπτυξης θρησκευτικής συνείδησης, το γεγονός παραπέμπει στη γνωστή διαμάχη Υπουργείου Παιδείας και Εκκλησίας της Ελλάδος για το μάθημα των θρησκευτικών, τα βιβλία των θρησκευτικών κ.λ.π. η οποία οδήγησε και στην καθαίρεση του π. Υπουργού Παιδείας κ. Ν. Φίλη.
Το θέμα της αφαίρεσης της «ανάπτυξης της θρησκευτικής συνείδησης» δεν είναι αντικείμενο του παρόντος και δεν θα ασχοληθούμε με αυτό.

Η αφαίρεση της «Επαγγελματικής Αγωγής» αποτελεί αντικείμενο του παρόντος για το οποίο έχουμε να αναφέρουμε τα εξής:
Στο σύνταγμα του 1975, άρθρο 16, ορίστηκε ότι η παιδεία αποτελεί βασική υποχρέωση του κράτους με σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους πολίτες.
Η προσθήκη της Επαγγελματικής Αγωγής έγινε για πρώτη φορά σε σύνταγμα της χώρας μας και προφανώς σημαίνει ότι το σχολείο, το Λύκειο θα πρέπει να δίνει και επαγγελματικά εφόδια ώστε να προετοιμάζει για τον επαγγελματικό βίο.
Με την αφαίρεση της επαγγελματικής αγωγής από τους σκοπούς της παιδείας, τίθενται υπό αμφισβήτηση το πρόγραμμα αγωγής σταδιοδρομίας, ο ΣΕΠ, η χρησιμότητα εισαγωγής του μαθήματος της επιχειρηματικότητας το οποίο υπάρχει σε πολλά ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα, ακόμη και η μαθητεία.
Η μαθητεία για την οποία γίνεται προσπάθεια επέκτασής της προϋποθέτει κάποια προετοιμασία (επαγγελματική αγωγή) από το σχολείο ώστε οι εισερχόμενοι σε αυτήν να γνωρίζουν τι είναι αυτός ο θεσμός, ποια είναι η χρησιμότητά του κ.λ.π. Η μαθητεία δεν προσφέρει επαγγελματική αγωγή αλλά επαγγελματική εμπειρία και επιπλέον γνώσεις και δεξιότητες.
Για την αφαίρεση της επαγγελματικής αγωγής η οποία έγινε με το νέο οργανόγραμμα του ΥΠΠΕΘ δεν διαμαρτυρήθηκε κανένας φορέας, ο σύλλογος των υπαλλήλων της Κ.Υ. διαμαρτύρεται για τα εργασιακά θέματα που αφορούν τους υπαλλήλους – μέλη του, η Εκκλησία της Ελλάδος για τα θρησκευτικά θέματα, αλλά κάποιοι άλλοι θα έπρεπε να έχουν αντιδράσει. Ποιοι είναι αυτοί; Αναφέρουμε κάποιους οι οποίοι κατά τη γνώμη μας θα έπρεπε να το έχουν κάνει.

α) Οι συνδικαλιστικοί και επιστημονικοί φορείς της εκπαίδευσης και κυρίως της Μέσης.

Για να αναφερθούμε πιο συγκεκριμένα, ο κορυφαίος συνδικαλιστικός φορέας της Μέσης Εκπαίδευσης, η ΟΛΜΕ θα μπορούσε να αντιδράσει όταν είναι γνωστό ότι το σχολείο, το Λύκειο και πιο συγκεκριμένα το Επαγγελματικό Λύκειο οφείλει να δίνει εκτός της γενικής παιδείας και βιοποριστικά εφόδια. Αυτό είναι απαραίτητο ώστε ο μαθητής όταν ενηλικιώνεται να είναι σε θέση να εργαστεί με κάποια ειδικότητα, εφόσον όλοι συμφωνούμε ότι θα πρέπει να μην εργάζονται οι ανήλικοι. Όταν δεν γίνεται αυτό τότε θίγονται κυρίως οι μαθητές οι οποίοι προέρχονται από λαϊκές – φτωχές οικογένειες και όχι κάποιοι άλλοι των οποίων οι οικογένειες μπορούν να τους συντηρούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα ή και εφ΄ όρου ζωής. Η ύπαρξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης λυκειακής βαθμίδας, σε όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα της Ευρώπης εξυπηρετεί εκπαιδευτικές, κοινωνικές και αναπτυξιακές ανάγκες.
Θα περίμενε κανείς ότι οι αριστερές και προοδευτικές παρατάξεις οι οποίες αποτελούν σήμερα την πλειοψηφία στο ΔΣ της ΟΛΜΕ να έχουν αντιδράσει υποστηρικτικά, όχι μόνο για την «επαγγελματική αγωγή» αλλά και για τον εκσυγχρονισμό και την επέκταση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης. Τουναντίον, οι παρατάξεις αυτές έχουν εκπεφρασμένες θέσεις για την κατάργηση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης από τη λυκειακή βαθμίδα!!!

