Συμφωνία που κρύβει πολλές αρνητικές εκπλήξεις είναι αυτή που σημειώθηκε χθες στις Βρυξέλλες μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των θεσμών.

Μία συμφωνία που παρατείνει την θητεία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, μία κυβέρνηση που έχει δώσει τα πάντα, προκειμένου να παραμείνει στους κυβερνητικούς θώκους χωρίς να υπολογίζει το κόστος που θα έχει η κοινωνία.

Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που μία κυβέρνηση υπογράφει προληπτικά μέτρα, προ-νομοθετεί δηλαδή(!) τα οποία θα εφαρμοστούν σε περίπτωση που το πλεόνασμα τα επόμενα χρόνια δεν είναι αυτό που έχει συμφωνηθεί και που στην ουσία δεσμεύει ΚΑΙ την επόμενη κυβέρνηση όποτε αυτή προκύψει.

Αλλη μία… πρωτιά από τις πολλές αρνητικές που έχουμε δει με πρωθυπουργό τον Αλέξη Τσίπρα.

Τι σημαίνει για μισθωτούς και συνταξιούχους

Η μόνη εγγύηση που πήρε το οικονομικό επιτελείο από το χθεσινό Eurogroup αποδεχόμενο τα προληπτικά μέτρα για το 2019 είναι ότι ο μεθεπόμενος χρόνος θα είναι ο χειρότερος για μισθωτούς και – κυρίως- συνταξιούχους στα εννέα χρόνια μνημονίων που θα μετράμε τότε.

Θα είναι η δεύτερη χρονιά που θα εφαρμόζεται η περικοπή του αφορολόγητου (η πρώτη θα είναι το 2018) η οποία πλήττει κυρίως τους νέους εργαζόμενους που δεν έχουν κάνει ακόμη οικογένεια και τους συνταξιούχους που δεν έχουν προστατευόμενα μέλη.

Ειδικά οι συνταξιούχοι θα χτυπηθούν διπλά αφού όσοι έχουν (μικτά) μηνιαία εισοδήματα 1.200 – 1.300 ευρώ από συντάξεις θα δουν και το εισόδημα τους να μειώνεται σημαντικά και από την μείωση του αφορολόγητου αφού θα πληρώσουν περισσότερο φόρο αλλά και από την απευθείας μείωσης του ύψους της σύνταξης που θα πρέπει να προσαρμοστεί με τις νέες συντάξεις που θα είναι κατά τουλάχιστον 20% μικρότερες.

Όλα αυτά σε μια χρονιά στην οποία σύμφωνα με όσα γνωρίζαμε μέχρι χθες θα είμαστε εκτός μνημονίων και θα μπορούσαμε να αποκαταστήσουμε αδικίες αντί να τις μεγαλώνουμε.

Αν όλα τα παραπάνω συνδυαστεί και ένα παρωχημένο σύστημα «αντικειμενικών» τεκμηρίων διαβίωσης το οποίο ουδέποτε απέδωσε τα αναμενόμενα αλλά παραμένει σύστημα υπό αναθεώρηση από το 2013 τότε είναι πολύ πιθανό να κληθούν να πληρώσουν τεράστιους φόρους άνεργοι εργαζόμενοι με εισοδήματα 300 και 400 ευρώ και συνταξιούχοι με μηνιαία σύνταξη 400 ευρώ φτάνει να έχουν ένα σπίτι.

Απλό παράδειγμα αποτελεί ένας συνταξιούχους με 400 ευρώ μηνιαία σύνταξη δηλαδή ετήσιο εισόδημα 4.800 ευρώ.

Θεωρητικά ακόμη και την μείωση του αφορολόγητου από τα 8636 ευρώ που είναι σήμερα στα 6.000 ευρώ ο συγκεκριμένος συνταξιούχος δεν πληρώνει φόρο.

Αν όμως έχει την ατυχία να έχει ένα σπίτι η εφορία υπολογίζει ένα ετήσιο τεκμήριο 3000 ευρώ επειδή… ζει και περίπου 4.000 ευρώ ένα ετήσιο τεκμαρτό εισόδημα.

Επειδή δε το τεκμαρτό εισόδημα είναι μεγαλύτερο από το πραγματικό ο ίδιος συνταξιούχος θα κληθεί να πληρώσει με το νέο σύστημα 22% φόρο για τα 1.000 ευρώ που υπερβαίνει το αφορολόγητο.

Τα αντισταθμιστικά μέτρα

Τα αντισταθμιστικά μέτρα που ακούσαμε χθες να συνοδεύουν τις νέες δεσμεύσεις του οικονομικού επιτελείου δεν θα εφαρμοστούν τόσο εύκολα όσο οι περικοπές του αφορολόγητου των συντάξεων.

Θα πρέπει δηλαδή πρώτα να πληρώσουμε τα νέα μέτρα το 2019 να πετύχουμε και να ξεπεράσουμε ως χώρα το στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5 % του ΑΕΠ και τότε θα συζητήσουμε τι θα μπορεί να δοθεί σε μόνιμη βάση από το πλεόνασμα του πλεονάσματος.

