Μοναχικός άνδρας κλεισμένος σε ένα εργαστήριο. Κάπως τρελός, με γυαλιά και μαλλί Αϊνστάιν. Φορά τη χαρακτηριστική λευκή ρόμπα και κάνει μία ανακάλυψη. Κάπως έτσι αποτυπώνουν τα παιδιά στο χαρτί την εικόνα του επιστήμονα. «Σίγουρα υπάρχουν αρκετοί όπως αυτοί που ζωγραφίσατε, όμως στην έκθεση που θα σας ξεναγήσω θα γνωρίσετε αληθινούς ανθρώπους με αληθινές ιστορίες: μία σχεδιάστρια μόδας, μία βιολονίστρια, δύο φοιτητές… όλοι έχουν καινοτομήσει, είτε λόγω κάποιας προσωπικής ανάγκης, είτε επειδή κάποιο άτομο με το οποίο συνδέονται παρουσιάζει μια τέτοια ανάγκη, είτε επειδή απλώς νοιάζονται.

Μοιράζονται τις κατασκευές τους ελεύθερα, χωρίς να θέλουν να πατεντάρουν τις ιδέες τους. Δεν τους οδηγεί το κέρδος αλλά η επιθυμία να βοηθήσουν τον κόσμο».

Με αυτά τα λόγια ξεκινά την ξενάγηση της έκθεσης «Η επιστήμη πέρα από το εργαστήριο» η κ. Αλίκη Γιαννακοπούλου, ερευνήτρια στο Τμήμα Ερευνας και Ανάπτυξης της Ελληνογερμανικής Αγωγής, όπου φιλοξενείται η έκθεση μέχρι τις 7/6 και είναι ανοιχτή και σε άλλα σχολεία. Σχεδιασμένη από το Μουσείο Επιστημών του Λονδίνου, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου SPARKS, η έκθεση παρουσιάζει εννέα μοναδικές ιστορίες ανθρώπων που διευρύνουν τους ορίζοντες της επιστημονικής έρευνας ώστε να είναι προσιτή στον καθένα από εμάς, μεταφέροντάς την από τα εργαστήρια στην καθημερινή μας ζωή, στο σπίτι, στη δουλειά. Δημιουργούν τις δικές τους συσκευές για να διαχειριστούν θέματα υγείας και διατροφής, στήνουν δίκτυα για την καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της φωτορρύπανσης ή την καταγραφή επιδημιών.

Τι περιλαμβάνουν οι ιστορίες που εκτίθενται; Πώς οι Αυστριακοί φοιτητές Philipp & Bethan συρρίκνωσαν ένα εργαστήριο βιολογίας σε ένα κουτί με διαστάσεις φορητού υπολογιστή, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί από επιστήμονες παντού – για ανάλυση αίματος σε ένα χωριό της Αφρικής, για έλεγχο της βιοποικιλότητας κάπου στην Αυστραλία… Ή την ανησυχία του Ολλανδού Pieter για την αναπτυσσόμενη αντιμικροβιακή αντίσταση, ο οποίος ενθαρρύνει τον κόσμο να αναζητεί νέες πηγές αντιβιοτικών στη φύση – ο ίδιος μελετά τις τουλίπες και την τυχόν αντιβιοτική τους δράση. Οι Pedro & Helena από την Πορτογαλία εμπνεύστηκαν τον διαδικτυακό άξονα καινοτομίας και φέρνουν σε επαφή ασθενείς ή συγγενείς τους με τεχνολόγους, ώστε ανάλογα με το πρόβλημα που υπάρχει, να αναπτύσσουν μία καινοτομία. Οπως ο ειδικός μάρσιπος μητέρας με παράλυτο παιδί, που δένεται στη μέση και τα πόδια και τους βοηθά να περπατούν μαζί. Ή το χαμηλού κόστους μηχανικό χέρι που προέκυψε από τρισδιάστατο εκτυπωτή για έναν 7χρονο, αλλά και το αδιάβροχο πουκάμισο που εμπνεύστηκε μια νοσοκόμα ύστερα από τη δική της μαστεκτομή, προκειμένου να μπορεί να κάνει άνετα το μπάνιο της – ήδη χρησιμοποιείται σε πολλά νοσοκομεία της Αγγλίας. Η προσπάθεια μιας ακτιβίστριας μητέρας, που με ειδικές συσκευές τοποθετημένες στο καροτσάκι του μωρού της ή σε διάφορα σημεία της πόλης, συλλέγει στοιχεία για την ποιότητα του αέρα, με βάση τα οποία μπορεί κανείς να επιλέξει τη διαδρομή με τη λιγότερη ρύπανση.