β) Οι κοινωνικοί εταίροι ΓΣΕΕ, ΓΣΕΒΕΕ, ΣΕΒ κ.λ.π.

Είναι και εδώ προφανές ότι οι φορείς αυτοί ενδιαφέρονται, εκτός των άλλων και για την ποιότητα του προσωπικού το οποίο θα εργαστεί στις επιχειρήσεις.
Η ύπαρξη επαγγελματικής αγωγής στους μελλοντικούς εργαζόμενους είναι προφανές ότι τους ενδιαφέρει άμεσα. Στις κατά καιρούς ανακοινώσεις των φορέων αυτών δεν αναφέρονται τέτοιου είδους προβληματισμοί ή αιτήματα ίσως γιατί επικρατεί η άποψη ότι το υπουργείο παιδείας είναι αρμόδιο για τη μόρφωση, τις σπουδές και όχι την εργασία – επαγγελματική αποκατάσταση.
Προ έτους περίπου, ο ΣΕΒ δημοσίευσε έκθεση με δώδεκα προτάσεις υπό τον τίτλο «Η έξοδος από την κρίση ξεκινάει από τα θρανία». Στην έκθεση αυτή δεν αναφέρεται τίποτα για την επαγγελματική αγωγή παρά μόνο μια αόριστη επίκληση για το μάθημα της επιχειρηματικότητας.

γ) Οι Ενώσεις και οι ομοσπονδίες Γονέων και Κηδεμόνων

Το ενδιαφέρον των φορέων αυτών εστιάζεται, σύμφωνα με τις κατά καιρούς ανακοινώσεις τους, σε θέματα κυρίως της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπου το γονεϊκό κίνημα είναι ισχυρό, στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση παρουσιάζει κάμψη και στην δευτεροβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση είναι σχεδόν ανύπαρκτο. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί και από το γεγονός ότι στα περισσότερα ΕΠΑ.Λ. δεν υπάρχει σύλλογος γονέων και κηδεμόνων!
Συνεπώς είναι αναμενόμενο να μην υπάρξει, μολονότι θα έπρεπε, κάποια αντίδραση.

Η απομείωση των συστατικών μερών της επαγγελματικής αγωγής, ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός, η Συμβουλευτική, η Αγωγή Σταδιοδρομίας κ.λ.π. έχει ξεκινήσει από καιρό.
Να θυμίσουμε ότι με την ίδρυση του ΙΕΠ έχει καταργηθεί η θέση συμβούλου ΣΕΠ που υπήρχε στο Π.Ι., το 2010 «αναστέλλεται» η λειτουργία των ΓΡΑΣΥ. Το 2011 το ΕΚΕΠ συγχωνεύθηκε στον ΕΟΠΠΕΠ μαζί με τον ΟΕΕΚ και το ΕΚΕΠΙΣ.
Το 2011 τα ΓΡΑΣΕΠ «αναστέλλουν» επίσης τη λειτουργία τους.
Το 2013 καταργείται η ΣΕΠΕΔ και αντικαθίσταται με Αυτοτελές Τμήμα Συμβουλευτικής και Επαγγελματικού Προσανατολισμού και το 2018 καταργείται και το τμήμα αυτό με το νέο οργανισμό του ΥΠΠΕΘ.
Στο διάστημα αυτό και προκειμένου να καλυφθούν τα κενά που παρουσιάστηκαν, παρέχονται από ιδιώτες Συμβουλευτική και Επαγγελματικός Προσανατολισμός με διάφορες μορφές. Στις δραστηριότητες αυτές και σε άλλες παρόμοιες, γίνεται χρήση ψυχομετρικών τεστ, συνεδριών, παρέχονται οδηγίες συμπλήρωσης του μηχανογραφικού κ.λ.π. οι οποίες αφορούν συνήθως μαθητές του Λυκείου και όχι του Γυμνασίου. Εννοείται ότι όλα αυτά γίνονται επί πληρωμή.

Το ΥΠΠΕΘ στην ανακοίνωση που προαναφέραμε ισχυρίζεται ότι ο τρόπος εσωτερικής οργάνωσης του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων είναι αποκλειστικό ζήτημα της Πολιτείας. Εκείνο όμως το οποίο δεν είναι αποκλειστικό ζήτημα του ΥΠΠΕΘ είναι η αφαίρεση από τους σκοπούς της παιδείας της Επαγγελματικής Αγωγής των Ελλήνων, η οποία ρητά προβλέπεται από το σύνταγμα.
Τελειώνοντας εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι το θέμα της Επαγγελματικής Αγωγής το οποίο αγγίζει ως επί το πολύ την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση δεν έτυχε ιδιαίτερης προσοχής από τον αρμόδιο Υφυπουργό και το επιτελείο του, οι οποίοι έχουν βιωματική γνώση του χώρου και ex officio την ευθύνη για την ΕΕΚ.
Θα γίνουν κάποιες διορθωτικές κινήσεις ή θα περιμένουμε την απόφαση του Σ.τ.Ε.  Ίδωμεν.