Αυτό σημαίνει ότι για κάθε 1 ευρώ φόρου θα υπάρχει και 1 ευρώ ελάφρυνση που διαρρέονταν χθες από Κυβερνητικά στελέχη για ευνόητους λόγους δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα εφαρμοστεί αφού είναι εκ των προτέρων δεδομένο ότι δεν θα το δεχθούν οι δανειστές.

Συνεπώς ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση ένα μέρος του πρόσθετου βάρους που θα επωμιστεί η πραγματική οικονομία από του χρόνου θα παραμείνει στο διηνεκές περιμένοντας να αντισταθμιστεί κύριος είδε μετά από πόσα χρόνια.

Λίγες ώρες λοιπόν, μετά τη συνεδρίαση στην οποία ανακοινώθηκε η επιστροφή των θεσμών στην Αθήνα τα πρώτα συμπεράσματα μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

1. Είχαμε πολιτική συμφωνία; Όχι, είχαμε συμφωνία για την επιστροφή των θεσμών στην Αθήνα μετά την Καθαρά Δευτέρα. Αν υπάρξει συμφωνία σε επίπεδο κλιμακίων τρόικας (staff-level-agreement) κι αυτή η συμφωνία πάει στο επόμενο Eurogroup (π.χ. στις 20 Μαρτίου ή αργότερα) τότε θα έχουμε πολιτική συμφωνία για το κλείσιμο της αξιολόγησης η οποία θα ανοίγει το δρόμο για την εκταμίευση δόσεων.

2. Για τι μέτρα μιλάμε και πότε θα εφαρμοστούν; Κυβέρνηση και Θεσμοί θα συζητήσουν για τη μείωση του αφορολόγητου και την περικοπή της προσωπικής διαφορές στις συντάξεις με απόδοση περίπου 1,5% του ΑΕΠ (περίπου 2,7 δισ. ευρώ). Τα μέτρα αυτά θα νομοθετηθούν από τώρα και θα ισχύουν -σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο- από 1.1.2019. Παράλληλα θα εφαρμοστούν άμεσα τα υπόλοιπα μέτρα της δεύτερης αξιολόγησης που αφορούν στα εργασιακά, στο άνοιγμα αγορών και επαγγελμάτων και στην επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων.

3. Ποιοι θα χάσουν λεφτά; Αν το αφορολόγητο πέσει από τις 8.636 ευρώ στις 6.000 ευρώ οι απώλειες για χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους θα φτάσουν ακόμη και τα 700 ευρώ το χρόνο. Η περικοπή της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις μπορεί να φέρει απώλειες ως και 35% για τα υψηλότερα κλιμάκια των υφιστάμενων συνταξιούχων. Αν δεν υπάρξει προστασία των χαμηλών συντάξεων, οι απώλειες για τους χαμηλοσυνταξιούχους από την περικοπή της προσωπικής διαφοράς θα ξεκινούν από τα 60 ευρώ το μήνα, δηλαδή 720 ευρώ το χρόνο.

4. Τι σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει «ούτε ένα ευρώ περισσότερη λιτότητα» όπως αναφέρει η κυβέρνηση; Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές σημαίνει ότι «δεν θα υπάρξει κανένα μέτρο λιτότητας. Για κάθε ένα ευρώ φόρου θα υπάρχει και ένα ευρώ φοροαπαλλαγής, από το 2019».

5. Σημαίνει αυτό ότι γλιτώνουμε τις περικοπές σε αφορολόγητο και συντάξεις; Όχι. Το επικρατέστερο σενάριο λέει ότι θα επιτρέπονται φοροελαφρύνσεις και αναπτυξιακά μέτρα αν η Ελλάδα ξεπεράσει το στόχο για πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Μέχρι στιγμής καταγράφεται διαφωνία ανάμεσα στην κυβέρνηση και το ΔΝΤ για τις φοροελαφρύνσεις αυτές. Ο κ. Τσακαλώτος θέλει τη μείωση του ΕΝΦΙΑ, τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση και τη μείωση του φόρου για τις επιχειρήσεις. Το Ταμείο, σύμφωνα με πληροφορίες, ζητάει μεγάλη μείωση του φόρου για τις επιχειρήσεις (ακόμη και 10 μονάδες), μείωση των υψηλών συντελεστών για τα φυσικά πρόσωπα και μείωση του υψηλού ΦΠΑ από το 24% στο 23%.

6. Η κυβέρνηση μπορεί να αποφασίσει μονομερώς το πακέτο των φοροελαφρύνσεων; Οχι. Οι ελαφρύνσεις όπως και οι περικοπές πρέπει να συμφωνoύνται με την τρόικα.

7. Πότε θα γίνει η αποτίμηση για τον αν ξεπεράστηκε ο στόχος; Κατά την πιστοποίηση των στοιχείων του 2018 από την Eurostat που θα γίνει τον Απρίλιο του 2019. Βεβαίως αν δεν πιαστεί ο στόχος του 3,5% του ΑΕΠ τότε αντί για ελαφρύνσεις θα ενεργοποιηθεί ο δημοσιονομικός «κόφτης» που προβλέπει μειώσεις μισθών και συντάξεων.