Η λίστα με τα εκθέματα συνεχίζεται. Μεταξύ αυτών βρίσκεται και εκείνο που δημιούργησε με αφορμή την έκθεση το ίδιο το σχολείο, συνδέοντάς το με τη θεματική εβδομάδα σχετικά με τη διατροφή: CityCrop, η πρώτη αυτοματοποιημένη συσκευή καλλιέργειας φρέσκων λαχανικών, βοτάνων ή φρούτων εσωτερικού χώρου με το σύστημα της υδροπονίας και του Nutrinsider, μια εφαρμογή η οποία βοηθά τους καταναλωτές να βελτιώσουν τις διατροφικές τους συνήθειες με βάση τις αρχές της μεσογειακής διατροφής και της καταπολέμησης της σπατάλης τροφίμων.

Βιωματική προσέγγιση

Γιατί έχει σημασία να εκτίθενται οι μαθητές σε τέτοιου είδους προσλαμβάνουσες; «Προσπαθούμε με όλες μας τις δυνάμεις να φέρουμε τα παιδιά σε επαφή με ανθρώπους που κάτι έχουν να τους πουν», επισημαίνει ο κ. Μάνος Αποστολάκης, διευθυντής λυκείου. «Στις εποχές που διανύουμε είναι διπλά σημαντικό να τους ανοίξουμε τους ορίζοντες, να τους δώσουμε λόγους να είναι αισιόδοξοι, να κάνουν πράγματα. Να προσεγγίσουμε τη νέα γνώση βιωματικά, επειδή μόνο έτσι εδραιώνεται ουσιαστικά».

«Κατάλαβα ότι μπορώ να κάνω το ίδιο»

Το Τμήμα Ερευνας και Ανάπτυξης της Ελληνογερμανικής Αγωγής, που αγκάλιασε την έκθεση, λειτουργεί ως επιστημονικό ραντάρ: «Πάνω από 20 ερευνητές εργάζονται για να τροφοδοτούν το σχολείο με καινοτόμα προγράμματα, ενώ υπάρχει συνεργασία με ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια σε όλη την Ευρώπη», αρχίζει να λέει ο κ. Σοφοκλής Σωτηρίου, επικεφαλής του τμήματος, προσθέτοντας: «Διατηρούμε παράλληλα την ταυτότητα του “ανοιχτού σχολείου”, καθώς επιδιώκουμε την αλληλεπίδραση με την τοπική κοινωνία και τη διάχυση της γνώσης. Σε ό,τι αφορά τη συγκεκριμένη έκθεση, η λογική της βασίζεται στην ιδέα ότι ο κάθε πολίτης μπορεί να πάρει την τεχνολογία και την επιστήμη στα χέρια του όταν έχει να αντιμετωπίσει ένα θέμα – φιλοσοφία που μας αντιπροσωπεύει απόλυτα».

Πώς καταγράφουν οι μαθητές τις εντυπώσεις τους μετά την επίσκεψη στην έκθεση;

Οπως αναφέρει η Κορίνα, «μάθαμε για ανθρώπους που εκμεταλλεύθηκαν την τεχνολογία για να βοηθήσουν τον εαυτό τους και τους γύρω τους. Βρήκαν τη δύναμη να διεκδικήσουν μια ποιότητα ζωής. Κατάλαβα ότι μπορώ κι εγώ, αν χρειαστεί, να κάνω το ίδιο». «Μια δυσκολία δεν πρέπει να μας σταματά από το να κυνηγάμε τα όνειρά μας», δηλώνει η Κατερίνα. «Οταν οι άνθρωποι βρεθούν σε οριακές καταστάσεις και καλούνται να υπερβούν τον εαυτό τους, ανακαλύπτουν πράγματα που τους βοηθούν να προοδεύουν», τονίζει ο Γιάννης και η Ελλη καταλήγει: «Η ζωή μάς δίνει τα προβλήματα, η επιστήμη και η τεχνολογία μας βοηθούν να τα αντιμετωπίσουμε