8. Άρα αποφεύγουμε τα μέτρα το 2017 και το 2018; Νέα μέτρα για το 2017 δεν υπάρχουν στο σχεδιασμό καμίας από τις δύο πλευρές. Ένα μικρό πακέτο μέτρων για το 2018 τίθεται ως αίτημα από το ΔΝΤ και γι’ αυτό έχει συζητηθεί το ενδεχόμενο η μείωση του αφορολόγητου να αρχίσει από 1.1.2018. Το θέμα θα λυθεί στις διαπραγματεύσεις που θα γίνουν στην Αθήνα.

9. Δηλαδή πώς θα εφαρμόζονται τα αντισταθμιστικά μέτρα; Εδώ υπάρχουν διαφορετικές αναγνώσεις καθώς αυτά που λέει η κυβέρνηση και αυτά που δήλωσε ο κ. Ντάισελμπλουμ δεν είναι ακριβώς τα ίδια. Η κυβέρνηση ανέφερε μέσω κύκλων ότι τα μέτρα θα έχουν ουδέτερο αποτέλεσμα δηλαδή κάθε μέτρο θα αντισταθμίζεται από κάποιο άλλο ώστε να μην υπάρχει επιβάρυνση για τους πολίτες. Ωστόσο ο πρόεδρος του Eurogroup ξεκαθάρισε ότι τα αντισταθμιστικά μέτρα θα ληφθούν μόνο αν επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι και δημιουργηθεί ο δημοσιονομικός χώρος (fiscal space) από την υπεραπόδοση έναντι του στόχου που ήδη παρατηρείται. Δεν απέκλεισε τη δυνατότητα η κυβέρνηση να τα ορίσει από τώρα, ακόμη και να τα προ-νομοθετήσει αν θέλει αλλά επέμεινε ότι για να εφαρμοστούν πρέπει πρώτα να πιαστεί ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα (3,5% του ΑΕΠ το 2018). Παράλληλα σύμφωνα με πληροφορίες από την κυβέρνηση, η συμφωνία προβλέπει ένα πρόγραμμα δημιουργίας 100.000 νέων θέσεων εργασίας, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί όμως με περίπου 3 δισ. ευρώ από οργανισμούς όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, ενώ άνοιξε για πρώτη φορά η πόρτα για την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

10. Πότε θα έχουμε συμφωνία, θα είναι μέσα το ΔΝΤ; Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα. Ο επόμενος στόχος είναι να υπάρξει συμφωνία σε επίπεδο τρόικας τις επόμενες 20 μέρες στην Αθήνα ώστε στο Eurogroup της 20ης Μαρτίου να υπάρξει πολιτική συμφωνία για το κλείσιμο της αξιολόγησης. Ωστόσο το ΔΝΤ, με χθεσινή του ανακοίνωση, τονίζει ότι παραμένουν ανοιχτά θέματα και ότι δεν είναι βέβαιο ότι θα κλείσει η αξιολόγηση στη διάρκεια της επερχόμενης καθόδου των Θεσμών στην Αθήνα. Από τον πλευρά των Ευρωπαίων η συμμετοχή του ΔΝΤ κρίνεται απαραίτητη και γι’ αυτό είναι έτοιμοι να δώσουν το περίγραμμα των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος (θα εφαρμοστούν από το 2018 και μετά) ώστε να πείσουν το Ταμείο να μπει στο πρόγραμμα με τα δικά του λεφτά (περίπου 5 δισ. ευρώ). Ωστόσο στη συνέντευξη Τύπου του Εurogroup ο κ. Ντάισελμπλουμ είπε ότι οι Ευρωπαίοι μπορούν να περιμένουν να υπάρξει συμφωνία ως το καλοκαίρι γνωρίζοντας ότι ο χρόνος πιέζει την Ελλάδα καθώς η αβεβαιότητα διαλύει την οικονομία. Επίσης το «deadline» καθορίζεται από το γεγονός ότι η Ελλάδα πρέπει να εξυπηρετήσει λήξεις χρέους ύψους 7 δισ. ευρώ τον Ιούλιο (κυρίως προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) για να αποφύγει τη χρεοκοπία. .

11. Θα ενταχθούν οι ελληνικές τράπεζες στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ; Όλα δείχνουν ότι χάθηκε η προθεσμία της συνεδρίασης της Ευρωτράπεζας στις 9 Μαρτίου. Αν υπάρξει συμφωνία στο Eurogroup της 20ης Μαρτίου στις Βρυξέλλες, ή αμέσως μετά στο άτυπο Eurogroup της 7ης Απριλίου στη Μάλτα, η οποία θα περιλαμβάνει τη συμμετοχή του ΔΝΤ και την περιγραφή των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος, τότε η συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης θα μπορούσε να αποφασιστεί από τον επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι κατά την προγραμματισμένη συνεδρίαση της 27ης Απριλίου.

Πηγή κειμένου:

protothema